To παρακάτω κείμενο είναι απόδοση άρθρου του Michael Flood, Professor of Sociology, Queensland University of Technology, The Conversation..
Είναι δύσκολο να μην συναντήσουμε τον όρο τοξική αρρενωπότητα αυτές τις μέρες. Έχει συνδεθεί με εγκλήματα πολέμου στρατιωτών, τη χαμηλή αξιοπιστία κυβερνήσεων κυβέρνησης, ακόμα και με τον Ντόναλντ Τραμπ και τις ταραχές του Καπιτωλίου. Εφαρμόζεται τακτικά σε χαρακτήρες της ποπ κουλτούρας τόσο διαφορετικούς όπως ο υπερευαίσθητος σπασίκλας Ross Gellar από τη σειρά Friends και ο καταπιεσμένος Nate στο Euphoria, ο οποίος λέει τακτικά στη φίλη του: «Αν κάποιος δοκίμαζε να σε πληγώσει, θα τον σκότωνα».
Ο όρος τοξική αρρενωπότητα έχει γίνει πολύ συχνός από το 2015 και μετά και χρησιμοποιείται φυσικά για τους άνδρες. Τι σημαίνει λοιπόν; Ο όρος «αρρενωπότητα» αναφέρεται στους ρόλους, τις συμπεριφορές και τα χαρακτηριστικά που θεωρούνται κατάλληλα για αγόρια και άνδρες σε μια συγκεκριμένη κοινωνία. Εν ολίγοις, η αρρενωπότητα αναφέρεται στις προσδοκίες της κοινωνίας από τους άνδρες. Σε πολλές κοινωνίες, τα αγόρια και οι άνδρες αναμένεται να είναι δυνατοί, δραστήριοι, επιθετικοί, σκληροί, τολμηροί, ετεροφυλόφιλοι, συναισθηματικά ανέκφραστοι και κυρίαρχοι. Αυτό επιβάλλεται από την κοινωνικοποίηση, τα μέσα ενημέρωσης, τους συνομηλίκους και μια σειρά από άλλες επιρροές. Και παίζει ρόλο στη συμπεριφορά πολλών αγοριών και ανδρών.
Ο όρος τοξική αρρενωπότητα υποδηλώνει μια συγκεκριμένη εκδοχή του ανδρισμού που είναι ανθυγιεινή για τους άνδρες και τα αγόρια. Είναι επίσης επιβλαβής για τους γύρω τους. Η φράση τονίζει τις χειρότερες πτυχές των στερεοτυπικά αρσενικών χαρακτηριστικών. Η τοξική αρρενωπότητα αντιπροσωπεύεται τη βία, την κυριαρχία, τον συναισθηματικό αναλφαβητισμό και την εχθρότητα προς τις γυναίκες.
Αυτή η εκδοχή της αρρενωπότητας θεωρείται «τοξική» για δύο λόγους. Πρώτον, είναι κακή για τις γυναίκες. Διαμορφώνει σεξιστικές και πατριαρχικές συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένης της καταχρηστικής ή βίαιης μεταχείρισης των γυναικών. Η τοξική αρρενωπότητα συμβάλλει έτσι στις ανισότητες των φύλων που πλήττουν τις γυναίκες και δίνουν προνόμια στους άνδρες. Δεύτερον, η τοξική αρρενωπότητα είναι κακή για τους άντρες και τα αγόρια. Οι στενοί στερεοτυπικοί κανόνες περιορίζουν τη σωματική και συναισθηματική υγεία των ανδρών και τις σχέσεις τους με γυναίκες, άλλους άνδρες και παιδιά.
Προέλευση του όρου
Ο όρος πρωτοεμφανίστηκε στο μυθοποιητικό (New Age) ανδρικό κίνημα της δεκαετίας του 1980. Το κίνημα αυτό επικεντρώθηκε στη θεραπεία των ανδρών, χρησιμοποιώντας εργαστήρια αποκλειστικά για άντρες, καταφύγια στην έρημο και τελετές μετάβασης για να διασώσει αυτό που έβλεπε ως ανδρικές ιδιότητες και αρχέτυπα (ο βασιλιάς, ο πολεμιστής, ο άγριος κ.λπ.) από τις οποίες προήλθε ο όρος τοξική αρρενωπότητα.
