Οι υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (per- and polyfluoroalkyl substances, PFAS) αποτελούν ομάδα ουσιών που χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιομηχανία και βρίσκονται σε πολλά αντικείμενα της καθημερινότητάς μας (συσκευασίες τροφίμων, προϊόντα οικιακής χρήσης, ρούχα, ηλεκτρονικά είδη, ιατρικά είδη, αυτοκίνητα κα), τελικά ακόμη και στο νερό και στο φαγητό μας. Συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου στο περιβάλλον και στους ανθρώπους και είναι γνωστές ως «πανταχού παρόντα χημικά», καθώς είναι εξαιρετικά ανθεκτικά.
Μια αμερικανική μελέτη SWAN-MPS (Study of Women’s Health Across the Nation Multi-Pollutant Study), που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Diabetologia, έδειξε ότι η έκθεση στις χημικές ουσίες PFAS αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη.
Η μελέτη συμπεριέλαβε 1.237 γυναίκες, ηλικίας 45-56 ετών, χωρίς σακχαρώδη διαβήτη κατά την έναρξη (1999-2000) που παρακολουθήθηκαν ως το 2017. Σε κάθε επίσκεψη παρακολούθησης πραγματοποιούνταν αναλυτικές εξετάσεις για πιθανή διάγνωση σακχαρώδη διαβήτη, ενώ μετρήθηκαν στο αίμα των γυναικών οι συγκεντρώσεις 11 χημικών PFAS με τεχνικές υψηλής ευαισθησίας.
Μετά τη στατιστική προσαρμογή για φυλή, εκπαίδευση, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, συνολική ενεργειακή πρόσληψη, σωματική δραστηριότητα, κατάσταση εμμηνόπαυσης και δείκτη μάζας σώματος, ο σχετικός κίνδυνος (HR) μεταξύ εκείνων με το ανώτερο τριτημόριο συγκριτικά με το κατώτερο τριτημόριο συγκεντρώσεων PFAS ήταν ως 1,67 φορές αυξημένος (95% CI 1,21-2,31) για τέσσερα κοινά χημικά PFAS. Ο σχετικός κίνδυνος έφτασε σε 2,6 φορές πάνω (95% CI 1,12-6,20) για αυξημένες συγκεντρώσεων σε επτά χημικά PFAS. Αυτός είναι ένας σημαντικός κίνδυνος.
Συμπερασματικά, η μελέτη κατέδειξε ότι η έκθεση σε PFAS μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη σε γυναίκες μέσης ηλικίας.
Το εύρημα αυτό υποδηλώνει πως, δεδομένου ότι 1,5 εκατομμύριο Αμερικανοί διαγιγνώσκονται με σακχαρώδη διαβήτη κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, ότι περίπου 370.000 νέες περιπτώσεις ετησίως θα μπορούσαν να αποδοθούν στα PFAS. Οι συντονισμένες προσπάθειες, επιστημονικές και πολιτικές, για μειωμένη έκθεση σε αυτές τις χημικές ουσίες, οι οποίες δυστυχώς βρίσκονται σχεδόν παντού, μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική προληπτική προσέγγιση για τη μείωση του κινδύνου σακχαρώδη διαβήτη παγκοσμίως. Να σημειωθεί ότι πολλές από τις υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες λαμβάνονται μέσου του πόσιμου νερού και του φαγητού. Τα σπιτικά γεύματα μειώνουν την πρόσληψη των PFAS.
