Του Matthew Haines, Acting Head of Division for Sport, Exercise & Nutrition Sciences, University of Huddersfield, Τhe Conversation.
Μια αμερικανική μελέτη έχει βρει ότι το να κάθεστε για πολύ ώρα θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο θανάτου -ακόμα κι αν ασκείστε. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τόσο ο συνολικός χρόνος καθιστικής ζωής όσο και ότι αυτό μπορεί να γίνεται συνεχόμενα χωρίς διακοπή, συσχετίστηκαν με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος βρέθηκε σε εκείνους που περνούσαν περισσότερες από 12,5 ώρες την ημέρα κάνοντας καθιστική ζωή και όταν υπήρχαν χρονικές περίοδοι ανάπαυσης πάνω από 10 λεπτά τη φορά.
Αλλά προτού βιαστείτε να αγοράσετε ένα όρθιο γραφείο, αξίζει να επισημάνετε τους περιορισμούς αυτής της μελέτης. Για αρχή, και οι 8.000 συμμετέχοντες ήταν ηλικίας 45 ετών και άνω –επομένως μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτικοί άλλων ηλικιακών ομάδων. Επίσης, τα δεδομένα δραστηριότητας συλλέχθηκαν μόνο για μία εβδομάδα, επομένως αυτό μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτικό των επιπέδων δραστηριότητας για ολόκληρη τη μελέτη (οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για τέσσερα χρόνια). Στη μελέτη, ένα επιταχυνσιόμετρο που τοποθετείται στο ισχίο -συσκευή που μετρά το μέγεθος των επιταχύνσεων- χρησιμοποιήθηκε για τη μέτρηση της φυσικής δραστηριότητας. Αν και αυτή είναι μια λιγότερο προκατειλημμένη μέθοδος από το να ζητάτε από τους συμμετέχοντες να θυμηθούν πόσο κάθονταν ή πόση δραστηριότητα έκαναν σε μια μέρα, εξακολουθεί να είναι προβληματική. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα δεδομένα του επιταχυνσιομέτρου δεν μπορούν να διακρίνουν μεταξύ των στάσεων, όπως η καθιστή και όρθια στάση, παρά το γεγονός ότι είναι διαφορετικές φυσιολογικά και δυνητικά πολύτιμες για την υγεία.
Όμως, παρά αυτούς τους περιορισμούς, η μελέτη αποκαλύπτει μια ανησυχητική αλήθεια: μπορούμε ταυτόχρονα να τηρούμε τις συστάσεις για σωματική δραστηριότητα, αλλά να παραμένουμε καθιστοί για σημαντικό διάστημα της ημέρας. Και αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θανάτου.
Πράγματι, μια μελέτη σε ενήλικες από την Αυστραλία πρότεινε ότι ακόμη και όταν οι άνθρωποι είναι σωματικά δραστήριοι για πάνω από 300 λεπτά την εβδομάδα -διπλάσιος χρόνο για τις τρέχουσες συστάσεις- εξακολουθεί να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος θανάτου όταν υπάρχει παρατεταμένο κάθισμα. Αυτό το μοτίβο ήταν συνεπές μεταξύ των φύλων, των ηλικιακών ομάδων, των κατηγοριών δείκτη μάζας σώματος και μεταξύ υγιών συμμετεχόντων σε σύγκριση με εκείνους με προϋπάρχουσες καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη. Άρα η καθιστική ζωή είναι ένας παράγοντας κινδύνου ανεξάρτητος από τη σωματική δραστηριότητα.
Αν και αυτά τα ευρήματα μπορεί να ακούγονται συγκλονιστικά, αξίζει να σημειωθεί ότι τέτοια αποτελέσματα μπορούν εύκολα να παρερμηνευθούν. Για παράδειγμα, εξετάστηκε μια ανασκόπηση άρθρων που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 2000 και 2012 με καθιστική συμπεριφορά (πολύ κάθισμα) για να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώθηκε η σωματική δραστηριότητα. Από τα 36 άρθρα, το 39% πρότεινε ότι τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας αναιρούνται από το πολύ κάθισμα.
Άρα ποιο είναι το νόημα της προσπάθειας; Το γεγονός ότι το πολύ κάθισμα είναι κακό, δεν σημαίνει ότι η σωματική δραστηριότητα δεν είναι ωφέλιμη. Αντίθετα, μια μετα-ανάλυση 16 μελετών διαπίστωσε ότι τα υψηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, για 60-75 λεπτά την ημέρα, εξαλείφουν τον αυξημένο κίνδυνο θανάτου που σχετίζεται με τον πολύ χρόνο καθίσματος. Οι τρέχουσες κατευθυντήριες συνιστούν 150 λεπτά δραστηριότητας την εβδομάδα, που συνήθως ερμηνεύονται ως 30 λεπτά σε πέντε ημέρες κάθε εβδομάδα.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο, τηρήστε τις οδηγίες σωματικής δραστηριότητας και διακόψτε τις μεγάλες περιόδους καθίσματος. Για να το κάνετε αυτό, ίσως χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας. Μπορείτε να ξεκινήσετε περπατώντας ή πηγαίνοντας με ποδήλατο στη δουλειά για να κάνετε τις μετακινήσεις σας ενεργές. Όταν είστε στη δουλειά, πρέπει επίσης να κάνετε περιοδικά διαλείμματα στην καθιστική επαγγελματική ζωή σας, αυτό θα μπορούσε να είναι τόσο απλό όσο να στέκεστε και να περπατάτε. Είναι επίσης σημαντικό να έχετε ένα μεσημεριανό διάλειμμα, να βγείτε έξω, να πάτε μια βόλτα για να αυξήσετε τη μυϊκή σας δραστηριότητα.
Οι συναντήσεις σε όρθια στάση ή περπατώντας μπορούν επίσης να είναι ένας καλός τρόπος για να έχετε περισσότερη κίνηση στην ημέρα σας. Όπως και το να περπατάτε στο γραφείο ενός συναδέλφου για να μιλήσετε αντί να στείλετε email. Θα μπορούσατε επίσης να χρησιμοποιήσετε μια θέση εργασίας με ρυθμιζόμενο ύψος, ώστε να μπορείτε να στέκεστε στο γραφείο σας και να μετακινείστε αντί να κάθεστε όλη μέρα. Έπειτα, υπάρχουν τα απλά life hacks, όπως το να πηγαίνετε πιο τακτικά με τις σκάλες και να αγνοείτε το ασανσέρ. Κάντε ασκήσεις στο πάτωμα όταν η τηλεόραση έχει διαφημίσεις.
