University of Hertfordshire. Πηγή: The Conversation.
Για πολλούς ανθρώπους που γίνονται βίγκαν, ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που πρέπει να εγκαταλείψουν είναι το τυρί. Ευτυχώς, οι κατασκευαστές τροφίμων άρχισαν να παράγουν μεγαλύτερη ποικιλία βίγκαν τυριών -με κάποια επιτυχία να αναπαράγουν όλα όσα αγαπούν περισσότερο οι άνθρωποι στο τυρί, συμπεριλαμβανομένης της υφής και της γεύσης του. Ωστόσο, δεν είναι όλα τα βίγκαν τυριά ίσα και πολλά έχουν μικρή θρεπτική αξία.
Οι άνθρωποι που αγοράζουν βίγκαν τυρί μπορεί να νομίζουν ότι είναι τόσο θρεπτικό όσο το γαλακτοκομικό τυρί. Αλλά επειδή πολλοί κατασκευαστές επικεντρώνονται μόνο στο να κάνουν το τυρί να έχει γεύση, εμφάνιση και ακόμη και να λιώνει σαν γαλακτοκομικό τυρί, αυτό συμβαίνει σπάνια. Τα κύρια συστατικά σε πολλά βίγκαν τυριά είναι το άμυλο και τα φυτικά έλαια, συνήθως λάδι καρύδας ή μερικές φορές φοινικέλαιο.
Το άμυλο και το λάδι μπορεί να δίνουν στα βίγκαν τυριά την υφή τους, αλλά έχουν μικρή διατροφική αξία. Για παράδειγμα, όταν τρώμε άμυλο, αυτό διασπάται στο έντερό μας σε ζάχαρη. Με την πάροδο του χρόνου, το πολύ άμυλο θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους ή σε ασθένειες όπως ο διαβήτης τύπου 2 και οι καρδιακές παθήσεις.
Τα φυτικά έλαια στο βίγκαν τυρί είναι ακόμα χειρότερα. Το λάδι καρύδας αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από κορεσμένα λίπη. Ορισμένοι τύποι κορεσμένων λιπαρών αυξάνουν τα επίπεδα της «κακής» LDL χοληστερόλης στο αίμα, κάτι που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Αυτό συμβαίνει με το λαυρικό οξύ, τον κύριο τύπο κορεσμένου λίπους στο λάδι καρύδας. Παρά ορισμένους ισχυρισμούς ότι η καρύδα είναι υγιεινή, το λαυρικό οξύ αυξάνει τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Λόγω των υψηλών επιπέδων λαδιού καρύδας σε ορισμένα βίγκαν τυριά, ακόμη και μια μέτρια μερίδα (30 γραμμαρίων) είναι περίπου το ένα τρίτο της συνολικής συνιστώμενης ημερήσιας δόσης ενός ατόμου για κορεσμένα λιπαρά.
Το φοινικέλαιο, που βρίσκεται σε ορισμένα βίγκαν τυριά, είναι λίγο καλύτερο ως εναλλακτικό συστατικό. Περίπου το ήμισυ του λίπους στο φοινικέλαιο είναι κορεσμένο λίπος -κυρίως ένας τύπος που ονομάζεται παλμιτικό οξύ. Όπως το λαυρικό οξύ, έτσι και το παλμιτικό αυξάνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Και παρόλο που ορισμένοι κατασκευαστές ισχυρίζονται ότι χρησιμοποιούν «βιώσιμο» φοινικέλαιο, δεν είναι βέβαιο πόσο βιώσιμα είναι στην πραγματικότητα αυτά τα προϊόντα.
Ενώ τα γαλακτοκομικά τυριά είναι επίσης πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, υπάρχουν καλές ενδείξεις ότι η κατανάλωσή τους δεν συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Δεν είναι σαφές γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά μπορεί να είναι ότι τα κορεσμένα λίπη στα γαλακτοκομικά τυριά δεν απορροφώνται από τον οργανισμό τόσο όσο αυτά σε άλλα τρόφιμα, όπως το κρέας ή το λάδι καρύδας.
