Τουλάχιστον 5 εκατομμύρια άνθρωποι στη Γερμανία πάσχουν από ηπατική νόσο. Η ίνωση, ο παθολογικός πολλαπλασιασμός του συνδετικού ιστού, παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές επιπλοκές χρόνιων ηπατικών προβλημάτων. Τα ενεργοποιημένα αστεροειδή κύτταρα του ήπατος (HSCs: hepatic stellate cells) εμπλέκονται μαζικά σε αυτήν την αναδιαμόρφωση ιστού.
Μια διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Δρ. Ingmar Mederacke, Διευθυντή Ανώτερου Ιατρού στο Τμήμα Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας και Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Ανόβερου, βρήκε τώρα μια προσέγγιση για τη μείωση της ενεργοποίησης των HSCs και τη μείωση της σχετικής ανάπτυξης της ίνωσης στο συκώτι. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Translational Medicine.
Η ηπατική ίνωση και το τελικό της στάδιο, η κίρρωση του ήπατος, είναι ένα σημαντικό ιατρικό πρόβλημα για το οποίο δεν υπάρχουν ακόμη φάρμακα. Οι πιο γνωστές αιτίες περιλαμβάνουν τη χρόνια κατανάλωση αλκοόλ, τη μόλυνση από ιούς ηπατίτιδας, ορισμένα φάρμακα και το λιπαρό συκώτι. Η σύνδεση μεταξύ του κυτταρικού θανάτου του ηπατικού ιστού και του σχηματισμού ίνωσης έχει επιβεβαιωθεί σε μελέτες σε υγιή και άρρωστα ανθρώπινα ήπατα. Τα παθογόνα βλάπτουν τα ηπατοκύτταρα που πεθαίνουν και έτσι προκαλούν μια φλεγμονώδη αντίδραση.
Μέχρι τώρα, δεν ήταν γνωστό πώς αυτή η φλεγμονώδης διαδικασία ενεργοποιεί τα ηπατικά αστεροειδή κύτταρα. Αυτά βρίσκονται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων σε άμεση γειτνίαση με τα ηπατοκύτταρα, όπου αποθηκεύουν κυρίως τη βιταμίνη Α όταν βρίσκονται σε ηρεμία. Ωστόσο, όταν ενεργοποιούνται, μετατρέπονται σε μυοϊνοβλάστες και παράγουν ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες συνδετικού ιστού.
«Εξετάσαμε ποιες ουσίες απελευθερώνονται κατά τον κυτταρικό θάνατο των ηπατοκυττάρων και πώς ακριβώς αυτά τα μόρια σχετίζονται με το σχηματισμό της ίνωσης», είπε ο καθηγητής Mederake.
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι ορισμένα αποθηκευμένα, ενεργοποιημένα μόρια σακχάρου (UDP-γλυκόζη και UDP-γαλακτόζη) απελευθερώνονται κατά το θάνατο των ηπατοκυττάρων. Αυτά μπορούν να συνδεθούν με ακρίβεια σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται P2Y14 ως λεγόμενοι συνδέτες.
«Βρήκαμε τον υποδοχέα P2Y14 κυρίως στα αστεροειδή κύτταρα του ήπατος», εξήγησε ο Mederake. Μια αυξημένη απελευθέρωση αυτών των ενεργοποιημένων μορίων σακχάρου οδήγησε στην ενεργοποίηση των αστεροειδών κυττάρων. Η απενεργοποίηση του υποδοχέα P2Y14, από την άλλη πλευρά, μείωσε τον σχηματισμό ίνωσης.
«Καταφέραμε να ανιχνεύσουμε τον υποδοχέα P2Y14 σε αστεροειδή κύτταρα του ηπατικού ανθρώπου χρησιμοποιώντας ειδικά αντισώματα», είπε ο Mederake.
Η ανακάλυψη θα μπορούσε να είναι ένα σημαντικό βήμα προς μια θεραπεία της ηπατικής ίνωσης. Το επόμενο βήμα είναι να βρεθεί ένας ανταγωνιστής που μπορεί να μπλοκάρει τον υποδοχέα P2Y14 και έτσι να μειώσει την ανάπτυξη ηπατικής ίνωσης.
