Εν μέσω COVID είναι καλή ιδέα να κάνετε το εμβόλιο της γρίπης αυτό το χειμώνα γιατί έτσι μπορείτε να προστατευτείτε και από άλλες λοιμώξεις. Καθώς μια ακόμη εποχή γρίπης να πλησιάζει γρήγορα εν μέσω της συνεχιζόμενης πανδημίας COVID-19, η μείωση της βλάβης που προκαλούν οι ιοί της γρίπης είναι σημαντική για την πρόληψη θανάτων και τη μείωση των λοιμώξεων. Πολλοί θάνατοι που σχετίζονται με τη γρίπη και την COVID-19 δεν συμβαίνουν μόνο από αυτούς τους ιούς. Αιτία μπορεί να είναι μια δευτερογενής βακτηριακή λοίμωξη που συχνά βρίσκεται στη ρίζα των καταστροφικών συνεπειών που αποδίδονται σε μια αρχική ιογενή λοίμωξη.
Η πανδημία της γρίπης του 1918 είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια πάνω από το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού –τουλάχιστον 50 εκατομμύρια ανθρώπους. Αλλά δεν ήταν ο ιός της γρίπης που προκάλεσε την πλειοψηφία αυτών των θανάτων. Μια ανάλυση δειγμάτων πνευμόνων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας γρίπης έδειξε ότι οι περισσότεροι θάνατοι πιθανό να οφείλονταν σε βακτηριακή πνευμονία, η οποία ήταν αχαλίνωτη τότε που δεν υπήρχαν αντιβιοτικά. Ακόμη και στην πιο πρόσφατη ιστορία, όπως οι πανδημίες γρίπης H2N2 του 1957 και H1N1 του 2009, σχεδόν το 18% των ασθενών με ιογενή πνευμονία είχαν επιπλέον βακτηριακές λοιμώξεις που αύξησαν τον κίνδυνο θανάτου. Και η πανδημία COVID-19 δεν είναι διαφορετική.
Η κατανόηση της συνέργειας μεταξύ των μικροβίων είναι κρίσιμη όχι μόνο για την αποτελεσματική διάγνωση και θεραπεία, αλλά και για τη διαχείριση των τρεχουσών πανδημιών και την πρόληψη των μελλοντικών.
Ιοί και βακτήρια ενωμένα
Πολλά παθογόνα μπορούν να προκαλέσουν πολλαπλές λοιμώξεις με διαφορετικούς τρόπους. Οι επιστήμονες διακρίνουν κάθε τύπο με βάση το χρόνο εμφάνισης κάθε μόλυνσης. Η συνλοίμωξη αναφέρεται σε δύο ή περισσότερα διαφορετικά παθογόνα που προκαλούν λοιμώξεις ταυτόχρονα. Οι δευτερογενείς ή υπερλοιμώξεις, από την άλλη πλευρά, αναφέρονται σε διαδοχικές λοιμώξεις που συμβαίνουν μετά από μια αρχική μόλυνση. Συχνά προκαλούνται από παθογόνα που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.
Ο τρόπος με τον οποίο αλληλεπιδρούν οι ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις αυξάνει την πιθανή βλάβη που μπορούν να προκαλέσουν. Οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα βακτηριακών λοιμώξεων και να οδηγήσουν σε χειρότερη ασθένεια. Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι συχνά πολύπλευρος.
Μέσα στην αναπνευστική οδό, τα επιθηλιακά κύτταρα που επενδύουν τους αεραγωγούς και τους πνεύμονες χρησιμεύουν ως πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στα εισπνεόμενα παθογόνα. Ωστόσο, οι ιοί μπορούν να σκοτώσουν αυτά τα κύτταρα και να διαταράξουν το προστατευτικό φράγμα, επιτρέποντας στα εισπνεόμενα βακτήρια να εισβάλουν. Μπορούν επίσης να αλλάξουν την επιφάνεια των επιθηλιακών κυττάρων για να διευκολύνουν την προσκόλληση των βακτηρίων.Οι ιοί μπορούν επίσης να αλλάξουν τον αριθμό των υποδοχέων που βοηθούν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού να αναγνωρίσουν και να ανταποκριθούν στα παθογόνα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι λιγότερα ανοσοκύτταρα φτάνουν στο σημείο της ιογενούς λοίμωξης, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στα βακτήρια να εκτοξεύσουν μια άλλη μόλυνση.
