University of Sydney.
Έχετε ποτέ θυμώσει με κάποιον όταν πεινούσατε; Ή μήπως κάποιος ήταν θυμωμένος μαζί σας όταν πεινούσε; Αν ναι, έχετε βιώσει το “hangry” (ένα κράμα πεινασμένου και θυμωμένου) -το φαινόμενο κατά το οποίο μερικοί άνθρωποι γίνονται γκρινιάρηδες και μίζεροι όταν καθυστερούν να τους ταΐσουν.
Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Και γιατί φαίνεται να συμβαίνει μόνο σε κάποιους και όχι σε όλους; Η απάντηση βρίσκεται σε ορισμένες από τις διαδικασίες που συμβαίνουν μέσα στο σώμα σας όταν χρειάζεστε τροφή.
Οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες και τα λίπη και οτιδήποτε τρώτε αφομοιώνονται σε απλά σάκχαρα (όπως γλυκόζη), αμινοξέα και ελεύθερα λιπαρά οξέα. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά περνούν στην κυκλοφορία του αίματός σας από όπου διανέμονται στα όργανα και τους ιστούς σας και χρησιμοποιούνται για ενέργεια.
Καθώς ο χρόνος περνά μετά το τελευταίο σας γεύμα, η ποσότητα των θρεπτικών συστατικών στην κυκλοφορία του αίματός σας αρχίζει να μειώνεται. Εάν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας πέσουν αρκετά, ο εγκέφαλός σας θα το αντιληφθεί ως μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση. Βλέπετε, σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα όργανα και ιστούς που μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια ποικιλία θρεπτικών συστατικών για να συνεχίσουν να λειτουργούν, ο εγκέφαλός σας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γλυκόζη για να κάνει τη δουλειά του.
Πιθανότατα έχετε ήδη παρατηρήσει αυτή την εξάρτηση που έχει ο εγκέφαλός σας από τη γλυκόζη. Aπλά πράγματα μπορεί να γίνουν δύσκολα όταν πεινάτε και πέφτουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας. Μπορεί να δυσκολευτείτε να συγκεντρωθείτε, για παράδειγμα, ή μπορεί να κάνετε ανόητα λάθη. Ή μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι τα λόγια σας γίνονται μπερδεμένα.
Ένα άλλο πράγμα που μπορεί να γίνει πιο δύσκολο όταν πεινάτε είναι να συμπεριφέρεστε σύμφωνα με κοινωνικά αποδεκτούς κανόνες, όπως το να θυμώνετε ή ακόμη και να χτυπάτε άλλους ανθρώπους. Έτσι, ενώ μπορεί να είστε σε θέση να αποκτήσετε αρκετή εγκεφαλική δύναμη για να αποφύγετε να γίνετε γκρινιάρηδες με κάποιους ανθρώπους που δεν γνωρίζετε καλά, μπορεί να τα βάλετε τα άτομα με τα οποία είστε πιο χαλαροί ή σας ενδιαφέρουν περισσότερο, όπως συντρόφους και φίλους. Ακούγεται οικείο;
Εκτός από την πτώση των συγκεντρώσεων της γλυκόζης στο αίμα, ένας άλλος λόγος που οι άνθρωποι μπορεί να θυμώνουν είναι η αντιρυθμιστική αντίδραση της γλυκόζης. Όταν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα πέφτουν σε ένα συγκεκριμένο όριο, ο εγκέφαλός σας στέλνει οδηγίες σε πολλά όργανα του σώματός σας για να συνθέσουν και να απελευθερώσουν ορμόνες που αυξάνουν την ποσότητα γλυκόζης στο αίμα σας.
Οι τέσσερις κύριες αντιρυθμιστικές ορμόνες γλυκόζης είναι: αυξητική ορμόνη η οποίά εκκρίνεται από την υπόφυση που βρίσκεται βαθιά στον εγκέφαλο, η γλυκαγόνη από το πάγκρεας, η αδρεναλίνη (επινεφρίνη), και η κορτιζόλη. Οι δύο τελευταίες προέρχονται από τα επινεφρίδια και είναι ορμόνες του στρες που απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματός σας σε κάθε είδους αγχωτικές καταστάσεις, όχι μόνο όταν αντιμετωπίζετε το σωματικό στρες των χαμηλών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Η αδρεναλίνη είναι μια από τις σημαντικότερες ορμόνες που απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματός σας κατά την απόκριση «πάλη ή φυγή» όταν σας πιάσει ξαφνικός φόβος, όπως όταν βλέπετε, ακούτε ή ακόμα σκέφτεστε ότι κάτι απειλεί την ασφάλειά σας. Ακριβώς όπως μπορείτε εύκολα να φωνάξετε με θυμό σε κάποιον κατά τη διάρκεια της απόκρισης «πάλη ή φυγή», η πλημμύρα αδρεναλίνης που λαμβάνετε κατά τη διάρκεια της αντιρυθμιστικής απόκρισης της γλυκόζης μπορεί να προωθήσει μια παρόμοια απάντηση.