Στη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο όρος εξαπλώθηκε σε άλλους κύκλους αυτοβοήθειας και στις ακαδημαϊκές εργασίες (για παράδειγμα, για την ψυχική υγεία των ανδρών). Ορισμένοι στις ΗΠΑ άρχισαν να εφαρμόζουν τον όρο σε χαμηλού εισοδήματος, υποαπασχολούμενους, περιθωριοποιημένους άνδρες, συνταγογραφώντας λύσεις όπως η αποκατάσταση των ανδροκρατούμενων οικογενειών και των οικογενειακών αξιών.
Ο όρος ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτος στην ακαδημαϊκή γραφή –συμπεριλαμβανομένης της φεμινιστικής ιδεολογίας– μέχρι το 2015 περίπου, εκτός από μερικά κείμενα για την υγεία και την ευημερία των ανδρών. Αλλά καθώς εξαπλώθηκε στη λαϊκή κουλτούρα, οι πανεπιστημιακές φεμινίστριες και άλλοι υιοθέτησαν τον όρο, συνήθως ως συντομογραφία για μισογυνικές ομιλίες και πράξεις. Αν και ο όρος συνδέεται τώρα με τη φεμινιστική κριτική του ανδρισμού, δεν ξεκίνησε από εκεί.
Πλεονεκτήματα και κίνδυνοι
Κατανοούμενος σωστά, ο όρος τοξική αρρενωπότητα έχει κάποια πλεονεκτήματα. Αναγνωρίζει ότι το πρόβλημα είναι κοινωνικό, δίνοντας έμφαση στον τρόπο με τον οποίο τα αγόρια και οι άνδρες κοινωνικοποιούνται και πώς οργανώνεται η ζωή τους.. Η τοξική αρρενωπότητα υπογραμμίζει μια συγκεκριμένη μορφή αρρενωπότητας και ένα συγκεκριμένο σύνολο κοινωνικών προσδοκιών που είναι ανθυγιεινές ή επικίνδυνες. Επισημαίνει (σωστά) το γεγονός ότι οι στερεότυπες ανδρικές νόρμες διαμορφώνουν την υγεία των ανδρών, καθώς και τη συμπεριφορά τους προς τους άλλους ανθρώπους.
Ο όρος βοήθησε στη διάδοση των φεμινιστικών κριτικών. Είναι πιο προσιτός από επιστημονικούς όρους, όπως η ηγεμονική αρρενωπότητα. Έχει τη δυνατότητα να επιτρέψει τη χρήση του στην εκπαίδευση αγοριών και ανδρών, με παρόμοιους τρόπους με την έννοια του «Man Box» (ένας όρος που περιγράφει ένα άκαμπτο σύνολο υποχρεωτικών αρσενικών ιδιοτήτων που περιορίζουν άνδρες και αγόρια). Δίνοντας έμφαση στη ζημιά που προκαλείται τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, ο όρος έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει λιγότερη αμυντική στάση μεταξύ των ανδρών από πιο απροκάλυπτους όρους όπως «πατριαρχικός» ή «σεξιστικός» ανδρισμός.
Η τοξική αρρενωπότητα εγκυμονεί επίσης ορισμένους πιθανούς κινδύνους. Είναι πολύ εύκολα παρεξηγημένο ως πρόταση ότι «όλοι οι άνδρες είναι τοξικοί». Μπορεί να κάνει τους άνδρες να αισθάνονται ότι τους κατηγορούν και τους επιτίθενται. Είτε χρησιμοποιεί τον όρο τοξική αρρενωπότητα είτε όχι, οποιαδήποτε κριτική για τα άσχημα πράγματα που κάνουν ορισμένοι άντρες ή για κυρίαρχους κανόνες ανδρισμού, θα προκαλέσει αμυντικές και εχθρικές αντιδράσεις.
Η τοξική αρρενωπότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί με γενικευμένους και απλοϊκούς τρόπους. Δεκαετίες μελετών έχουν αποδείξει ότι οι κατασκευές του ανδρισμού είναι ποικίλες, διασταυρώνονται με άλλες μορφές κοινωνικής διαφοράς. Ο όρος μπορεί να εδραιώσει την υπόθεση ότι ο μόνος τρόπος για να εμπλακούν οι άνδρες στην πρόοδο προς την ισότητα των φύλων είναι η καλλιέργεια μιας «υγιούς» ή «θετικής» αρρενωπότητας.
