Πιθανότατα το έχετε ακούσει: η κατανάλωση καφέ κάνει καλό στην υγεία σας και ιδιαίτερα στο συκώτι. Μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση μέτριας ποσότητας καφέ σχετίζεται με πολλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του χαμηλότερου κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Όμως, ενώ αυτές οι συσχετίσεις έχουν φανεί πολλές φορές, στην πραγματικότητα δεν αποδεικνύουν ότι ο καφές μειώνει τον κίνδυνο ασθενειών. To να αποδειχτεί ότι ο καφές κάνει καλό στην υγεία είναι περίπλοκο.
Ενώ προτείνεται ότι η κατανάλωση 3-5 φλιτζανιών καφέ την ημέρα προσφέρει τα βέλτιστα οφέλη για την υγεία, δεν είναι τόσο απλό. Ο καφές είναι χημικά πολύπλοκος και περιέχει πολλά συστατικά που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία με διάφορους τρόπους. Ενώ η καφεΐνη είναι η πιο γνωστή ένωση στον καφέ, υπάρχουν χιλιάδες άλλα μόρια στον καφέ. Παρακάτω αναφέρονται μερικά από αυτά τα μόρια που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία σας.
Αλκαλοειδή. Εκτός από την καφεΐνη, η τριγωνελίνη είναι ένα άλλο σημαντικό αλκαλοειδές που βρίσκεται στον καφέ. Η τριγωνελίνη έχει ερευνηθεί λιγότερο από την καφεΐνη, αλλά φαίνεται πως μπορεί να έχει οφέλη για την υγεία, όπως η μείωση του κινδύνου διαβήτη τύπου 2.
Πολυφαινόλες. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι αυτές οι ενώσεις, που βρίσκονται σε πολλά φυτά, συμπεριλαμβανομένου του κακάο και των βατόμουρων, είναι καλές για την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, και μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος Αλτσχάιμερ. Ο καφές περιέχει κυρίως μια κατηγορία πολυφαινολών που ονομάζονται χλωρογενικά οξέα.
Διτερπένια. Ο καφές περιέχει δύο τύπους διτερπενίων -καφεστόλη και καβεόλη- που συνθέτουν το έλαιο του καφέ, τη φυσική λιπαρή ουσία που απελευθερώνεται από τον καφέ κατά την παρασκευή του. Τα διτερπένια μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
Μελανοϊδίνες. Αυτές οι ενώσεις, που παράγονται σε υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διαδικασία του καβουρδίσματος, δίνουν στον καβουρδισμένο καφέ το χρώμα του, τη χαρακτηριστική γεύση και το άρωμά του. Μπορούν επίσης να έχουν πρεβιοτική δράση, που σημαίνει ότι αυξάνουν την ποσότητα των ευεργετικών βακτηρίων στο έντερο σας, κάτι που είναι σημαντικό για τη συνολική υγεία.
Καφές από καφέ διαφέρει
Ο τρόπος με τον οποίο καλλιεργείται, παρασκευάζεται και σερβίρεται ο καφές μπορεί να επηρεάσει όλες τις ενώσεις που περιέχει και ως εκ τούτου τα οφέλη για την υγεία σας.
Πρώτον, οι συνθήκες ανάπτυξης μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα καφεΐνης και χλωρογενικών οξέων. Ο καφές που καλλιεργείται σε μεγάλα υψόμετρα έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα σε καφεΐνη και χλωρογενικό οξύ. Οι δύο τύποι κόκκων καφέ, ο arabica και ο robusta, έχουν επίσης αποδειχθεί ότι έχουν διαφορετικά επίπεδα καφεΐνης, χλωρογενικού οξέος και τριγωνελίνης -αν και κανένας από τους δύο τύπους δεν έχει αποδειχθεί πιο ωφέλιμος για την υγεία.
Η επεξεργασία του καφέ επηρεάζει επίσης τη χημική σύνθεση του καφέ, για παράδειγμα, ο ντεκαφεϊνέ είναι διαφορετικός. Αυτό γίνεται συνήθως πριν από το ψήσιμο και ανάλογα με τη μέθοδο αποκαφεϊνοποίησης, μπορεί να επηρεάσει περαιτέρω άλλες ενώσεις. Μικρά επίπεδα χλωρογενικών οξέων χάνονται κατά τη διαδικασία αποκαφεϊνοποίησης.
