Δύο ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται στα ιχθυέλαια μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου σε ηλικιωμένους που πάσχουν από έναν τύπο καρδιακής νόσου -στεφανιαία νοσο- που είναι γνωστό ότι θέτει τους ανθρώπους σε κίνδυνο για γνωστική έκπτωση.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι το DHA (εικοσιδιεξαενοϊκό οξύ) και το EPA (εικοσιπεντανοϊκό οξύ), που χορηγούνται σε συνδυασμένο συμπλήρωμα σε συνταγογραφούμενα επίπεδα, βελτίωσαν τη γνωστική λειτουργία σε ηλικιωμένους με στεφανιαία νόσο. Αυτός είναι ένας κοινός τύπος καρδιακής νόσου που εμφανίζεται όταν η αθηρωματική πλάκα συσσωρεύεται στις αρτηρίες και εμποδίζει τη σωστή ροή του αίματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με στεφανιαία νόσο έχουν 45% αυξημένο κίνδυνο για γνωστική έκπτωση.
Οι μεγαλύτερες βελτιώσεις στη λειτουργία του εγκεφάλου παρατηρήθηκαν όταν υπήρχαν υψηλότερα επίπεδα και των δύο τύπων ωμέγα-3 λιπαρών οξέων στην κυκλοφορία του αίματος. Όταν αναλύθηκαν μεμονωμένα, τα επίπεδα του DHA ήταν καλύτερος προγνωστικός παράγοντας για τη γνωστική βελτίωση από το EPA, υποδηλώνοντας ότι η παρουσία ενός τύπου ωμέγα-3 λιπαρών οξέων ήταν πιο σημαντική από το άλλο, κατέληξαν οι συγγραφείς.
“Η μελέτη έδειξε ότι το EPA έχει πρόσθετο όφελος όταν τα επίπεδα DHA είναι ήδη υψηλά”, δήλωσε η ερευνήτρια της μελέτης Δρ. Francine Welty, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ στη Βοστώνη. “Αλλά τα επίπεδα του EPA από μόνα τους δεν είχαν προγνωστική ικανότητα για γνωστική βελτίωση”.
Η μελέτη περιελάμβανε 291 ενήλικες με στεφανιαία νόσο. Ήταν κατά μέσο όρο 63 ετών και το 83% ήταν άνδρες. Κανένας δεν παρουσίασε προβλήματα με τη γνωστική λειτουργία στην αρχή της μελέτης. Στους μισούς χορηγήθηκαν 3,36 γραμμάρια EPA και DHA συνδυαστικά. Όλοι οι συμμετέχοντες έλαβαν τεστ γνωστικής λειτουργίας στην αρχή, ένα χρόνο μετά την έναρξη της θεραπείας και στο τέλος των 30 μηνών. Τα τεστ μέτρησαν τη λεκτική ευχέρεια, τη γλώσσα και τη μνήμη, τον κινητικό συντονισμό και την ταχύτητα επεξεργασίας. Οι εξετάσεις αίματος στο τέλος της μελέτης μέτρησαν τα επίπεδα των DHA και EPA.
Η ερευνητική ομάδα ήλπιζε να δείξει ότι μακροπρόθεσμα, υψηλές δόσεις ωμέγα-3 λιπαρών οξέων θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη γνωστική έκπτωση σε άτομα με στεφανιαία νόσο, αλλά ανακάλυψαν ότι τα συμπληρώματα έκαναν κάτι πολύ περισσότερα από αυτό, είπε η Welty. Έδειξαν στην πραγματικότητα μια βελτίωση στη γνωστική λειτουργία, σε μια παλιότερη ανάλυση.
Στη νέα ανάλυση, η ερευνητική ομάδα εξέτασε τις αλλαγές στα επίπεδα EPA και DHA στο αίμα των συμμετεχόντων που έλαβαν τα συμπληρώματα ιχθυελαίων, για να δει εάν τα υψηλότερα επίπεδα καθενός από τα λιπαρά οξέα προέβλεπαν τις γνωστικές βελτιώσεις. Ενώ το υψηλότερο DHA ευθυγραμμίστηκε με την καλύτερη απόδοση σε γνωστικά τεστ, τα υψηλότερα επίπεδα EPA δεν φάνηκε να κάνουν κάποια διαφορά -εκτός από τα άτομα που είχαν υψηλά επίπεδα DHA αρχικά, είπε η Welty.
“Κάποιος που θέλει να χρησιμοποιήσει συμπληρώματα ιχθυελαίου για να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία θα πρέπει να λάβει μια συνταγή για ένα συμπλήρωμα που συνδυάζει και τα δύο”, είπε η Welty. Ο ίδια προειδοποίησε το κοινό να μην αγοράζει συμπληρώματα χωρίς ιατρική συνταγή, τα οποία δεν ελέγχονται από τον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
Το ίδιο επίπεδο ωμέγα-3 λιπαρών οξέων που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη δεν μπορεί να ληφθεί μόνο μέσω της διατροφής, είπε η Penny Kris-Etherton, καθηγήτρια διατροφικών επιστημών στο Penn State College of Health and Human Development. “Το να παίρνετε 3,36 γραμμάρια την ημέρα είναι δύσκολο τρώγοντας ψάρια”, είπε η Kris-Etherton, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
“Θα έπρεπε να τρώτε πολλά λιπαρά ψάρια κάθε μέρα. Μια μερίδα λιπαρών ψαριών, που είναι 100 γραμμάρια σολομού, για παράδειγμα, έχει περίπου 2,2 γραμμάρια ωμέγα-3 λιπαρών οξέων. Για να πάρετε 3,36 γραμμάρια την ημέρα σημαίνει ότι θα πρέπει να τρώτε περίπου 1,5 μερίδα λιπαρών ψαριών κάθε μέρα. Η σύσταση δύο γευμάτων ψάρια την εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων των λιπαρών ψαριών και άπαχων θαλασσινών όπως οι γαρίδες, θα σας έδινε μόνο 0,25 γραμμάρια την ημέρα και οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν τρώνε καν τόσο πολύ”.
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι υψηλότερα στα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, οι σαρδέλες, το σκουμπρί, η ρέγκα, η πέστροφα λίμνης και ο τόνος. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά την κατανάλωση δύο μερίδων ψαριού την εβδομάδα για να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού. Εξέδωσε μια επιστημονική σύσταση το 2019 λέγοντας ότι τα συνταγογραφούμενα συμπληρώματα ιχθυελαίου ήταν ένας ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος για τη μείωση των τριγλυκεριδίων. Στην ίδια σύσταση προειδοποίησε τους καταναλωτές να μην λαμβάνουν συμπληρώματα που δεν υπόκεινται σε έλεγχο. Μια ξεχωριστή επιστημονική συμβουλή που εκδόθηκε το 2017 ανέφερε ότι τα συμπληρώματα ωμέγα-3 στα ιχθυέλαια μπορεί να μειώσουν ελαφρώς τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακή ανεπάρκεια ή πρόσφατη καρδιακή προσβολή, αλλά δεν προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις.
Η Kris-Etherton συμμετείχε στη συγγραφή και των δύο συστάσεων. “Αυτό που με ενθουσιάζει είναι ότι βρίσκουμε παρεμβάσεις που ωφελούν τη γνωστική λειτουργία καθώς μεγαλώνουμε”, είπε. Η Kris-Etherton θα ήθελε μια παρόμοια μελέτη σε ηλικιωμένους χωρίς καρδιακές παθήσεις για να δει εάν τα συμπληρώματα παρέχουν παρόμοιο όφελος και σε άλλα άτομα. “Αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα”, είπε.
