Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
O σίδηρος είναι βασικό στοιχείο της λειτουργίας των κυττάρων του οργανισμού. Συντελεί στη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς ως συστατικό της αιμοσφαιρίνης των ερυθρών αιμοσφαιρίων, στην ομαλή διεξαγωγή ποπικίλων χημικών αντιδράσεων στην ομαλή αναπλήρωση των ενεργειακών αποθηκών του σώματος.
Οι διαταραχές των επιπέδων σιδήρου του οργανισμού είναι από τα πιο κοινά παθολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ειδικός παθολόγος στην ιατρική πράξη ακόμη και σε νέους κατά τα λοιπά υγιείς ανθρώπους. Ορισμένες λανθασμένες αντιλήψεις είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στο κοινό με αποτέλεσμα είτε ο πάσχων να καταφεύγει καθυστερημένα στον ιατρό ή να οδηγείται σε θεραπείες προτεινόμενες όχι σπάνια από το ίντερνετ που δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιλύουν. Στο παρόν άρθρο εκτίθενται ορισμένες από τις πιο διαδεδομένες λανθασμένες αντιλήψεις.
Λανθασμένη αντίληψη 1. Μία χαμηλή μέτρηση σιδήρου είναι αρκετή για να τεκμηριωθεί η έλλειψη σιδήρου στον οργανισμό. Μία μόνο χαμηλή τιμή μπορεί να μην αντανακλά πραγματική έλλειψη και πρέπει να συνεκτιμάται με την φερριτίνη ορού που αποτελεί δείκτη των αποθηκών σιδήρου του σώματος αλλά και του βαθμού υπερφόρτωσης των ιστών με σίδηρο. Εναλλακτικά, η χαμηλή τιμή πρέπει να επιβεβαιώνεται σε διαδοχικές μετρήσεις. Είναι σημαντικό η μέτρηση να γίνεται όταν ο οργανισμός δεν πάσχει από οξεία ή χρόνια φλεγμονή στο σώμα ή δεν ευρίσκεται υπό αυστηρή νηστεία.
Λανθασμένη αντίληψη 2. H έλλειψη σιδήρου έχει ως αιτία την κακή διατροφή. Ο οργανισμός, ιδιαίτερα στον υγιή νέο άνθρωπο έχει αντισταθμιστικούς μηχανισμούς αύξησης της απορρόφησης σιδήρου από το πεπτικό σύστημα σε περίπτωση που η διατροφή του δεν είναι πλούσια σε σίδηρο. Έτσι ενώ η έλλειψη σιδήρου μπορεί να έχει ως αίτιο την διατροφική ανεπάρκεια σιδήρου, πριν δοθεί οποιοδήποτε θεραπευτικό πρόγραμμα πρέπει να διερευνηθεί εάν το πρόβλημα οφείλεται αμιγώς σε ανεπαρκή πρόσληψη ή έχει άλλα αίτια όπως καρκινώματα εντέρου που προκαλούν αυξημένες απώλειες από το πεπτικό σύστημα, ορμονικές διαταραχές στην γυναίκα που προκαλούν αυξημένες απώλειες με την έμμηνο ρήση, φλεγμονές που διαταράσσουν την διάθεση του προσλαμβανόμενου σιδήρου κ.λπ.
Λανθασμένη αντίληψη 3. Εφόσον έχω έλλειψη σιδήρου μπορώ να παίρνω χάπια αμπούλες ή φακελάκια σιδήρου σε μόνιμη βάση. Παρά το χρήσιμο ρόλο του σιδήρου στον οργανισμό, η υπερφόρτωση με σίδηρο προκαλεί σοβαρά προβλήματα. Στην υπερφόρτωση με σίδηρο, η περίσσια του σιδήρου αποθηκεύεται στους ιστούς με τη μορφή δεσμευτικών συμπλόκων πρωτεϊνών. Λόγω υπερφόρτωσης, γίνεται εναπόθεση σιδήρου σε ιστούς και δυσλειτουργία του οργάνου, ανάλογα με τον ιστό εναπόθεσης. Έτσι επί εναποθέσεως σιδήρου στην καρδιά προκαλούνται καρδιακά προβλήματα, επί εναποθέσεως στο συκώτι, ηπατικά προβλήματα κ.ο.κ. Μία από τις βασικές αιτίες τοξικής άθροισης του σιδήρου στο σώμα είναι η αλόγιστη χρήση συμπληρωμάτων σιδήρου. Τα φάρμακα για το σίδηρο μπορεί να προκαλέσουν επιπρόσθετα φούσκωμα δυσκοιλιότητα ναυτία έμετους μαύρα κόπρανα.
Λανθασμένη αντίληψη 4. Δεν μπορώ να κάνω κάτι για να αυξήσω την απορρόφηση σιδήρου στο γεύμα μου. Συνδυάστε τις τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε σίδηρο µε τρόφιµα πλούσια σε βιταµίνη C, όπως χυµό πορτοκαλιού, φράουλες, πιπεριές κλπ, Η βιταµίνη C αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου. Αποφύγετε να συνδυάζετε τροφές πλούσιες σε σίδηρο µε: τσάι, καφέ, αναψυκτικά τύπου κόλα, κόκκινο κρασί, γαλακτοκοµικά ή άλλες τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, διότι μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση σιδήρου.
Λανθασμένη αντίληψη 5. Εφόσον έχω έλλειψη σιδήρου πρέπει να τρώω κόκκινο κρέας σε καθημερινή βάση. Παρά το γεγονός ότι το κρέας περιέχει υψηλής ποιότητας αφομοιώσιμο σίδηρο, η καθημερινή χρήση του δεν συνιστάται, διότι μπορεί να οδηγήσει σε αυξήσεις χοληστερόλης, ουρικού οξέος και άλλα προβλήματα. Τα οστρακοειδή και οι σαρδέλες περιέχουν επίσης υψηλής ποιότητας αφομοιώσιμο σίδηρο. Ο σίδηρος των φυτικών τροφών είναι λιγότερο αφομοιώσιμος αν και σημαντικές ποσότητες ευρίσκονται σε όσπρια, ελιές, κινόα, μανιτάρια, σπανάκι, κουνουπίδι, σκούρα πράσινα λαχανικά, πατάτες και λιαστές ντομάτες.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος, Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά, Τηλ. 2102122198, Email: amoschovaki@yahoo.gr http://iatreioamoschovaki.gr https://
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 2106252770.