Γρίπη, COVID-19 και βακτηριακές λοιμώξεις
Οι ασθενείς που έχουν βακτηριακή λοίμωξη την ίδια στιγμή που μάχονται με την εποχική γρίπη είναι πιο πιθανό να καταλήξουν στο νοσοκομείο. Σχεδόν το ένα τέταρτο των ασθενών που εισάγονται στη ΜΕΘ με σοβαρή γρίπη έχουν επίσης βακτηριακή λοίμωξη. Μια μελέτη για τις περιόδους γρίπης 2010 έως 2018 διαπίστωσε ότι σχεδόν το 20% των ασθενών που εισήχθησαν στο νοσοκομείο με πνευμονία που σχετίζεται με τη γρίπη είχαν αποκτήσει βακτηριακές λοιμώξεις. Μια άλλη μελέτη ασθενών που νοσηλεύτηκαν με ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις διαπίστωσε ότι σχεδόν οι μισοί είχαν συνλοίμωξη με άλλο παθογόνο. Αυτοί οι ασθενείς είχαν επίσης σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν μέσα σε 30 ημέρες σε σύγκριση με εκείνους με μόνο μία μόλυνση.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα δύο είδη βακτηρίων που εμπλέκονται πιο συχνά σε συνλοιμώξεις με τον ιό της γρίπης είναι ο Streptococcus pneumoniae και ο Staphylococcus aureus, τα οποία συνήθως υπάρχουν στην αναπνευστική οδό χωρίς να προκαλούν ασθένεια. Ωστόσο, ο ιός της γρίπης μπορεί να βλάψει τον κυτταρικό φραγμό των πνευμόνων και να διαταράξει αρκετά την ανοσοποιητική λειτουργία ώστε να καταστήσει τους ασθενείς ευάλωτους σε μόλυνση από αυτά τα κατά τα άλλα καλοήθη βακτήρια.
Οι δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις επιδεινώνουν επίσης την πανδημία COVID-19. Μια ανασκόπηση του 2021 υπολόγισε ότι το 16% έως το 28% των ενηλίκων που νοσηλεύτηκαν για COVID-19 είχαν συγχρόνως και βακτηριακή λοίμωξη. Αυτοί οι ασθενείς παρέμειναν στο νοσοκομείο για διπλάσιο χρόνο, είχαν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να χρειαστούν μηχανικό αερισμό και είχαν τρεις φορές μεγαλύτερες πιθανότητες θανάτου σε σύγκριση με ασθενείς μόνο με COVID-19.
Αντιμετώπιση δευτερογενών λοιμώξεων και συνλοιμώξεων
Το ανοσοποιητικό σύστημα αποκρίνεται διαφορετικά σε ιούς και βακτήρια. Τα αντιικά δεν δρουν στα βακτήρια και τα αντιβιοτικά δεν δρουν στους ιούς. Η καλύτερη κατανόηση των οδών που χρησιμοποιεί το σώμα για τη ρύθμιση τόσο των αντιιικών όσο και των αντιβακτηριακών λοιμώξεων είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση των δευτερογενών και των συνλοιμώξεων. Η πρόσφατη έρευνα μπορεί να δώσει μια ένδειξη.
Σε μια μελέτη, μετά από την ανάλυση της αλληλουχίας του RNA ενός τύπου κυττάρου του ανοσοποιητικού, των μακροφάγων, σε ποντίκια, οι ερευνητές προσδιόρισαν ποια μόρια υπήρχαν σε κύτταρα που είτε ήταν προστατευμένα είτε πέθαναν λόγω βακτηριακής μόλυνσης. Εντοπίστηκε μια πρωτεΐνη που δεσμεύει το Z-DNA (ZBP1), ένα μόριο που είναι ήδη γνωστό ότι παίζει ρυθμιστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα αποκρίνεται στη γρίπη. Συγκεκριμένα, το ZBP1 ανιχνεύει τους ιούς της γρίπης μέσα στους πνεύμονες και σηματοδοτεί τα μολυσμένα επιθηλιακά και ανοσοποιητικά κύτταρα να αυτοκαταστραφούν. Αυτός ο επαγόμενος κυτταρικός θάνατος εξαλείφει τον ιό και προωθεί τη στρατολόγηση πρόσθετων ανοσοκυττάρων στο σημείο της μόλυνσης. Αλλά ανακαλύφθηκε ότι τα μακροφάγα που έχουν μολυνθεί με Yersinia pseudotuberculosis -ένα βακτήριο που προκαλεί τροφιμογενείς ασθένειες- χρησιμοποιούν επίσης αυτή την πρωτεΐνη για να ξεκινήσουν έναν κυτταρικό θάνατο. Αυτό περιορίζει την αντιγραφή των βακτηρίων, ενώ στέλνει επίσης φλεγμονώδη σήματα που βοηθούν στην απομάκρυνση των βακτηρίων. Είναι πιθανόν, το ZBP1 να παίζει διπλό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο το σώμα ανταποκρίνεται σε ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις. Επίσης οι θεραπείες που αυξάνουν το ZBP1 σε ορισμένους τύπους κυττάρων μπορεί να είναι χρήσιμες στη διαχείριση βακτηριακών και ιικών συνλοιμώξεων.
Η έρευνα γύρω από τις ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις είναι πολύ σημαντική και στο μέλλον θα αποκαλυφθούν πολλοί μηχανισμοί. Για την ώρα, το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να σας προσφέρει προστασία και από άλλες λοιμώξεις.
