Των Matthew Farrow και Hope Rose Edwards, Τhe Conversation.
Καθώς μεγαλώνουμε, πολλοί από εμάς ανακαλύπτουμε ότι δεν μπορούμε να περπατήσουμε ή να κινηθούμε όπως παλιά. Αν και αυτό μπορεί εν μέρει να εξηγηθεί ως αναπόφευκτο σύμπτωμα της γήρανσης, πολλές ασθένειες –συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Πάρκινσον, της σαρκοπενίας και της οστεοπόρωσης– μπορούν να μας δυσκολέψει στην κίνηση.
Τα άτομα με αυτές τις παθήσεις συχνά πληροφορούνται ότι πρέπει να ασκούνται για να ενισχύσουν τους μύες και τα οστά τους. Αλλά για κάποιον που βρίσκει ήδη δύσκολη την κίνηση, θα είναι δύσκολο να ασκηθεί όσο χρειάζεται για να δει βελτιώσεις. Έτσι, οι ερευνητές έχουν στραφεί σε μια ελαφρώς πιο αντισυμβατική λύση -η οποία μπορεί να είναι τόσο απλή όσο η στάση σε μια δονούμενη πλατφόρμα.
Η άσκηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος περιλαμβάνει όρθια, καθιστή ή ακόμα και ξαπλωμένη στάση σε ένα μηχάνημα με πλατφόρμα δόνησης. Ενώ το άτομο εκτελεί διαφορετικές ασκήσεις δύναμης ή εξισορρόπησης, το μηχάνημα εκπέμπει δονήσεις σε διαφορετικές συχνότητες, που κυμαίνονται συνήθως από 10-40 Hz. Ενώ η πλατφόρμα δονείται, διεγείρει τις μυϊκές ίνες, με αποτέλεσμα να συστέλλονται και να χαλαρώνουν –μερικές φορές έως και 60 φορές το δευτερόλεπτο. Αυτό κάνει την άσκηση που εκτελεί το άτομο πιο αποτελεσματική.
Ο λόγος που η άσκηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος κερδίζει ενδιαφέρον είναι επειδή είναι εύκολη. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και άτομα που δεν μπορούν να ασκηθούν κανονικά μπορούν να λάβουν παρόμοια οφέλη με αυτά που θα είχαν από την συνήθη άσκηση. Και για τους ανθρώπους που ασκούνται τακτικά, θα μπορούσε να προσφέρει πρόσθετα οφέλη για την υγεία – συμπεριλαμβανομένης της βελτιωμένης δύναμης και σταθερότητας.
Θεωρείται ότι η άσκηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος μπορεί να βελτιώσει τη σωματική λειτουργία για πολλούς από τους ίδιους λόγους που κάνει και η κανονική άσκηση. Έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των μυών και των οστών, να αυξήσει την οστική πυκνότητα και ακόμη και να βελτιώσει την επικοινωνία μεταξύ των μυών και του νευρικού συστήματος. Μαζί, αυτές οι αλλαγές κάνουν τα οστά και τους μύες πιο δυνατά και πιο αποτελεσματικά. Αυτό μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο πτώσεων και καταγμάτων και μπορεί ακόμη και να αποτρέψει την ανάπτυξη ασθενειών, όπως η σαρκοπενία.
Βελτίωση της φυσικής λειτουργίας
Οι ερευνητές εξετάζουν επί του παρόντος την προπόνηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος για να βελτιώσουν τη φυσική λειτουργία για διάφορες καταστάσεις.
Για παράδειγμα, η έρευνα δείχνει ότι η συμπερίληψη της προπόνησης με δόνηση ολόκληρου του σώματος στην τακτική σας ρουτίνα άσκησης μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της σωματικής λειτουργίας εάν έχει μειωθεί λόγω γήρανσης. Ακόμη και σε άτομα που δεν ασκούνταν τακτικά, η άσκηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος για 15 λεπτά τρεις φορές την εβδομάδα βελτίωσε τη σωματική λειτουργία και μείωσε την αδυναμία σε σύγκριση με αυτούς που δεν έκαναν. Αυτές οι βελτιώσεις παρατηρήθηκαν ακόμη και για έως και 12 μήνες μετά το τέλος της μελέτης -ενώ η φυσική λειτουργία συνέχισε να μειώνεται για τους συμμετέχοντες που δεν έκαναν προπόνηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος.
