Του Dick Thijssen, Professor in Cardiovascular Physiology and Exercise, Liverpool John Moores University, The Conversation.
Υπάρχουν πολλά στοιχεία ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού, αλλά πότε αρχίζουν να αποδίδουν τα οφέλη της άσκησης; Μπορεί να νομίζετε ότι μετά από μερικές εβδομάδες -ή ακόμα και μήνες- όταν έχετε χάσει λίγο βάρος και τα επίπεδα χοληστερόλης σας έχουν πέσει. Αλλά μια ανασκόπηση παρέχει ισχυρές αποδείξεις ότι μια και μόνο προπόνηση προστατεύει αμέσως την καρδιά σας.
Θεωρείται συνήθως, ακόμη και μεταξύ των επαγγελματιών υγείας, ότι η άσκηση προλαμβάνει τις καρδιαγγειακές παθήσεις μειώνοντας τους παράγοντες κινδύνου όπως το υπερβολικό σωματικό βάρος, τα επίπεδα χοληστερόλης, τα επίπεδα ινσουλίνης και τη μάζα του λίπους. Αλλά μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες ή και μήνες για να επηρεαστούν αυτοί οι παράγοντες κινδύνου από την άσκηση και, ακόμη και τότε, τα αποτελέσματα είναι συχνά μέτρια. Ωστόσο, η ανασκόπησή μας συνόψισε μελέτες που διαπίστωσαν ότι μόνο μια συνεδρία άσκησης μπορεί να προστατεύσει την καρδιά.
Οι ερευνητές μελέτησαν ζώα, όπως ποντίκια και αρουραίους, για να δουν εάν η άσκηση μπορεί να μειώσει το μέγεθος μιας καρδιακής προσβολής. Για την ανασκόπησή μας, εξετάσαμε μελέτες όπου οι επιστήμονες είχαν προκαλέσει καρδιακή προσβολή σε τρωκτικά μπλοκάροντας μία αρτηρία στην καρδιά και στη συνέχεια εξέτασαν το μέγεθος της καρδιακής προσβολής. Με άλλα λόγια, εξέτασαν πόσος καρδιακός ιστός πέθανε. Πραγματοποίησαν αυτό το τεστ σε ζώα που μόλις είχαν ασκηθεί και τα συνέκριναν με ζώα που δεν ασκούνταν καθόλου -για προφανείς λόγους, αυτά τα πειράματα δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν σε ανθρώπους. Όλες οι μελέτες που συμπεριλάβαμε στην ανασκόπησή μας έδειξαν ότι μία μόνο συνεδρία άσκησης σχετίζεται με μικρότερο έμφραγμα και ότι η ικανότητα της άσκησης να μειώσει το μέγεθος της καρδιακής προσβολής παραμένει για αρκετές ημέρες.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Πιστεύεται ότι η άσκηση πρέπει να απελευθερώνει ουσίες που κυκλοφορούν στο αίμα και αποτελούν την αιτία για το μικρότερο έμφραγμα μετά την άσκηση. Σε μια καινοτόμο μελέτη, που περιλαμβάνεται στην ανασκόπησή μας, ελήφθη αίμα από ανθρώπους μετά από άσκηση και μετά από μια περίοδο ανάπαυσης. Το αίμα δόθηκε σε κουνέλια και κυκλοφόρησε μέσω των αιμοφόρων αγγείων της καρδιάς ζωντανών κουνελιών. Στη συνέχεια, μια αρτηρία της καρδιάς των κουνελιών αποφράχθηκε, μιμούμενη την καρδιακή προσβολή. Η ομάδα των κουνελιών που έλαβε ανθρώπινο αίμα μετά την άσκηση είχε μικρότερες βλάβες από την καρδιακή προσβολή από την ομάδα των κουνελιών που είχε ανθρώπινο αίμα μετά από μια περίοδο ανάπαυσης. Έτσι, όπως και με τα τρωκτικά, αυτή η εργασία έδειξε ότι μια και μόνο συνεδρία άσκησης μπορεί να μειώσει τη ζημιά που προκαλεί καρδιακή προσβολή.
Αυτά τα αξιοσημείωτα οφέλη εμφανίζονται απουσία αλλαγών στους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (όπως η αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη και το σωματικό βάρος) ή λόγω προσαρμοστικών αποκρίσεων (βελτιωμένη καρδιακή λειτουργία). Όταν κάνετε τακτικά άσκηση, φαίνεται ότι υπάρχει άμεση προστασία, αλλά δυστυχώς, και κάπως αναμενόμενα, αυτά τα οφέλη διαρκούν τέσσερις έως πέντε ημέρες.
Οι περισσότερες από τις μελέτες που εξέταζαν τα άμεσα αποτελέσματα της άσκησης χρησιμοποίησαν άσκηση αντοχής μέτριας έως υψηλής έντασης περίπου μίας ώρας. Δεν γνωρίζουμε αν άλλοι τύποι άσκησης ή άλλες διάρκειες θα παρείχαν διαφορετικούς βαθμούς οφέλους. Αυτή η περιοχή είναι ώριμη για περαιτέρω έρευνα.
Η αποκατάσταση είναι ένα είδος άσκησης που χρησιμοποιείται συχνά για τη βελτίωση των επιπέδων φυσικής κατάστασης μετά από μια χειρουργική επέμβαση. Αλλά η άσκηση μπορεί να εφαρμοστεί και πριν από μια επέμβαση, τη λεγόμενη προαποκατάσταση. Μερικές συνεδρίες προγραμματισμένης, δομημένης και εποπτευόμενης άσκησης για τις ημέρες πριν από την επέμβαση στην καρδιά μπορεί να προσφέρουν σημαντικά οφέλη. Αυτός ο τύπος προκαταρκτικής θεραπείας μπορεί να μειώσει τα ποσοστά θνησιμότητας και να συμβάλει στην ταχύτερη ανάρρωση –υποθέτοντας, φυσικά, ότι οι ασθενείς μπορούν να ασκηθούν.
Η εργασία μας παρέχει νέα στοιχεία σχετικά με τη δύναμη της άσκησης ως προστάτη της καρδιάς, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Αλλά μην αφήνετε να περάσουν περισσότερες από τέσσερις ή πέντε ημέρες χωρίς άσκηση.
