Κάθε τόσο υπάρχει μια δίαιτα ή διατροφή που κάνει τον γύρο του Διαδικτύου. Μια από αυτές είναι η σκανδιναβική διατροφή , για την οποία ορισμένοι ισχυρίζονται ότι θα μπορούσε να είναι καλύτερη για την υγεία σας από τη μεσογειακή διατροφή. Και η έρευνα αρχίζει να προτείνει ότι θα μπορούσε τουλάχιστον να έχει κάποια παρόμοια οφέλη.
Η σκανδιναβική διατροφή βασίζεται στα παραδοσιακά τρόφιμα που είναι διαθέσιμα στις σκανδιναβικές χώρες. Οι βασικές τροφές που περιλαμβάνει είναι δημητριακά ολικής αλέσεως (ιδιαίτερα σίκαλη, κριθάρι και βρώμη), φρούτα (ιδιαίτερα μούρα), λαχανικά ρίζας (όπως παντζάρια, καρότα και γογγύλια), λιπαρά ψάρια (σολομός, τόνος και σκουμπρί), όσπρια και λιπαρά γαλακτοκομικά.
Αλλά σε αντίθεση με τη μεσογειακή διατροφή, η οποία έχει μακρά κληρονομιά και τα οφέλη για την υγεία της οποίας έχουν παρατηρηθεί σταθερά σε πληθυσμιακές μελέτες, η σκανδιναβική διατροφή αναπτύχθηκε στην πραγματικότητα από μια επιτροπή διατροφολόγων μαζί με σεφ, ιστορικούς τροφίμων και περιβαλλοντολόγους. Το κίνητρο για τη δημιουργία της ήταν να βελτιωθούν οι διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές στις σκανδιναβικές χώρες με βιώσιμο τρόπο, επιδιώκοντας επίσης τη δημιουργία μιας τοπικής ταυτότητας που να συνδέεται με τα τρόφιμα και τον πολιτισμό.
Ωστόσο, η σκανδιναβική δίαιτα μοιράζεται ορισμένες ομοιότητες με τη Μεσογειακή Διατροφή, καθώς αποτελείται από περισσότερα ολικής αλέσεως τρόφιμα και λιγότερα ή καθόλου εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Ενθαρρύνει επίσης την κατανάλωση περισσότερων φυτικών τροφών και λιγότερου κρέατος.
Ίσως το βασικό χαρακτηριστικό της σκανδιναβικής δίαιτας είναι ότι ενθαρρύνει τους ανθρώπους να συμπεριλάβουν μια ποικιλία από τοπικά διαθέσιμα τρόφιμα όπως βρύα, σπόρους, λαχανικά και βότανα (συμπεριλαμβανομένων αυτών που φυτρώνουν άγρια). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα μούρα είναι βασικό στοιχείο της σκανδιναβικής δίαιτας, ενώ τα εσπεριδοειδή και τα τροπικά φρούτα δεν είναι.
Αν και το μεγαλύτερο μέρος της σκανδιναβικής και της μεσογειακής διατροφής αποτελείται από φυτά, ο τύπος των φυτών είναι πολύ διαφορετικός. Για παράδειγμα, τα άτομα που ακολουθούν τη σκανδιναβική διατροφή ενθαρρύνονται να τρώνε τροφές όπως φύκια (τα οποία είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όπως ιώδιο, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και ακόμη και βιταμίνη D), καθώς και άλλα τοπικά διαθέσιμα λαχανικά και φρούτα. Για τη μεσογειακή διατροφή, οι άνθρωποι θα περιλάμβαναν φυλλώδη λαχανικά όπως σπανάκι, κρεμμύδια, κολοκυθάκια, ντομάτες και πιπεριές, που είναι όλα τοπικά της περιοχής.
Η σκανδιναβική διατροφή είναι ακόμα σχετικά νέα, και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2010. Αυτό σημαίνει ότι είναι μάλλον πολύ νωρίς για να πούμε εάν μειώνει τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών. Η μεσογειακή διατροφή, από την άλλη πλευρά, έχει μελετηθεί από ερευνητές από τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 –που σημαίνει ότι έχουμε πολύ καλύτερη κατανόηση της σχέσης της με τον χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων μορφών καρκίνου.