Η προπόνηση με δονήσεις ολόκληρου του σώματος μπορεί επίσης να βοηθήσει άτομα με νευρολογικές παθήσεις που επηρεάζουν την κίνηση -όπως η νόσος του Πάρκινσον, η σκλήρυνση κατά πλάκας, το εγκεφαλικό επεισόδιο και ο τραυματισμός του νωτιαίου μυελού. Πιστεύεται ότι η δόνηση ολόκληρου του σώματος αυξάνει τη νευρομυϊκή ενεργοποίηση, ενισχύει τις συνδέσεις μεταξύ των μυών μας και του εγκεφάλου μας. Αυτό επιτρέπει μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία. Η κινητική λειτουργία και η ιδιοδεκτικότητα (η ικανότητα του σώματος να αισθάνεται την κίνηση) μπορεί να βελτιωθεί ως αποτέλεσμα. Mπορεί επίσης να είναι χρήσιμη για την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Οι δονήσεις δημιουργούν ένα φορτίο στα οστά μας που μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της οστικής πυκνότητας –ακόμη και στο σχηματισμό νέων οστικών κυττάρων. Όλα αυτά συνεργάζονται για να βελτιώσουν τη μυϊκή δύναμη και τη σωματική λειτουργία.Αλλά δεν συμφωνούν όλες οι μελέτες ότι η άσκηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος έχει οποιαδήποτε επίδραση στην οστεοπόρωση –υποδηλώνοντας ότι θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί εάν μπορεί πράγματι να βελτιώσει τη μυοσκελετική υγεία.
Ενδεχόμενες παρενέργειες
Αν και η προπόνηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος έχει πολλές δυνατότητες, έχει αρκετούς περιορισμούς που πρέπει να λάβετε υπόψη. Δεν συνιστάται σε άτομα με βηματοδότη, στις έγκυες γυναίκες, σε όσους έχουν ένα σπασμένο οστό, καθώς και σε άτομα με αντικαταστάσεις ισχίου και γόνατος.
Υπάρχουν επίσης περιορισμένα στοιχεία την επίδραση της μακροχρόνιας, επαναλαμβανόμενης χρήσης της προπόνησης με δόνηση ολόκληρου του σώματος –ειδικά όταν γίνεται σε υψηλές συχνότητες πάνω από 90 Hz. Γνωρίζουμε από έρευνα σε άτομα που εκτίθενται σε σοβαρούς κραδασμούς για παρατεταμένες περιόδους (όπως εργάτες οικοδομών) ότι μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα αιμοφόρων αγγείων, νευρολογικά και μυοσκελετικά προβλήματα, όπως πόνο στην πλάτη. Επομένως, θα είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να εξετάζουμε την ασφάλεια της υψηλής συχνότητας, μακροχρόνιας προπόνησης με δονήσεις ολόκληρου του σώματος. Όμως, καθώς οι περισσότερες ασκήσεις είναι σύντομες και γίνονται σε συχνότητες χαμηλότερες από 90 Hz, είναι πιθανό να είναι ασφαλές κατά την τυπική χρήση.
Θα πρέπει να ειπωθεί ότι η προπόνηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος δεν έχει σχεδιαστεί για να αντικαταστήσει την παραδοσιακή άσκηση σε υγιείς ανθρώπους. Αλλά για τους ανθρώπους που βρίσκουν δύσκολη την άσκηση –ειδικά αν αυτό οφείλεται στο ότι είναι λιγότερο ικανοί να κινηθούν– η άσκηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος μπορεί να προσφέρει παρόμοια οφέλη με την τυπική άσκηση. Η τρέχουσα έρευνα δείχνει ότι η άσκηση 15 λεπτών με δονήσεις ολόκληρου του σώματος τρεις φορές την εβδομάδα για περισσότερες από έξι εβδομάδες βελτιώνει τη σωματική λειτουργία.
