Του Tony Rao, The Conversation.
Είναι γνωστό ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην υγεία σας, συμπεριλαμβανομένης της βλάβης στο συκώτι. Αλλά πόσο αλκοόλ είναι πάρα πολύ; Για παθήσεις όπως η κίρρωση του ήπατος, αυτό είναι συνήθως πάνω από 21 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα -περίπου δύο μπουκάλια κρασί την εβδομάδα ή μιάμιση μπύρα την ημέρα. Η σύσταση είναι να μην πίνετε πάνω από 14 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα -μια μονάδα σημαίνει περίπου 10 με 12 γραμμάρια αλκοόλ, που αντιστοιχεί σε 330 ml μπύρας, 100-120 ml κρασί.
Ωστόσο, το συκώτι δεν είναι το μόνο όργανο που καταστρέφεται από το αλκοόλ -μπορεί να καταστραφεί και ο εγκέφαλος. Η κατανάλωση αλκοόλ σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές χαμηλού κινδύνου στο Ηνωμένο Βασίλειο σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Και μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports, διαπίστωσε ότι ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με μειωμένο όγκο εγκεφάλου.
Οι ερευνητές σε αυτήν την τελευταία μελέτη εξέτασαν 300 άτομα ηλικίας μεταξύ 39 και 45 ετών για να κατανοήσουν τις επιπτώσεις του ποτού στον εγκέφαλο. Οι περισσότεροι άνθρωποι στη μελέτη ανέφεραν ότι έπιναν σε επίπεδα που θεωρούνταν μέτρια ή χαμηλού κινδύνου (κατά μέσο όρο λιγότερο από 14 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα). Αλλά ακόμη και σε αυτό το επίπεδο, υπήρξε μείωση στην ποσότητα του συνολικού εγκεφαλικού ιστού που παρατηρήθηκε στις σαρώσεις εγκεφάλου. Αυτό ίσχυε για άνδρες και γυναίκες, και αφότου ελήφθησαν υπόψη άλλοι παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα. Οι εγκέφαλοί τους συγκρίθηκαν με ένα μοντέλο αναφοράς μέσου όγκου εγκεφάλου.
Αν και η μελέτη δεν εξέτασε τις φυσιολογικές επιπτώσεις της απώλειας εγκεφαλικού ιστού, οποιαδήποτε σημαντική απώλεια εγκεφαλικού ιστού θα μειώσει την ικανότητα του εγκεφάλου να λειτουργεί σε βέλτιστο επίπεδο.
Ο εγκέφαλος των ενηλίκων συρρικνώνεται αργά με την ηλικία και όσο νωρίτερα ξεκινά η απώλεια, η συρρίκνωση του εγκεφάλου είναι πιθανό να επιταχυνθεί από άλλες ιατρικές καταστάσεις, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης, που μπορεί να προκύψουν αργότερα. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς τώρα γνωρίζουμε ότι μερικά από τα πρώιμα σημάδια εγκεφαλικής βλάβης από το αλκοόλ μπορούν να αντιστραφούν εν μέρει με την αποχή από το αλκοόλ. Κάτι τέτοιο έχει παρατηρηθεί ήδη από τις έξι εβδομάδες μετά την πλήρη αποχή –περισσότερο στους μετωπιαίους λοβούς του εγκεφάλου, οι οποίοι παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της συμπεριφοράς και της σκέψης μας.
Αυτά τα ευρήματα είναι παρόμοια με εκείνα μιας προηγούμενης μελέτης που διαπίστωσε ότι η κατανάλωση μεταξύ 7 και 14 μονάδων αλκοόλ την εβδομάδα σχετίστηκε με μικρότερο μέγεθος εγκεφάλου. Αυτό το επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ σχετίστηκε επίσης με χαμηλότερη απόδοση στις δεξιότητες που περιλάμβαναν την ανάκληση απομνημονευμένων λέξεων κατά παραγγελία.
Βλάβη μετωπιαίων λοβών
Όταν μελετάμε τις επιπτώσεις του αλκοόλ στον εγκέφαλο, εστιάζουμε φυσικά στην άνοια. Αυτό σημαίνει αναζήτηση αλλαγών στη μνήμη -η διάγνωση της άνοιας βασίζεται στην απώλεια μνήμης. Αλλά τώρα γνωρίζουμε ότι οι μετωπιαίοι λοβοί του εγκεφάλου καταστρέφονται από το αλκοόλ πιο νωρίς από τα μέρη του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη.
Οι μετωπιαίοι λοβοί ελέγχουν την προσωπικότητα, τη συμπεριφορά και την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε ευέλικτα. Αυτές οι δεξιότητες δεν αξιολογούνται στα τεστ που χρησιμοποιούνται συνήθως για τη διάγνωση της άνοιας.
Ακόμα και το να πίνουμε με τρόπο που ο γενικός πληθυσμός πιστεύει ότι είναι λογικός και μέτριος μπορεί να βλάπτει σιγά-σιγά τον εγκέφαλό μας. Δεδομένου αυτού, πρέπει να είμαστε καλύτεροι στον εντοπισμό ζημιών σε πρώιμο στάδιο. Ένα τεστ οκτώ στοιχείων μπορεί να ανιχνεύσει τη γνωστική εξασθένηση από νωρίς και χρησιμοποιείται συστηματικά από τους ειδικούς στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας για να ανιχνεύσει εγκεφαλική βλάβη από το αλκοόλ στα αρχικά του στάδια. Άλλες εξετάσεις της λειτουργίας των μετωπιαίων λοβών μπορούν επίσης να πραγματοποιηθούν σε νοσοκομεία ή γενικά ιατρεία.
Η ανακάλυψη ότι το αλκοόλ έχει τη δυνατότητα να βλάψει τον εγκέφαλό μας σε χαμηλά επίπεδα και με τρόπους που συνήθως δεν ανιχνεύονται, έχει σημαντικές επιπτώσεις για την κοινωνία μας. Παραδείγματος χάριν, οι baby boomers (άτομα ηλικίας μεταξύ 60 και 75 ετών στις ΗΠΑ) έχουν παρουσιάσει τη μεγαλύτερη αύξηση βλαβών από το αλκοόλ σε σύγκριση με προηγούμενες γενιές της ίδιας ηλικίας.
Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, πρέπει να αλλάξουμε τόσο τη στάση μας απέναντι στο ποτό όσο και τον τρόπο παροχής υγειονομικής περίθαλψης. Η αλλαγή της συμπεριφοράς σχετικά με την κατανάλωση αλκοόλ στους ηλικιωμένους πρέπει να συνοδεύεται από την ανάδειξη των πρώιμων σημείων εγκεφαλικής βλάβης για όλους εκείνους που πίνουν αλκοόλ. Η μείωση της ποσότητας που πίνουμε ή η διακοπή της εντελώς μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικής βλάβης. Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν διατηρήσουμε επίσης έναν τρόπο ζωής που περιλαμβάνει υγιεινή διατροφή και άσκηση.
