Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
H B12 ή κοβαλαμίνη είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που έχει ζωτική σημασία για τον οργανισμό, ιδιαίτερα για την απρόσκοπτη παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, για τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, για την άμυνα του οργανισμού, για τη σύνθεση του DNA, για το μεταβολισμό λιπαρών οξέων και αμινοξέων. Η βιταμίνη Β12 (κοβαλαμίνη) βρίσκεται μόνο σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης (κρέας, ψάρι, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα).
Μετά την κατάποσή της εξαιτίας του χαμηλού pH του στομάχου η βιταμίνη Β12 διαχωρίζεται από άλλες διατροφικές πρωτεΐνες. Η ελεύθερη κοβαλαμίνη συνδέεται με τον γαστρικό ενδογενή παράγοντα (IF), μια γλυκοπρωτεΐνη που παράγεται από τα τοιχωματικά κύτταρα του στομάχου. Αφού συνδεθεί με τον IF, η βιταμίνη Β12 γίνεται ανθεκτική στην διάσπαση, ώστε να καταστεί δυνατή η απορρόφησή της από την αιματική κυκλοφορία. Η ικανότητα του οργανισμού να απορροφά την βιταμίνη Β12 ελαττώνεται σταδιακά με την πάροδο της ηλικίας. Οι διαταραχές της βιταμίνης Β12 είναι οι πιο κοινές διαταραχές των βιταμινών του συμπλέγματος Β στον άνθρωπο.
Δύο σημαντικά παθολογικά προβλήματα που συχνά απαντώνται στην παθολογική κλινική πράξη είναι η αύξηση και η ελάττωση της ζωτικής αυτής βιταμίνης.
ΑΥΞΗΜΕΝΗ Β12
Η αυξημένη Β12 μπορεί να οφείλεται:
- σε εξωγενή χορήγηση και κατάχρηση συμπληρωμάτων
- σε απελευθέρωση κοβαλαμίνης από ηπατική κυτταρόλυση, μειωμένη κάθαρση ή ενισχυμένη παραγωγή απτοκορρίνης. Αιματολογικές διαταραχές όπως η χρόνια μυελογενής λευχαιμία, η προμυελοκυτταρική λευχαιμία, η αληθής πολυκυτταραιμία, το υπερηωσινοφιλικό σύνδρομο, καταστάσεις φλεγμονής, ηπατικές παθήσεις και καρκινώματα μπορεί να ευθύνονται Η υψηλή κοβαλαμίνη ορού σε φλεγμονώδεις ασθένειες μπορεί να συνδέεται με απρόσφορες αυξήσεις κατά την οξεία φάση της φλεγμονής.
- σε μειωμένη κυτταρική πρόσληψη της κοβαλαμίνης από τους υποδοχείς όπως συμβαίνει σε νεφροπαθείς. Συμπτώματα όπως πονοκέφαλος, ναυτία και έμετος, διάρροια, κόπωση αιμωδίες, μυρμηγκιάσματα σε χέρια και πόδια είναι πιθανά, συχνά ωστόσο η αυξημένη Β12 ανευρίσκεται σε εργαστηριακούς ελέγχους χωρίς να προκαλεί συμπτώματα. Ενίοτε παρά τη αύξηση, η βιταμίνη Β12 δεν είναι λειτουργική με αποτέλεσμα ο ασθενής να εμφανίζει ουσιαστικά ανεπάρκεια και συμπτώματα ανεπαρκείας λόγω κακής διάθεσης!
ΕΛΛΕΙΨΗ Β12
Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 προκαλεί πτώση του αιματοκρίτη, αναιμία, κόπωση, νευροψυχιατρικές διαταραχές, μουδιάσματα στα χέρια και στα πόδια, κατάθλιψη, σύγχυση, απώλεια μνήμης, αστάθεια, αλλοιώσεις λαιμού και γλώσσας, υπερμελάγχρωση, κίτρινη ή λευκή χρώση δέρματος, διάρροια, γλωσσίτιδα, λευκοπενία, πονοκέφαλο, γνωστική εξασθένηση, ανωμαλίες βάδισης, απώλεια ιδιοδεκτικότητας και δονητικής αίσθησης ,οσφρητική ανεπάρκεια, περιφερική νευροπάθεια. Τα επίπεδα της βιταμίνης Β12 πρέπει να ελέγχονται οπωσδήποτε στους υπερήλικες αλλά και σε κάθε περίπτωση αναιμίας που δεν μπορεί να αποδοθεί σε ανεπάρκεια σιδήρου ή σε συνδεόμενο χρόνιο υποκείμενο νόσημα.
Τα αίτια της ανεπάρκειας της βιταμίνης Β12 είναι η κακή απορρόφηση, η μειωμένη πρόσληψη και καταστάσεις αυτοανοσίας στις οποίες ο ίδιος ο οργανισμός παράγει αυτοαντισώματα και αυτοάνοσες αντιδράσεις στα πλαίσια των οποίων καταστρέφει την βιταμίνη. Κατά την διάρκεια της σωστής ειδικής παθολογικής εξέτασης είναι σημαντικό να εντοπιστεί το υποκείμενο αίτιο που συνδέεται με την ανεπάρκεια και να δοθεί η σωστή θεραπεία.
Η ανάπτυξη ανεπάρκειας της βιταμίνης Β12 μπορεί να συνδέεται με:
- Ατροφική γαστρίτιδα
- Σύνδρομο μεταγαστρεκτομής
- Κατάχρηση αλκοόλ
- Ορισμένα φάρμακα όπως είναι οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων, και οι ανταγωνιστές Η2 υποδοχέων ισταμίνης.
- Ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου
- Εκτομή ειλεού
- Λοίμωξη από ταινία
- Αυστηρή χορτοφαγική δίαιτα (βίγκαν).
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος, Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά, Τηλ. 2102122198, Email: amoschovaki@yahoo.gr http://iatreioamoschovaki.gr https://
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 2106252770.
