Τα ανοσοκύτταρα που έχουν μολυνθεί με SARS-CoV-2 μπορούν να προκαλέσουν μια τεράστια φλεγμονώδη απόκριση που συμβάλλει στη σοβαρή εμφάνιση COVID-19, σύμφωνα με δύο δημοσιεύσεις, μία στο Nature και ακόμα μία που δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο την 1η Απριλίου.
Από τις πρώτες μέρες της πανδημίας, οι έρευνες οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι η φλεγμονή προκαλούσε σημαντική αναπνευστική δυσχέρεια και άλλες βλάβες οργάνων, χαρακτηριστικά της σοβαρής COVID-19. Οι επιστήμονες προσπάθησαν να εντοπίσουν τι προκαλεί τη φλεγμονή.
Οι τελευταίες μελέτες εμπλέκουν δύο τύπους λευκών αιμοσφαιρίων -μακροφάγα στους πνεύμονες και μονοκύτταρα στο αίμα- τα οποία, μόλις μολυνθούν από τον ιό, πυροδοτούν τη φλεγμονή.
Οι μελέτες παρέχουν επίσης πειστικές ενδείξεις ότι ο ιός μπορεί να μολύνει και να πολλαπλασιάζεται σε κύτταρα του ανοσοποιητικού – και αποκαλύπτουν πώς εισέρχεται σε αυτά τα κύτταρα.
Οι μελέτες προσφέρουν μια εύλογη εξήγηση για το πώς εξελίσσεται η σοβαρή COVID-19, ανέφερε ο Malik Peiris, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ. «Δεν νομίζω ότι είναι ο μόνος ή ο πιο σημαντικός μηχανισμός, αλλά είναι σίγουρα ενδιαφέρων». Ωστόσο, τα μολυσμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος θα μπορούσαν να αποτελέσουν έναν πιθανό στόχο για την ανάπτυξη φαρμάκων, λέει ο Jian Zheng, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα.
Στη δημοσίευση του Nature, αναφέρεται ότι η Judy Lieberman, ανοσολόγος στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Βοστώνης στη Μασαχουσέτη, και οι συνάδελφοί της εξέτασαν δείγματα αίματος από άτομα με COVID-19.Διαπίστωσαν ότι περίπου το 6% των μονοκυττάρων – ανοσοκυττάρων «πρώιμης ανταπόκρισης» που περιπολούν το σώμα για ξένους εισβολείς – υπέστησαν έναν τύπο κυτταρικού θανάτου που σχετίζεται με φλεγμονή, γνωστή ως πυρόπτωση.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν τα κύτταρα που πέθαιναν, διαπίστωσαν ότι είχαν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2. Υποθέτουν ότι ο ιός πιθανώς ενεργοποιούσε φλεγμονοσώματα, μεγάλα μόρια που πυροδοτούν έναν καταρράκτη φλεγμονωδών αποκρίσεων που κατέληξαν σε κυτταρικό θάνατο.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης έναν άλλο τύπο ανοσοκυττάρων, τα μακροφάγα, στους πνεύμονες ανθρώπων που είχαν πεθάνει από COVID-19. Διαπίστωσαν ότι περίπου το ένα τέταρτο των μακροφάγων είχε ενεργοποιήσει φλεγμονοσώματα και ένα κλάσμα από αυτά είχε πράγματι μολυνθεί από τον ιό. Άλλα μολυσμένα πνευμονικά κύτταρα, το επιθήλιο, δεν εμφάνισαν την ίδια απόκριση.
Κοινά ευρήματα σε δεύτερη μελέτη
Τα παραπάνω αποτελέσματα ευθυγραμμίζονται με εκείνα της δεύτερης μελέτης, που δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί. Η έρευνα διεξήχθη από την Esen Sefik, ανοσολόγο στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Yale και τους συνεργάτες της.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι ο ιός θα μπορούσε να μολύνει και να αναπαραχθεί σε μακροφάγα σε ανθρώπινα πνευμονικά κύτταρα. Τα μακροφάγα εμφάνισαν την ίδια φλεγμονώδη απόκριση που περιγράφει ο Lieberman και τελικά πέθαναν.
Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι η χορήγηση φαρμάκων που μπλοκάρουν τα φλεγμονοσώματα, σε ποντίκια, εμπόδισε τη σοβαρή αναπνευστική δυσχέρεια. Αυτό δείχνει ότι τα μολυσμένα μακροφάγα παίζουν ρόλο στην πνευμονία που παρατηρείται σε άτομα με σοβαρή COVID-19.
Η φλεγμονώδης απόκριση των μακροφάγων μπορεί να είναι ο τρόπος τους για να σταματήσουν την αναπαραγωγή του SARS-CoV-2, λέει ο συν-συγγραφέας της μελέτης Richard Flavell, ανοσολόγος στο Yale.
Όταν ενεργοποιήθηκαν τα φλεγμονοσώματα, ο ιός σταμάτησε να αναπαράγεται. Αλλά όταν οι ερευνητές μπλόκαραν τα φλεγμονοσώματα, τα μακροφάγα άρχισαν να παράγουν μολυσματικά σωματίδια ιού.Αυτό είναι ένα «σοκαριστικό» εύρημα, λέει ο Peiris, γιατί δείχνει ότι τα μακροφάγα μπορούν να βοηθήσουν τη μόλυνση.
Αλλά ο ιολόγος Stanley Perlman,τονιζει ότι θα χρειαστούν περαιτέρω μελέτες για να προσδιοριστεί πόσο σημαντικά είναι τα μολυσμένα ανοσοποιητικά κύτταρα στην πρόκληση σοβαρής COVID-19 σε σύγκριση με άλλους πιθανούς μηχανισμούς.
