Των Christine Carson και Aron Chakera, Τhet Conversation.
Ακριβώς κάτω από το θώρακα και κοντά στη σπονδυλική στήλη μας βρίσκονται δύο όργανα σε σχήμα φασολιού, οι νεφροί. Και όταν συνεχίζουν ήσυχα τη δουλειά τους, είναι εύκολο να ξεχάσουμε το πόσο σημαντικά είναι. Όταν όμως δεν λειτουργούν με τον βέλτιστο τρόπο μπορεί να υπάρχουν τρομερές συνέπειες.
Τα νεφρά είναι ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό σύστημα φιλτραρίσματος και αποβολής των αποβλήτων, καθώς και πηγή ορισμένων απαραίτητων ορμονών και βιταμινών, όπως π.χ. της τελικής μορφής της βιταμίνης D. Περίπου 1.500 λίτρα αίματος περνούν από τα νεφρά κάθε μέρα, μέσω μιας σειράς υψηλής ρύθμισης αντλιών και καναλιών. Τα βασικά θρεπτικά συστατικά και το νερό επαναρροφούνται και τα απόβλητα που δημιουργούνται από τα κύτταρά μας απομακρύνονται σε όγκο που κυμαίνεται από μόλις μισό λίτρο έως και 10 λίτρα την ημέρα, με τη μορφή των ούρων. Μαζί με την ουροδόχο κύστη, η οποία λειτουργεί ως μηχανισμός συγκέντρωσης αυτών των αποβλήτων, οι νεφροί είναι το απόλυτο σύστημα εξόδου απορριμμάτων, απαιτώντας λίγη συντήρηση.
Όταν τα πράγματα πάνε στραβά
Αν και ο κατάλογος των παθήσεων που προκαλούν νεφρική νόσο είναι μακρύς, αρχίζουν να κυριαρχούν τα θέματα διατροφής και άλλα θέματα του τρόπου ζωής. Περισσότερο από το ένα τρίτο όλων των νέων ασθενών φτάνουν τώρα σε τελικό στάδιο νεφρικής νόσου λόγω διαβήτη και περίπου ένας στους οκτώ ως αποτέλεσμα της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Αντίθετα, η πιο κοινή γενετική αιτία νεφρικής νόσου (πολυκυστική νεφρική νόσος) αφορά μόνο έναν στους 20 ασθενείς. Λιγότερο κοινές αιτίες περιλαμβάνουν τα αυτοάνοσα νοσήματα και τις τοξικές παρενέργειες ορισμένων φαρμάκων. Όχι μόνο πολλοί από τους παράγοντες κινδύνου για νεφρική νόσο είναι ίδιοι με εκείνους για τις καρδιακές παθήσεις, αλλά και η ίδια η νεφρική νόσος θεωρείται παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιακής νόσου.
Η ανάπτυξη της νεφρικής νόσου είναι συχνά ύπουλη, καθώς τα συμπτώματα είναι μη ειδικά και εμφανίζονται αργά. Πάνω από το 90% της νεφρικής λειτουργίας μπορεί να χαθεί πριν εμφανιστούν οποιαδήποτε συμπτώματα. Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, αλλαγή στη γεύση ή απώλεια όρεξης, κόπωση και φαγούρα, τα οποία αντανακλούν τη συσσώρευση τοξινών που φυσιολογικά αποβάλλονται από τα νεφρά. Λιγότερο συχνά οι ασθενείς μπορεί να επισκεφθούν τον γιατρό λόγω οιδήματος ή επειδή έχουν παρατηρήσει την παρουσία αίματος ή πρωτεΐνης (συγκεκριμένα λευκωματίνης) στα ούρα -αυτό μπορεί να προκαλέσει αφρισμό των ούρων.
Χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας, οι νεφροί είναι τα μόνα σημαντικά όργανα που μπορεί να αποτύχουν εντελώς και να αφήνουν τους ασθενείς ζωντανούς και εύλογα υγιείς. Εάν τα νεφρά σας αποτύχουν, το πρώτο βήμα είναι να βάλετε σε λειτουργία ένα εναλλακτικό σύστημα φιλτραρίσματος, την αιμοκάθαρση.