Πολλοί άνθρωποι μπορεί επίσης να περιμένουν ότι το βίγκαν τυρί, όπως το γαλακτοκομικό τυρί, είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης. Αλλά τα βίγκαν τυριά που αποτελούνται από φυτικά έλαια και άμυλο έχουν ελάχιστη έως καθόλου πρωτεΐνη.
Οι ποσότητες και οι τύποι βιταμινών και μετάλλων που περιέχουν τα βίγκαν τυριά ποικίλλουν επίσης σημαντικά, καθώς εναπόκειται στον κατασκευαστή να τα προσθέσει κατά την παραγωγή. Ως αποτέλεσμα, σε αντίθεση με τα γαλακτοκομικά τυριά, τα περισσότερα βίγκαν τυριά περιέχουν λίγο ή καθόλου ασβέστιο. Επίσης συχνά τους λείπουν άλλα σημαντικά μικροθρεπτικά συστατικά που βρίσκονται στα γαλακτοκομικά τυριά, όπως το ιώδιο, η βιταμίνη Β12 και η βιταμίνη D.
Ενώ μια περιστασιακή φέτα βίγκαν τυρί είναι απίθανο να σας κάνει κακό, το να βασίζεστε σε αυτό ως αντικατάσταση γαλακτοκομικών θα μπορούσε να έχει κόστος για την υγεία σας. Σε μια κλινική μελέτη, τα άτομα που αντικατέστησαν τα ζωικά γαλακτοκομικά και τα αυγά με βίγκαν τρόφιμα για 12 εβδομάδες είχαν χειρότερη υγεία οστών στο τέλος της μελέτης, σε σύγκριση με εκείνους που κατανάλωναν γαλακτοκομικά και αυγά με βάση τα ζώα. Αυτό πιθανότατα οφειλόταν στη χαμηλότερη πρόσληψη βιταμίνης D και ασβεστίου. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να διαπιστωθούν καλύτερα οι μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία για τους βίγκαν που δεν καταναλώνουν γαλακτοκομικά.
Πάντως, δεν είναι όλα τα νέα άσχημα. Ορισμένα βίγκαν τυριά μπορεί να είναι πιο υγιεινά από άλλα ανάλογα με τα συστατικά τους -για παράδειγμα, αυτά που χρησιμοποιούν καρύδια κάσιους. Αυτά τα προϊόντα έχουν συνήθως υψηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης και χαμηλότερα επίπεδα νατρίου και κορεσμένων λιπαρών από άλλα είδη τυριών βίγκαν. Αλλά μπορεί να είναι πιο ακριβά.
Φυσικά, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένα άτομο μπορεί να θέλει να υιοθετήσει μια βίγκαν διατροφή -μεταξύ άλλων για περιβαλλοντικούς λόγους ή για να βελτιώσει την υγεία του. Όμως, ενώ πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι οι δίαιτες βίγκαν μπορεί να είναι υγιεινές, αυτό ισχύει συνήθως μόνο για άτομα των οποίων η διατροφή είναι υψηλή σε φυσικά τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και όσπρια. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για τους βίγκαν να παρακολουθούν τον αριθμό των υπερεπεξεργασμένων εναλλακτικών τροφών που τρώνε καθώς αυτές θα μπορούσαν να έχουν πολλές από τις ίδιες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία (π.χ. καρδιακές παθήσεις και καρκίνο) που έχουν τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα για τους παμφάγους.
Αυτό σημαίνει να ελέγχετε προσεκτικά τα περιεχόμενα των βίγκαν προϊόντων τυριού (και άλλων τροφίμων εναλλακτικού κρέατος) για να ελαχιστοποιήσετε τον αριθμό των επιβλαβών συστατικών, όπως τα κορεσμένα λίπη, που καταναλώνουν τακτικά οι βίγκαν. Θα πρέπει επίσης να επικεντρωθείτε στη λήψη των απαραίτητων μικροθρεπτικών συστατικών όπως η βιταμίνη Β12, το ασβέστιο και βιταμίνη D από συμπληρώματα βιταμινών ή ολόκληρα τρόφιμα.