Ένας άλλος λόγος που η πείνα συνδέεται με τον θυμό είναι ότι και τα δύο ελέγχονται από κοινά γονίδια. Το προϊόν ενός τέτοιου γονιδίου είναι το νευροπεπτίδιο Υ, μια φυσική ουσία του εγκεφάλου που απελευθερώνεται όταν πεινάτε. Διεγείρει τις αδηφάγες διατροφικές συμπεριφορές δρώντας σε μια ποικιλία υποδοχέων στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένου ενός που ονομάζεται υποδοχέας Υ1. Εκτός από τη δράση στον εγκέφαλο για τον έλεγχο της πείνας, το νευροπεπτίδιο Υ και ο υποδοχέας Υ1 ρυθμίζουν επίσης τον θυμό ή την επιθετικότητα. Τα άτομα με υψηλά επίπεδα νευροπεπτιδίου Υ στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό τους τείνουν επίσης να εμφανίζουν υψηλά επίπεδα παρορμητικής επιθετικότητας.
Άρα υπάρχουν πολλά μονοπάτια που μπορούν να σας κάνουν επιρρεπείς στον θυμό όταν πεινάτε. Αυτός είναι αναμφίβολα ένας μηχανισμός επιβίωσης που έχει εξυπηρετήσει καλά τους ανθρώπους και τα άλλα ζώα. Σκεφτείτε το ως εξής: αν οι πεινασμένοι οργανισμοί σταθούν πίσω αφήνοντας ευγενικά τους άλλους να φάνε πριν από αυτούς, το είδος τους θα μπορούσε να εξαφανιστεί.
Ενώ πολλοί φυσικοί παράγοντες συμβάλλουν σ’ αυτό το φαινόμανο, οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες έχουν επίσης ρόλο. Η κουλτούρα επηρεάζει το εάν εκφράζετε λεκτική επιθετικότητα άμεσα ή έμμεσα, για παράδειγμα. Και καθώς όλοι είμαστε διαφορετικοί σε όλους αυτούς τους παράγοντες, δεν προκαλεί έκπληξη ότι υπάρχουν διαφορές στο πόσο θυμώνουν οι άνθρωποι όταν πεινούν.
Ο ευκολότερος τρόπος να χειριστείτε τον θυμό λόγω πείνας είναι να φάτε κάτι πριν πεινάσετε για τα καλά. Ενώ μπορεί να λαχταράτε φαγητά γρήγορης “αποκατάστασης”, όπως η σοκολάτα και τα πατατάκια, όταν είστε στη δίνη της πείνας, τα πρόχειρα φαγητά γενικά προκαλούν μεγάλες αυξήσεις στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα που στη συνέχεια πέφτουν γρήγορα.
Και τελικά, μπορεί να σας αφήσουν να νιώθετε πιο πεινασμένοι. Σκεφτείτε λοιπόν πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά φυσικές τροφές που βοηθούν στην ικανοποίηση της πείνας για όσο το δυνατόν περισσότερο, χωρίς να σας προκαλέσουν παχυσαρκία μακροπρόθεσμα.
Το να φάτε αμέσως μόλις πεινάτε μπορεί να μην είναι πάντα δυνατό. Αυτό μπορεί να συμβαίνει σε μεγάλες βάρδιες στη δουλειά, για παράδειγμα, ή εν μέσω θρησκευτικών νηστειών όπως το Ραμαζάνι, ή κατά τη διάρκεια δίαιτας για απώλεια βάρους που συνεπάγονται σοβαρό ενεργειακό περιορισμό (όπως π.χ. η διαλειμματική νηστεία).
Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να σας βοηθήσει να θυμάστε ότι, με την πάροδο του χρόνου, η αντιρυθμιστική απόκριση γλυκόζης θα ξεκινήσει και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας θα σταθεροποιηθούν. Επίσης, όταν μένετε χωρίς φαγητό, το σώμα σας αρχίζει να διασπά τις δικές του αποθήκες λίπους για ενέργεια, μερικές από τις οποίες μετατρέπονται από το σώμα σας σε κετόνες, προϊόν του μεταβολισμού του λίπους. Οι κετόνες πιστεύεται ότι βοηθούν να κρατήσετε την πείνα σας υπό έλεγχο, επειδή ο εγκέφαλός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει κετόνες αντί της γλυκόζης για καύσιμο.