Αιμοκάθαρση και μεταμοσχεύσεις
Οι δύο κύριοι τύποι αιμοκάθαρσης είναι η περιτοναϊκή κάθαρση και η αιμοκάθαρση. Και τα δύο περιλαμβάνουν την ύπαρξη κάποιου είδους μόνιμου σημείου πρόσβασης για την τακτική αιμοκάθαρση. Ενώ αυτές οι παρεμβάσεις κρατούν τους ανθρώπους ζωντανούς, παρέχουν στην καλύτερη περίπτωση μόνο το 10% έως 15% της νεφρικής λειτουργίας υγείας.
Η περιτοναϊκή κάθαρση, η οποία μπορεί να γίνει στο σπίτι από τους ίδιους τους ασθενείς, περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός σωλήνα χειρουργικά στην κοιλιακή κοιλότητα για να μπορέσει να εισέλθει υγρό. Η αιμοκάθαρση, η οποία διαρκεί τέσσερις έως πέντε ώρες και πρέπει να γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα, απαιτεί άμεση πρόσβαση στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό συνήθως περιλαμβάνει μια χειρουργική σύνδεση μεταξύ μιας αρτηρίας και μιας φλέβας. Μόλις δημιουργηθούν αυτά τα σημεία πρόσβασης, μπορεί να ξεκινήσει η αιμοκάθαρση.
Για τους επιλέξιμους ασθενείς, μια μεταμόσχευση νεφρού μπορεί να αποτρέψει την ανάγκη για αιμοκάθαρση, αλλά αυτό έχει τα δικά του προβλήματα. Εκτός από τους κινδύνους της επέμβασης και της γενικής αναισθησίας, εκτός εάν ο ασθενής έχει πανομοιότυπο δίδυμο, το μεταμοσχευμένο νεφρό μπορεί να θεωρείται από το ανοσοποιητικό σύστημα ως ξένο. Οι μεταμοσχευμένοι νεφροί μπορεί να απορριφθούν. Τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα ίσως το αποτρέψουν αυτό, αλλά έχουν σοβαρές παρενέργειες και πρέπει να λαμβάνονται για το υπόλοιπο της ζωής. Το πρόβλημα είναι ότι τα επί του παρόντος διαθέσιμα ανοσοκατασταλτικά είναι σχετικά μη ειδικά στις δράσεις τους και καταστέλλουν ολόκληρο το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς. Αυτό κάνει πολύ πιο ευάλωτους τους ασθενείς σε κάθε είδους λοιμώξεις, καθώς και σε καρκίνους. Σαφώς, οι τρέχουσες θεραπείες για τη νεφρική ανεπάρκεια έχουν τα δικά τους σημαντικά μειονεκτήματα. Το προσδόκιμο ζωής για κάποιον που κάνει αιμοκάθαρση, για παράδειγμα, είναι σημαντικά μικρότερο από αυτό του γενικού πληθυσμού.
Αγαπήστε τα νεφρά σας
Το πιθανότερο είναι ότι αν φροντίζετε τα νεφρά σας, φροντίζετε και το υπόλοιπο σώμα σας. Πιθανότατα το ξέρετε, αλλά εάν τρώτε μια ισορροπημένη διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, λιπαρά και ζάχαρη, διατηρείτε ένα υγιές βάρος, ασκείστε τακτικά, πίνετε αρκετό νερό, περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ και δεν καπνίζετε, τότε φροντίζετε τα νεφρά σας. Έχετε και άλλα οφέλη, π.χ. θα μειώσετε τον κίνδυνο για διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, ακόμη και καρκίνο.
Παρά τους περιορισμούς των μεταμοσχεύσεων νεφρού, αυτές μπορούν να μεταμορφώσουν και να παρατείνουν τη ζωή των ατόμων με νεφρική ανεπάρκεια. Μόνο άτομα με υγιή νεφρά μπορούν να δωρίσουν νεφρά για μεταμόσχευση. Έτσι, η φροντίδα των νεφρών σας μπορεί να αποδειχθεί μια επένδυση στο μέλλον για κάποιον δικό σας και ένα δώρο ζωής γι’ αυτόν.
