Η βιταμίνη D είναι σημαντική για τη διατήρηση της υγείας, καθώς παίζει πολλούς ρόλους στον ανθρώπινο οργανισμό. Υπάρχουν όμως περισσότερες από μία μορφές βιταμίνης D και μπορεί να έχουν διαφορετικά αποτελέσματα. Ποιοι είναι λοιπόν οι διαφορετικοί τύποι βιταμίνης D και είναι πραγματικά ο ένας πιο ωφέλιμος από τον άλλο;
Αν και οι ιατρικές παθήσεις που σχετίστηκαν αργότερα με την ανεπάρκεια βιταμίνης D, όπως η ραχίτιδα των οστών, ήταν γνωστές από τον 17ο αιώνα, η βιταμίνη D ανακαλύφθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και οδήγησε στον Adolf Windaus να κερδίσει το βραβείο Νόμπελ Χημείας το 1928.
Η οικογένεια της βιταμίνης D περιλαμβάνει στην πραγματικότητα πέντε μόρια, με τα δύο πιο σημαντικά να είναι η βιταμίνη D2 και η D3. Αυτά τα μόρια είναι επίσης γνωστά ως εργοκαλσιφερόλη και χοληκαλσιφερόλη, αντίστοιχα. Ενώ αυτά τα δύο μόρια συμβάλλουν στην υγεία μας, διαφέρουν στον τρόπο με τον οποίο τα λαμβάνουμε από τη διατροφή μας. Η βιταμίνη D2 προέρχεται γενικά από φυτά, ιδιαίτερα από τα μανιτάρια και τη μαγιά, ενώ η βιταμίνη D3 από ζωικές πηγές, όπως τα λιπαρά ψάρια, το συκώτι και τα αυγά. Και οι δύο μορφές βιταμίνης D είναι διαθέσιμες ως συμπληρώματα διατροφής.
Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της βιταμίνης D μας προέρχεται από την έκθεση του δέρματός μας στο ηλιακό φως. Όταν το δέρμα μας εκτίθεται στον ήλιο, οι υπεριώδεις ακτίνες μετατρέπουν ένα πρόδρομο μόριο που ονομάζεται 7-δεϋδροχοληστερόλη σε βιταμίνη D3. Οι άνθρωποι που ζουν σε πιο ακραία γεωγραφικά πλάτη ή οι άνθρωποι που έχουν πιο σκούρο δέρμα, είναι πιο επιρρεπείς σε ανεπάρκεια βιταμίνης D. Η μελανίνη, μια χρωστική ουσία στο δέρμα, εμποδίζει τις υπεριώδεις ακτίνες να ενεργοποιήσουν την 7-δεϋδροχοληστερόλη, περιορίζοντας την παραγωγή της D3. Το να βάζετε αντηλιακό έχει παρόμοιο αποτέλεσμα.
Τεχνικά, η βιταμίνη D δεν είναι βιταμίνη, αλλά μια προ-ορμόνη. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα τη μετατρέπει σε μια ενεργή ορμόνη. Και οι δύο μορφές, D2 και D3, είναι ουσιαστικά ανενεργές μέχρι να περάσουν από δύο διαδικασίες στο σώμα. Πρώτον, το συκώτι αλλάζει τη χημική τους δομή για να σχηματίσει ένα μόριο γνωστό ως καλσιδιόλη. Αυτή είναι η μορφή με την οποία αποθηκεύεται η βιταμίνη D στο σώμα. Στη συνέχεια, η καλσιδιόλη μεταβάλλεται περαιτέρω από τα νεφρά για να σχηματίσει την καλσιτριόλη, τη δραστική μορφή της ορμόνης. Η καλσιτριόλη είναι υπεύθυνη για τις βιολογικές δράσεις της βιταμίνης D, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας στο σχηματισμό των οστών, του μεταβολισμού του ασβεστίου και της υποστήριξης του ανοσοποιητικού μας συστήματος.
Όλες οι ορμόνες έχουν υποδοχείς (σε οστικά κύτταρα, μυϊκά κύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια) με τους οποίους συνδέονται και ενεργοποιούν, σαν ένα κλειδί που ξεκλειδώνει μια κλειδαριά. Η βιταμίνη D2 έχει την ίδια συγγένεια με τον υποδοχέα της βιταμίνης D3, που σημαίνει ότι καμία από τις δύο μορφές δεν είναι καλύτερη στη δέσμευση με τον υποδοχέα της.
Αλλά μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D2 και D3 είχαν διαφορετικές επιδράσεις στα γονίδια που σχετίζονται για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτά τα ευρήματα είναι σημαντικά γιατί οι περισσότερες προηγούμενες έρευνες απέτυχαν να βρουν μεγάλη διαφορά στην επίδραση των συμπληρωμάτων είτε με βιταμίνη D2 είτε με D3.
Οι περισσότερες από τις έρευνες που έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα έχουν προτείνει ότι η κύρια διαφορά μεταξύ των συμπληρωμάτων βιταμίνης D2 και D3 είναι η επίδραση στα κυκλοφορούντα επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα. Μελέτες έχουν επανειλημμένα δείξει ότι η βιταμίνη D3 είναι ανώτερη στην αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης D στο σώμα. Αυτά τα ευρήματα υποστηρίχθηκαν από μια πρόσφατη ανασκόπηση των στοιχείων που διαπίστωσε ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D3 αύξησε τα επίπεδα βιταμίνης D στο σώμα περισσότερο από τη βιταμίνη D2 -αλλά αυτό δεν έχει βρεθεί από όλες οι μελέτες.
Πάντως, πολύ λίγες μελέτες υποστηρίζουν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D2 είναι ανώτερα από τη βιταμίνη D3. Μια δοκιμή έδειξε ότι η βιταμίνη D2 ήταν καλύτερη στη θεραπεία προβλημάτων του ανοσοποιητικού σε ασθενείς που υποβάλλονταν σε θεραπεία με στεροειδή.
Ωστόσο, πέρα από την αύξηση των επιπέδων βιταμίνης D στο σώμα, δεν υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D3 είναι καλύτερα από τα συμπληρώματα βιταμίνης D2. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η βιταμίνη D3 βελτίωσε τα επίπεδα ασβεστίου περισσότερο από τη βιταμίνη D2. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να δοθούν οριστικές απαντήσεις.
Η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι πιο διαδεδομένη από ποτέ, με περίπου 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως να έχουν ανεπάρκεια. Είναι σημαντικό τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας βιταμίνης D -ηλικιωμένοι, άτομα που ζουν σε λιγότερο ηλιόλουστα κλίματα και άτομα με πιο σκούρο δέρμα- να λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμίνης D. Οι επαγγελματίες υγείας συνιστούν στους περισσότερους ανθρώπους να λαμβάνουν 10 μικρογραμμάρια βιταμίνης D την ημέρα (400 Διεθνείς Μονάδες), ειδικά το χειμώνα.
Φαίνεται ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D3 είναι η καλύτερη επιλογή για τη διατήρηση των επιπέδων βιταμίνης D, αλλά η σύντομη έκθεση του δέρματος στον ήλιο, ακόμη και σε μια συννεφιασμένη μέρα, θα σας βοηθήσει επίσης να αυξήσετε τα επίπεδα της βιταμίνης D.
