Του Thomas Merritt, The Conversation.
Δεδομένης της δημοτικότητας του καφέ, είναι εκπληκτικό πόση σύγχυση περιβάλλει το πώς αυτό το καυτό, σκοτεινό νέκταρ των θεών επηρεάζει τη βιολογία μας. Τα κύρια βιολογικά ενεργά συστατικά του καφέ είναι η καφεΐνη (ένα διεγερτικό) και μια σειρά αντιοξειδωτικών. Τι γνωρίζουμε για το πώς η καφεΐνη και τα αντιοξειδωτικά επηρεάζουν το σώμα μας; Τα βασικά είναι αρκετά απλά, αλλά ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες και οι εικασίες γύρω από το πώς ο καφές θα μπορούσε είτε να μας βοηθήσει είτε να μας βλάψει είναι κάπως ξέφρενες.
Οι διεγερτικές ιδιότητες της καφεΐνης σημαίνουν ότι μπορείτε να βασιστείτε σε ένα φλιτζάνι καφέ για να σας ξυπνήσει. Ο καφές, ή τουλάχιστον η καφεΐνη που περιέχει, είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο ψυχοτρόπο φάρμακο στον κόσμο. Λειτουργεί ως διεγερτικό, τουλάχιστον εν μέρει, μπλοκάροντας την αδενοσίνη, η οποία προάγει τον ύπνο. Η καφεΐνη και η αδενοσίνη έχουν παρόμοια χημική δομή. Η καφεΐνη δρα ως μοριακός μιμητής της αδενοσίνης, κολλώνας στον υποδοχέα της και εμποδίζοντας τη φυσική ικανότητα του σώματος να μπορεί να ξεκουραστεί όταν είναι κουρασμένο. Αυτό το μπλοκάρισμα είναι ο λόγος για τον οποίο ο υπερβολικός καφές μπορεί να σας κάνει να νιώθετε νευρικότητα ή αϋπνία. Μπορείτε να αναβάλετε την κούραση για κάποια ώρα πριν αρχίσουν να αποτυγχάνουν τα ρυθμιστικά συστήματα του σώματος, οδηγώντας σε ένα μικρό τρέμουλο, αλλά και σε πιο σοβαρές συνέπειες όπως άγχος ή αϋπνία. Η σχέση μεταξύ της κατανάλωσης καφέ και της αϋπνίας εντοπίστηκε πριν από περισσότερα από 100 χρόνια.
Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται διαφορετικά στην καφεΐνη. Μέρος αυτής της διαφοράς οφείλεται στην ύπαρξη διαφορετικών μορφών του υποδοχέα αδενοσίνης, του μορίου στο οποίο η καφεΐνη συνδέεται και μπλοκάρει. Επίσης, υπάρχουν άτομα που δεν μεταβολίζουν την καφεΐνη εύκολα και για τα οποία τα ποτά που την περιέχουν ο καφές θα μπορούσαν να αποτελέσουν ιατρικό κίνδυνο. Ακόμη και μακριά από αυτά τα άκρα, υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία στον τρόπο που ανταποκρίνονται οι άνθρωποι σε ένα φλιτζάνι καφέ. Αυτές οι διαφορές είναι συνάρτηση του περιβάλλοντος, του ιστορικού κατανάλωσης καφέ μας, της γενετικής και, ίσως, απλώς τυχαίων παραγόντων.
Μπορεί να μας ενδιαφέρει ο καφές λόγω της καφεΐνης, αλλά η καφεΐνη είναι απλώς μια από τις βιολογικές πτυχές του. Σε μια μελέτη που χρησιμοποίησε αρουραίους, η καφεΐνη πυροδότησε τη συστολή των λείων μυών, επομένως είναι πιθανό η καφεΐνη να προάγει άμεσα τη δραστηριότητα του εντέρου. Άλλες μελέτες, ωστόσο, έχουν δείξει ότι και ο ντεκαφεϊνέ μπορεί να έχει τόσο ισχυρή επίδραση στη δραστηριότητα του εντέρου όσο ο κανονικός καφές, υποδηλώνοντας έναν πιο περίπλοκο μηχανισμό που περιλαμβάνει και άλλα μόρια που βρίσκονται στον καφέ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο καφές έχει ακόμα και φυτικές ίνες. Τα 100 ml εσπρέσο έχουν 650 mg διαλυτές φυτικές ίνες (αυτές είναι καλύτερες από τις αδιάλυτες) τη στιγμή που η ίδια ποσότητα κόκκινου κρασιού έχουν μόνο 137. Επίσης οι συνολικές πολυφαινόλες -αντιοξειδωτικά μόρια- είναι 199 mg και 167 mg αντίστοιχα..