Ο βαθμός στον οποίο ο καφές ψήνεται είναι επίσης σημαντικός. Όσο πιο έντονο το ψήσιμο, τόσο περισσότερες μελανοειδίνες σχηματίζονται (και τόσο πιο έντονη η γεύση). Αλλά αυτό μειώνει τα χλωρογενικά οξέα και την περιεκτικότητα σε τριγωνελίνη.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο στιγμιαίος καφές είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος καφέ που καταναλώνεται. Η έρευνα δείχνει ότι ο στιγμιαίος καφές περιέχει υψηλότερα επίπεδα μελανοϊδίνης σε σύγκριση με τον καφέ φίλτρου και τον εσπρέσο.
Ο τρόπος παρασκευής του καφέ επηρεάζει επίσης τη χημική του σύνθεση. Για παράδειγμα, ο βρασμένος καφές περιέχει υψηλότερα επίπεδα διτερπενίων σε σύγκριση με τον καφέ φίλτρου. Άλλοι παράγοντες -όπως η ποσότητα του καφέ που χρησιμοποιήθηκε, το πόσο λεπτά αλέστηκε και η θερμοκρασία του νερού επηρεάζουν τη χημική σύνθεση του καφέ.
Κάθε ένωση έχει διαφορετικές επιπτώσεις στην υγεία, γι’ αυτό και ο τρόπος παραγωγής και παρασκευής του καφέ μπορεί να είναι σημαντικός. Τα χλωρογενικά οξέα, για παράδειγμα, πιστεύεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων βελτιώνοντας τη λειτουργία των αρτηριών. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 ελέγχοντας τις αυξήσεις του σακχάρου στο αίμα μετά το φαγητό.
Από την άλλη πλευρά, τα διτερπένια έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τα επίπεδα λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας, της LDL χοληστερόλης που σχετίζεται με καρδιαγγειακά νοσήματα.
Λιγότερη έρευνα έχει επικεντρωθεί στην τριγωνελίνη και τις μελανοειδίνες, αν και ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι αυτά τα δύο μπορεί να είναι καλά για την υγεία σας.
Η προσθήκη κρέμας, ζάχαρης και σιροπιού θα αλλάξει το θρεπτικό περιεχόμενο του φλυτζανιού σας. Όχι μόνο θα αυξήσει την περιεκτικότητα σε θερμίδες, αλλά μπορεί επίσης να αυξήσει την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και σακχάρων. Και τα δύο συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων και μπορεί να εξουδετερώσουν τις ευεργετικές επιδράσεις άλλων ενώσεων που περιέχει το φλιτζάνι του καφέ σας.
Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι οι άνθρωποι μπορεί να ανταποκρίνονται διαφορετικά σε ορισμένες από αυτές τις ενώσεις. Η τακτική κατανάλωση τριών έως τεσσάρων φλιτζανιών καφέ ημερησίως έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την ανοχή στις επιδράσεις της καφεΐνης -για κάποιον που δεν πίνει συχνά καφέ αυξάνεται η αρτηριακή πίεση αλλά αν συνηθίσει τον καφέ αυτή η επίδραση μπορεί να εξαφανιστεί. Τα γονίδιά σας μπορούν επίσης να παίζουν ρόλο στον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας χειρίζεται την καφεΐνη και άλλες ενώσεις.
Τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι το μικροβίωμα του εντέρου είναι σημαντικός παράγοντας για τον καθορισμό των επιπτώσεων που μπορεί να έχει ο καφές στην υγεία σας. Ορισμένες έρευνες υποδηλώνουν ότι τα μικρόβια του εντέρου παίζουν σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό του χλωρογενικού οξέος και ως εκ τούτου μπορεί να καθορίσουν εάν ωφελεί την υγεία σας ή όχι.
Οι ερευνητές πρέπει να διεξάγουν μεγάλες μελέτες για να επιβεβαιώσουν τα ευρήματα των μικρότερων μελετών, οι οποίες φαίνεται να δείχνουν ότι ο καφές είναι καλός για την υγεία σας. Στο μεταξύ, ελαχιστοποιήστε τη ζάχαρη και την κρέμα που χρησιμοποιείτε στον καφέ σας -ενδεχομένως και τα τεχνητά γλυκαντικά. Αν δεν έχετε υπέρταση -και δεν είστε έγκυος,- συνεχίστε να ακολουθείτε μια μέτρια προσέγγιση στην κατανάλωση καφέ, επιλέγοντας καφέ φίλτρου όταν είναι δυνατόν.
