Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Το νερό είναι απαραίτητο για την ομαλή διενέργεια των μεταβολικών αντιδράσεων που πραγματοποιούνται στο ανθρώπινο σώμα. Η ομαλή θρέψη του οργανισμού και η πληθώρα των χημικών αντιδράσεων πραγματοποιούνται με τη μεσολάβηση διαλυμάτων. Το αίμα αποτελεί ουσιαστικά ένα διάλυμα ζωτικών ουσιών και κυττάρων που μεταφέρει στους ιστούς σημαντικές ουσίες και οξυγόνο για την λειτουργία τους και απάγει από αυτούς άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού και διοξείδιο του άνθρακα.
Όταν η ποσότητα του νερού που διατίθεται στο υγιές σώμα είναι επαρκής, οι ιστοί είναι στιλπνοί και υγιείς. Το δέρμα είναι φωτεινό, λείο, υπάρχει μείωση των ρυτίδων, η γλώσσα είναι κόκκινη και υγρή, η αρτηριακή πίεση είναι φυσιολογική, ο ρυθμός καρδιακής λειτουργίας ιδανικός.
Το μεγαλύτερο μέρος του νερού που χρειάζεται ο άνθρωπος, προσλαμβάνεται από το στόμα. Μία μικρή ποσότητα συντίθεται στο σώμα. Υπάρχουν σημαντικοί μηχανισμοί που ρυθμίζουν τη συνολική ποσότητα νερού που χρειάζεται το σώμα για να λειτουργήσει ομαλά. Έτσι μέσω των ούρων, του ιδρώτα, των κοπράνων, της αναπνευστικής οδού, του δέρματος, αποβάλλεται η περίσσια του νερού.
Το ανθρώπινο σώμα κατά την διάρκεια ενός καύσωνα προσπαθεί να εξισορροπήσει τις διαταραχές θερμοκρασίας που μπορεί να προκύψουν από την μεταβολική δραστηριότητα του σώματος και την θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Βασικοί μηχανισμοί που υπηρετούν την ομοιοστατική αυτή λειτουργία είναι εγκεφαλικά θερμορυθμιστικά κέντρα, η εφίδρωση, η περιφερική αγγειοδιαστολή και η δίψα. Κατά την διάρκεια ενός καύσωνα ωστόσο, η αναπλήρωση των ποσοτήτων υγρού που χάνει ο άνθρωπος με τον ιδρώτα μπορεί να είναι ανεπαρκής με αποτέλεσμα την αφυδάτωση.
Η αφυδάτωση είναι η παθολογική κατάσταση στην οποία υπάρχει μείωση του νερού που χρειάζεται ο άνθρωπος για να λειτουργήσει σωστά. Η ήπια έως μέτρια αφυδάτωση είναι πιθανό να προκαλέσει:
- Ξηρό, κολλώδης στόμα
- Κόπωση
- Μειωμένη παραγωγή ούρων
- Πονοκέφαλο
- Δυσκοιλιότητα
- Ζάλη ή ζαλάδα
Η σοβαρή αφυδάτωση, μπορεί να προκαλέσει:
- Ασυνήθιστη συμπεριφορά
- Υπνηλία ευερεθιστότητα σύγχυση λιποθυμία
- Ξηρότητα δέρματος βλεννογόνων
- Μικρή ή καθόλου ούρηση Βαθουλωμένα μάτια
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση
- Ταχυκαρδία
- Γρήγορη αναπνοή
- Πυρετό
Σε σοβαρές περιπτώσεις εμφανίζεται πτώση της πίεσης, ταχυκαρδία, καταπληξία και απαιτείται νοσηλεία προς ενδοφλέβια θεραπεία. Στον καύσωνα, η κατάσταση περιπλέκεται από την απώλεια ηλεκτρολυτών, κυρίως μάλιστα νάτρίου, το οποίο αφθονεί στον ιδρώτα. Οι φυσιολογικές συγκεντρώσεις νατρίου είναι απαραίτητες για την πραγματοποίηση βασικών λειτουργιών του σώματος, όπως η εκτέλεση ποικίλων διεργασιών στον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα και τους μυς, την ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας του οργανισμού, την προστασία από την αφυδάτωση, την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η διαταραχή του νατρίου στο αίμα μπορεί να επιφέρει διαταραχές πίεσης, κράμπες, μυϊκή αδυναμία, ζάλη, λήθαργο, σπασμούς, κώμα και να επιδεινώσει τα προβλήματα που προκύπτουν ακόμη και από την ήπια αφυδάτωση.
Ομάδες υψηλού κινδύνου είναι οι πάσχοντες από γενικευμένες δερματικές νόσους, οι νεφροπαθείς, οι καρδιοπαθείς, οι πάσχοντες από ελάττωση της αιματικής ροής του σώματος, τα άτομα που κάνουν κακή διατροφή, οι πάσχοντες από υπόταση, οι πάσχοντες από νοσήματα που διαταράσσουν τους μηχανισμούς της δίψας και τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς του σώματος, τα μωρά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες, οι αθλητές. Συνήθη φάρμακα και ουσίες που επηρεάζουν τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς του σώματος είναι:
- Τα αντιχολινεργικά φάρμακα
- Τα ανιισταμινικά φάρμακα
- Οι φαινοθειαζίνες
- Τα αντικαταθλιπτικά
- Τα αγγειοσυσπαστικά
- Οι β αδρενεργικοί αναστολείς
- Τα ναρκωτικά
- Το αλκοόλ
Η πρόληψη της αφυδάτωσης
Κατά την διάρκεια των ζεστών ημερών, αναγκαίο είναι να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο, να πίνετε επαρκή ποσότητα νερού, να αποφεύγετε τις μετακινήσεις, να κάνετε πολλά δροσερά μπάνια κατά την διάρκεια της ημέρας και να αποφεύγετε το αλκοόλ και τα βαριά φαγητά.
H επίπονη και παρατεταμένη άσκηση κατά την διάρκεια υψηλών θερμοκρασιών, δεν συνιστάται. Εάν παρά ταύτα η άσκηση δεν μπορεί να αποφευχθεί κατά την διάρκεια υψηλών περιβαλλοντικών θερμοκρασιών, οι καλύτερες ώρες για άσκηση, είναι το πρωί πριν τις 10.30 και μετά τις 18.00 σε κλιματιζόμενο περιβάλλον.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος, Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά, Τηλ. 2102122198, Email: amoschovaki@yahoo.gr http://iatreioamoschovaki.gr https://
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 2106252770.
