Των Anisa Morava, PhD Student, Psychological Basis of Kinesiology, Western University και Matthew James Fagan, Ph.D. Student, Kinesiology, University of British Columbia, The Conversation.
Το ξυπνητήρι σας χτυπάει και είναι ώρα να ξεκινήσετε μια άλλη μέρα. Ποιο είναι το πρώτο σας βήμα; Ίσως φτιάξετε ένα φλιτζάνι καφέ, αλλά ίσως θελήσετε να σκεφτείτε ένα γρήγορο περπάτημα.
Στον Καναδά, ο καφές είναι δεύτερος μόνο μετά το νερό ως το ρόφημα που καταναλώνουν συχνότερα οι ενήλικες. Αν και η καφεΐνη -το ψυχοδραστικό συστατικό που υπάρχει στον καφέ- σχετίζεται με πολλές θετικές επιδράσεις όπως αυξημένη εγρήγορση, ενέργεια και διάθεση, η καφεΐνη δεν είναι καλή για όλους. Μερικά άτομα βιώνουν αρνητικές επιπτώσεις από την κατανάλωση καφεΐνης, όπως αυξημένα συμπτώματα άγχους και μυϊκούς τρόμους.
Ανησυχίες σχετικά με την κατανάλωση καφεΐνης έχουν επίσης εγερθεί τόσο για τα παιδιά όσο και για τις έγκυες γυναίκες -υπάρχουν οδηγίες για μειωμένη κατανάλωση σε αυτές τις ομάδες. Σε κάποιο σημείο, η πλειοψηφία των καταναλωτών καφεΐνης έχει βιώσει τις δυσμενείς επιπτώσεις των συμπτωμάτων στέρησης. Αυτά μπορεί να είναι πονοκέφαλος, κούραση και γκρίνια.
Το ερώτημα λοιπόν παραμένει: τι θα μπορούσε να προσφέρει παρόμοια οφέλη με την καφεΐνη χωρίς τις παρενέργειες; Η απάντηση μπορεί να βρίσκεται στην αερόβια άσκηση.
Καφεΐνη έναντι άσκησης
Το εργαστήριό μας εξετάζει πώς η άσκηση μπορεί να βελτιώσει διάφορα αποτελέσματα υγείας, ένα από τα οποία είναι η γνωστική λειτουργία. Σε μια μελέτη, βάλαμε την αερόβια άσκηση και την καφεΐνη δίπλα-δίπλα για να εξετάσουμε την ικανότητά τους να παρέχουν μια «ώθηση» σε ένα μέτρο γνωστικής ικανότητας που ονομάζεται μνήμη εργασίας.
Η μνήμη εργασίας αναφέρεται στην ικανότητά μας να αποθηκεύουμε προσωρινά πληροφορίες για να ολοκληρώσουμε μια εργασία. Η μνήμη εργασίας είναι αυτό που χρησιμοποιείτε όταν βρίσκεστε στο παντοπωλείο προσπαθώντας να ανακαλέσετε γρήγορα τα στοιχεία της λίστας σας, ενώ βλέπετε τις τιμές μπροστά σας. Χρησιμοποιείται στην καθημερινότητά μας και σχετίζεται με το πόσο καλά αποδίδουμε στο σχολείο και στη δουλειά.
Στη μελέτη μας, εξετάσαμε τι θα συνέβαινε με τη μνήμη εργασίας εάν βάζαμε υγιείς ενήλικες να ολοκληρώσουν ένα γρήγορο περπάτημα 20 λεπτών σε διάδρομο, σε σύγκριση με τη λήψη μιας δόσης καφεΐνης αντίστοιχη με αυτή που καταναλώνουν οι άνθρωποι σε ένα μικρό φλιτζάνι καφέ.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μια δόση μέτριας έντασης άσκησης είναι ουσιαστικά ισοδύναμη με μια δόση καφεΐνης για τη βελτίωση της μνήμης εργασίας τόσο στους ενήλικες που καταναλώνουν τακτικά καφεΐνη όσο και σε αυτούς που δεν καταναλώνουν.
Αυτό το αποτέλεσμα υποδηλώνει ότι η αντικατάσταση του καφέ με μία μόνο συνεδρία αερόβιας άσκησης θα μπορούσε όχι μόνο να προσφέρει γνωστική ώθηση παρόμοια με τον καφέ, αλλά να προσφέρει και άλλα οφέλη για την υγεία που συνοδεύουν την άσκηση.
Περπατήστε για να μειώσετε τα συμπτώματα στέρησης
Για να εμβαθύνουμε στα ζητήματα που αφορούν την καφεΐνη, την άσκηση και τη γνωστική λειτουργία, η ομάδα μας θέλησε να εξετάσει τι θα συνέβαινε κατά την απόσυρση της καφεΐνης.
Ζητήσαμε από τους καταναλωτές καφεΐνης να υποβληθούν σε μια περίοδο στέρησης καφεΐνης 12 ωρών. Έπειτα έπρεπε να έρθουν στο εργαστήριο για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε τα συμπτώματα στέρησης από την καφεΐνη, όπως κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, γκρίνια, έλλειψη κινήτρων και πονοκέφαλο. Αξιολογήσαμε επίσης τη μνήμη εργασίας τους και διαπιστώσαμε ότι δεν επηρεάστηκε από την απόσυρση της καφεΐνης.
Στη συνέχεια, εξετάσαμε εάν ένα γρήγορο περπάτημα ή η κατανάλωση καφεΐνης θα μπορούσε να μειώσει τα συμπτώματα της στέρησης και να βελτιώσει τη μνήμη εργασίας τους. Είναι ενδιαφέρον ότι τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το γρήγορο περπάτημα των 20 λεπτών μπόρεσε να μειώσει τα συμπτώματα στέρησης, ιδιαίτερα την κόπωση και την καταθλιπτική διάθεση. Ωστόσο, η μνήμη εργασίας, η οποία δεν είχε επηρεαστεί από την απόσυρση, παρέμεινε η ίδια.
Πώς ακριβώς η αερόβια άσκηση παρέχει αυτή τη γνωστική ώθηση και μειώνει τα συμπτώματα στέρησης της καφεΐνης; Αν και υπάρχει ακόμη πολλή συζήτηση και οι έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη, προηγούμενη μελέτη έχει προτείνει βελτιωμένη ροή αίματος στον εγκέφαλο, απελευθέρωση νευροτροφικών παραγόντων (που είναι σαν τροφή για τα εγκεφαλικά κύτταρα) και απελευθέρωση ορμονών, όπως η ντοπαμίνη και η επινεφρίνη που σχετίζονται με τη διάθεση και την ενέργεια, μπορεί να ευθύνονται σε κάποιο βαθμό για αυτές τις επιπτώσεις.
Αυτά τα ευρήματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς προτείνουν κάτι τόσο απλό, όπως το να κάνετε ένα γρήγορο περπάτημα κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού σας διαλείμματος μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της απογευματινής ύφεσης της ενέργειας. Επιπλέον, για άτομα που μπορεί να θέλουν να αποφύγουν τον καφέ, η συμμετοχή σε σύντομες συνεδρίες αερόβιας άσκησης μπορεί να είναι μια συναρπαστική εναλλακτική λύση για τη βελτίωση πολλών αποτελεσμάτων υγείας.