Καφές, καρκίνος και αντιοξειδωτικά
Ο καφές δεν θα θεραπεύσει τον καρκίνο, αλλά μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του και πιθανώς και σε άλλες ασθένειες. Μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση καφέ καταπολεμά τον καρκίνο σε αρουραίους. Άλλες μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι η κατανάλωσή του σχετίζεται με χαμηλότερα ποσοστά ορισμένων μορφών καρκίνου.
Ο καρκίνος είναι μια ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη, η οποία ουσιαστικά έχει να κάνει με τη ρύθμιση του πότε τα γονίδια εκφράζονται ή δεν εκφράζονται ενεργά. Ένα φλιτζάνι καφέ, ή μια ενίσχυση καφεΐνης, δεν θα κάνει τα γονίδια που απενεργοποιούνται ή ενεργοποιούνται σε λάθος χρόνο να αρχίσουν ξαφνικά να τηρούν τους κανόνες. Αλλά τα αντιοξειδωτικά της τακτικής κατανάλωσης καφέ μπορεί στην πραγματικότητα να έχουν δράση στην καταπολέμηση του καρκίνου. Τα αντιοξειδωτικά καταπολεμούν τις κυτταρικές βλάβες. Ένας τύπος βλάβης όπου μπορούν να βοηθήσουν είναι στη μείωση των μεταλλάξεων του DNA που οδηγεί σε λανθασμένη ρύθμιση των γονιδίων και ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη.
Τα αντιοξειδωτικά έχουν συνδεθεί σχεδόν με τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της πρόωρης εκσπερμάτωσης. Αρχικά τα πράγματα είναι απλά. Οι μεταβολικές διεργασίες παράγουν την απαραίτητη ενέργεια για τη ζωή, αλλά δημιουργούν επίσης απόβλητα. Μια μορφή αποβλήτων είναι οξειδωτικά μόρια που μπορεί να βλάψουν άλλα μόρια. Τα αντιοξειδωτικά είναι μια ευρεία ομάδα μορίων που μπορούν να εκκαθαρίσουν τα επικίνδυνα απόβλητα. Όλοι οι οργανισμοί παράγουν αντιοξειδωτικά ως μέρος της μεταβολικής τους ισορροπίας. Οι φυτικές τροφές επίσης περιέχουν αντιοξειδωτικά μόρια και ενισχύουν τις φυσικές άμυνες. Αλλά όταν παρέχονται με τη μορφή διατροφικών συμπληρωμάτων τα πράγματα γίνονται περίπλοκα. Υπάρχουν θετικές επιπτώσεις από τις αντιοξειδωτικές βιταμίνες και τα μέταλλα; Μερικές φορές μπορεί, άλλες φορές όχι. Και σε αρκετές περιπτώσεις έχει αποδειχτεί ότι αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου από καρδιοπάθεια ή καρκίνο.
Είναι ενδιαφέρον ότι η κατανάλωση καφέ έχει επίσης συνδεθεί με μειωμένα ποσοστά άλλων ασθενειών. Η υψηλότερη κατανάλωση καφέ συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά νόσου Πάρκινσον και ορισμένων άλλων μορφών άνοιας. Εντυπωσιακά, τουλάχιστον μία πειραματική μελέτη σε ποντίκια και κυτταροκαλλιέργεια έδειξε ότι η προστασία είναι συνάρτηση ενός συνδυασμού καφεΐνης και αντιοξειδωτικών στον καφέ.
Η υψηλότερη κατανάλωση καφέ έχει επίσης συνδεθεί με χαμηλότερα ποσοστά διαβήτη τύπου 2. Η πολυπλοκότητα, τα συνδυασμένα αποτελέσματα και η ποικιλία μεταξύ των ατόμων φαίνεται να είναι το θέμα όλων των ασθενειών.