Ωστόσο, μελέτες που εξέτασαν αναδρομικά τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που έκαναν δίαιτες παρόμοιες με αυτή που είναι τώρα γνωστή ως η σκανδιναβική διατροφή έτειναν να είναι πιο υγιείς. Αυτές οι μελέτες διαπίστωσαν ότι τα σκανδιναβικά διατροφικά πρότυπα συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2 σε άτομα από σκανδιναβικές χώρες. Ωστόσο, η σχέση μεταξύ του χαμηλότερου κινδύνου ασθένειας και της σκανδιναβικής δίαιτας είναι λιγότερο ισχυρή σε άτομα από άλλες χώρες. Ο λόγος για αυτό είναι προς το παρόν ασαφής.
Η δυσκολία με αυτές τις πληθυσμιακές μελέτες είναι ότι εξέτασαν ένα διατροφικό πρότυπο που τεχνικά δεν υπήρχε –καθώς δεν είχε καθοριστεί παρά μόνο αφού συμμετείχαν σε αυτές τις μελέτες. Αυτό σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες μπορεί να μην ακολούθησαν σκόπιμα τη σκανδιναβική δίαιτα, καθιστώντας δύσκολο να γνωρίζουν πραγματικά αν τα οφέλη για την υγεία που λένε ότι παρέχει η ίδια τη σκανδιναβική δίαιτα.
Ωστόσο, μια πρόσφατη (αλλά μικρή) ανασκόπηση που εξέτασε μελέτες για τη σκανδιναβική διατροφή διαπίστωσε ότι μπορεί να μειώσει ορισμένους παράγοντες κινδύνου για ασθένειες -συμπεριλαμβανομένου του σωματικού βάρους και της χοληστερόλης LDL (συχνά αποκαλούμενη «κακή» χοληστερόλη). Όμως δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές βελτιώσεις στην αρτηριακή πίεση.
Προς το παρόν, είναι μάλλον πολύ νωρίς για να πούμε εάν η σκανδιναβική δίαιτα έχει μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία –και εάν είναι πιο ωφέλιμη για την υγεία μας από τη μεσογειακή διατροφή. Αλλά με βάση την έρευνα, φαίνεται ότι η σκανδιναβική διατροφή είναι πολλά υποσχόμενη για την υγεία.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι ορισμένα από τα βασικά συστατικά της σκανδιναβικής διατροφής (συμπεριλαμβανομένων των δημητριακών ολικής αλέσεως και των λιπαρών ψαριών) συνδέονται από μόνα τους με καλύτερη υγεία –συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του κινδύνου καρδιακών παθήσεων. Αυτό υποδηλώνει ότι ο συνδυασμός αυτών των τροφών μαζί όταν ακολουθείτε τη σκανδιναβική δίαιτα θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρόμοια οφέλη για την υγεία.
Η σκανδιναβική διατροφή δεν αφορά μόνο την υγεία. Αναπτύχθηκε επίσης για να βοηθήσει τον πλανήτη χρησιμοποιώντας τοπικά και βιώσιμα τρόφιμα για να κάνει μια πιο υγιεινή διατροφή. Αυτή τη στιγμή, μερικά από τα κύρια εμπόδια για την υιοθέτησή ης είναι οι γευστικές προτιμήσεις και το κόστος. Αλλά αν ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια, η σκανδιναβική διατροφή θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας πιο βιώσιμος τρόπος διατροφής.
Η κατανάλωση των περισσότερων τροφίμων που είναι κοινά τόσο στη μεσογειακή όσο και στη σκανδιναβική διατροφή –όπως λαχανικά, σπόρους, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως και ψάρια– παράλληλα με την κατανάλωση λιγότερου κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, είναι πιθανό να είναι η βάση μιας υγιεινής διατροφής. Αυτό, παράλληλα με την κατανάλωση μιας ποικιλίας τροφών και την προσπάθεια να είναι πρωτίστως φυτικής προέλευσης, είναι πιο σημαντικό για την υγεία από το να ακολουθείτε μια συγκεκριμένη επώνυμη δίαιτα.
