Η οστεοαρθρίτιδα γόνατος είναι πιο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, αλλά οι ορμόνες από μόνες τους δεν αρκούν για να εξηγήσουν τη διαφορά. Η νέα έρευνα εντοπίζει μια γενετική διαφορά στον μηνίσκο που κάνει περίπου το 50% των γυναικών πιο ευάλωτες στην ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας από τους άνδρες ή άλλες γυναίκες.
Οι γυναίκες αστροναύτες θα μπορούσαν να αποφύγουν τραυματισμούς στα γόνατα κατά τη διάρκεια της διαστημικής πτήσης τους -και θα μπορούσαν να αναπτυχθούν καλύτερες δοκιμές, πρόληψη και θεραπείες για την οστεοαρθρίτιδα γόνατος στις γυναίκες στη Γη- σύμφωνα με μια δημοσιευμένη μελέτη για τις διαφορές φύλου στον ιστό του μηνίσκου του γόνατος.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν τα πειράματά τους, εν μέρει, προσομοιώνοντας συνθήκες χαμηλής βαρύτητας στο διάστημα, κάτι που μιμείται τη βλάβη που μπορεί να συμβεί στον μηνίσκο λόγω έλλειψης άσκησης.
«Μερικά από τα γονίδια που βρέθηκαν στις γυναίκες που ανταποκρίθηκαν περισσότερο στην προσομοίωση της μικροβαρύτητας του διαστήματος και συσχετίστηκαν επίσης με την ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας γόνατος», δήλωσε η κύρια ερευνήτρια Adetola Adesida, καθηγήτρια χειρουργικής στην Ιατρική & Οδοντιατρική Σχολή του Boston University.
Η έρευνα προτείνει τη δυνατότητα για μια εξέταση για τον εντοπισμό ενός γονιδίου υψηλού κινδύνου, επιτρέποντας πρώιμες παρεμβάσεις όπως η φυσικοθεραπεία, ακόμη και φαρμακευτική θεραπεία. Μπορεί επίσης να επιτρέψει στις γυναίκες να παραμείνουν στο διάστημα περισσότερο.
«Αποκαλύψαμε τους μηχανισμούς που οδηγούν σε αυτή την υψηλότερη απόκριση και ελπίζουμε να αναπτύξουμε φάρμακα για να στοχεύσουν αυτές τις οδούς και να μπλοκάρουν αυτές τις αποκρίσεις», είπε η Adesida.
Ο μηνίσκος είναι ένα είδος χόνδρου στο γόνατο που λειτουργεί ως κατανεμητής φορτίου για το βάρος του σώματος. Σήμερα είναι γνωστό ότι ένα μικρό ρήγμα στον μηνίσκο, που συνήθως προκαλείται από αθλητικό τραυματισμό, αυξάνει τον κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας αργότερα στη ζωή, ακόμα κι αν έχει αφαιρεθεί ο κατεστραμμένος ιστός. Από την άλλη μεριά, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε απροσάρμοστο μηνίσκο και να αυξήσει τον κίνδυνο αρθρίτιδας.
Η οστεοαρθρίτιδα γόνατος είναι το πιο κοινό πρόβλημα των αρθρώσεων, επηρεάζοντας περίπου 250 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως -το 14% των γυναικών άνω των 60 ετών και του 10% των ανδρών στην ίδια ηλικιακή ομάδα. Περίπου 75.000 αντικαταστάσεις γόνατος πραγματοποιήθηκαν στον Καναδά το 2019–2020.
Η ομάδα της Adesida έχει δημιουργήσει ένα βιοενεργό ιστό μηνίσκου που αναπτύσσεται από κύτταρα τα οποία έχουν αφαιρεθεί από κατεστραμμένους μηνίσκους των, κατά τα άλλα, υγιών ατόμων. Η ελπίδα είναι μια μέρα να μπορεί να αντικαθίσταται ο κατεστραμμένος ιστός μέσω μεταμόσχευσης, αποτρέποντας την ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας του γόνατος.
Για το πείραμά τους σχετικά με τις διαφορές των δύο φύλων, οι ερευνητές μελέτησαν πώς λειτουργούσε ο βιοενεργός ιστός όταν ήταν σε ηρεμία και κάτω από μηχανικές συνθήκες φόρτισης και εκφόρτισης. Για τη φόρτιση χρησιμοποίησαν μια συσκευή που ασκούσε υδροστατική πίεση. Για την εκφόρτιση, έβαλαν τα κύτταρα σε έναν βιοαντιδραστήρα που σχεδιάστηκε από τη NASA για να μιμείται τις συνθήκες χαμηλής βαρύτητας.
«Το πείραμά μας μιμείται αυτό που βλέπουμε σε μια κλινική κατάσταση όπου είναι δυνατή η ανάπτυξη οστεοαρθριτικών αλλαγών στο γόνατο και προκαλείται από τη χαμηλή βαρύτητα των διαστημικών πτήσεων», είπε η Adesida. «Αυτό θα μας βοηθήσει να έχουμε μοντέλα σχετικά με τον άνθρωπο για να μελετήσουμε την οστεοαρθρίτιδα γόνατος στο μέλλον. Η έρευνά μας έχει τόσο οφέλη για τη Γη όσο και για το διάστημα».
Πηγή: Engineered Human Meniscus in Modeling Sex Differences of Knee Osteoarthritis in Vitro, Frontiers in Bioengineering and Biotechnology (2022). DOI: 10.3389/fbioe.2022.823679.
