Του Eric Klopack, Postdoctoral Researcher in Gerontology, University of Southern California, The Conversation.
Καθώς γερνάμε, το ανοσοποιητικό μας σύστημα αρχίζει να φθίνει. Αυτή η γήρανση του ανοσοποιητικού μπορεί να σχετίζεται με ασθένειες της ηλικίας όπως ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, καθώς και με λιγότερο αποτελεσματική απόκριση των ηλικιωμένων στα εμβόλια.
Αλλά δεν γερνούν όλα τα ανοσοποιητικά συστήματα με τον ίδιο ρυθμό. Στην πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη μας, οι συνάδελφοί μου και εγώ διαπιστώσαμε ότι το κοινωνικό στρες σχετίζεται με σημάδια επιταχυνόμενης γήρανσης του ανοσοποιητικού συστήματος.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί τα άτομα με την ίδια χρονολογική ηλικία μπορεί να έχουν διαφορετικές ανοσολογικές ηλικίες, οι συνάδελφοί μου και εγώ εξετάσαμε δεδομένα από τη Health and Retirement Study, μια μεγάλη, αντιπροσωπευτική έρευνα σε εθνικό επίπεδο στις ΗΠΑ, ηλικίας άνω των 50 ετών. Οι ερευνητές της μελέτης ρώτησαν τους συμμετέχοντες για διαφορετικά είδη των στρεσογόνων παραγόντων που έχουν βιώσει, συμπεριλαμβανομένων των αγχωτικών γεγονότων της ζωής, όπως η απώλεια εργασίας, οι διακρίσεις, όπως η άδικη μεταχείριση ή η άρνηση φροντίδας, ένα σοβαρό τραύμα στη διάρκεια της ζωής, όπως ένα μέλος της οικογένειας που έχει μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια, και για χρόνιο στρες λόγω οικονομικής πίεσης.
Οι ερευνητές ξεκίνησαν επίσης να συλλέγουν αίμα από ένα δείγμα συμμετεχόντων, μετρώντας τον αριθμό των διαφορετικών τύπων κυττάρων του ανοσοποιητικού που υπάρχουν, συμπεριλαμβανομένων των λευκών αιμοσφαιρίων. Αυτά τα κύτταρα παίζουν κεντρικό ρόλο στις ανοσολογικές αποκρίσεις σε ιούς, βακτήρια και άλλους εισβολείς. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που συλλέχθηκαν τόσο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος σε μια μεγάλη εθνική έρευνα.
Αναλύοντας τα δεδομένα από 5.744 άτομα που έδωσαν αίμα και απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με το στρες, η ερευνητική μου ομάδα και εγώ βρήκαμε ότι οι άνθρωποι που βίωσαν περισσότερο στρες είχαν μικρότερο ποσοστό «αγαθών» Τ κυττάρων –φρέσκων κυττάρων που απαιτούνταν για να αντιμετωπίσουν νέους εισβολείς τους οπoίους το ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει συναντήσει πριν. Είχαν επίσης μεγαλύτερη αναλογία «όψιμων διαφοροποιημένων» Τ κυττάρων -παλιά κύτταρα που έχουν εξαντλήσει την ικανότητά τους να καταπολεμούν τους εισβολείς και αντί αυτού να παράγουν πρωτεΐνες που μπορούν να αυξήσουν την επιβλαβή φλεγμονή. Τα άτομα με χαμηλές αναλογίες νεότερων Τ κυττάρων και υψηλές αναλογίες παλαιότερων Τ κυττάρων έχουν πιο γηρασμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Ωστόσο, αφού ελέγξαμε τη διατροφή και την άσκηση, η σύνδεση μεταξύ του στρες και της επιταχυνόμενης γήρανσης του ανοσοποιητικού δεν ήταν τόσο ισχυρή. Αυτό υποδηλώνει ότι η υγιεινή διατροφή και η άσκηση μπορούν να βοηθήσουν στην αντιστάθμιση των κινδύνων που σχετίζονται με το άγχος.
Ομοίως, αφού υπολογίσαμε μια πιθανή έκθεση στον κυτταρομεγαλοϊό -έναν κοινό, συνήθως ασυμπτωματικό ιό που είναι γνωστό ότι επιταχύνει τη γήρανση του ανοσοποιητικού- η σχέση μεταξύ του στρες και της γήρανσης των κυττάρων του ανοσοποιητικού μειώθηκε. Ενώ ο κυτταρομεγαλοϊός κανονικά παραμένει αδρανής στο σώμα, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το στρες μπορεί να προκαλέσει έξαρση του κυτταρομεγαλοϊού και να αναγκάσει το ανοσοποιητικό σύστημα να δεσμεύσει περισσότερους πόρους για τον έλεγχο του επανενεργοποιημένου ιού. Ο διαρκής έλεγχος των λοιμώξεων μπορεί να εξαντλήσει τα “αγαθά” αποθέματα των Τ-λεμφοκυττάρων και να οδηγήσει σε πιο εξαντλημένα Τ κύτταρα που κυκλοφορούν σε όλο το σώμα προκαλώντας χρόνια φλεγμονή, μια σημαντική συμβολή στις ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.
Κατανόηση της γήρανσης του ανοσοποιητικού
Η μελέτη μας βοηθά να διευκρινιστεί η σχέση μεταξύ του κοινωνικού στρες και της ταχύτερης γήρανσης του ανοσοποιητικού. Υπογραμμίζει επίσης πιθανούς τρόπους επιβράδυνσης της γήρανσης του ανοσοποιητικού, όπως η αλλαγή του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το στρες και η βελτίωση των συμπεριφορών του τρόπου ζωής, όπως η διατροφή, το κάπνισμα και η άσκηση. Η ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων κατά του κυτταρομεγαλοϊού μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ανακούφιση της γήρανσης του ανοσοποιητικού συστήματος.
Είναι σημαντικό, ωστόσο, να σημειωθεί ότι οι επιδημιολογικές μελέτες δεν μπορούν να καθορίσουν πλήρως την αιτία και το αποτέλεσμα. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί εάν η μείωση του στρες ή οι αλλαγές στον τρόπο ζωής θα οδηγήσουν σε βελτιώσεις στη γήρανση του ανοσοποιητικού και για να κατανοηθεί καλύτερα πώς το στρες και τα λανθάνοντα παθογόνα όπως ο κυτταρομεγαλοϊός αλληλεπιδρούν για να προκαλέσουν ασθένεια και θάνατο. Αυτήν τη στιγμή χρησιμοποιούμε πρόσθετα δεδομένα από τη μελέτη για να εξετάσουμε πώς αυτοί και άλλοι παράγοντες όπως οι αντιξοότητες της παιδικής ηλικίας επηρεάζουν τη γήρανση του ανοσοποιητικού με την πάροδο του χρόνου.
Τα λιγότερο γηρασμένα ανοσοποιητικά συστήματα είναι πιο ικανά να καταπολεμούν τις λοιμώξεις και να δημιουργούν προστατευτική ανοσία από τα εμβόλια. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι είναι πιθανό να έχουν πιο σοβαρές περιπτώσεις COVID-19 και μια πιο αδύναμη απόκριση στα εμβόλια καθώς γερνούν. Η κατανόηση του τι επηρεάζει τη γήρανση του ανοσοποιητικού μπορεί να βοηθήσει τους ερευνητές να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις ανισότητες που σχετίζονται με την ηλικία στην υγεία και τις ασθένειες.
