Ο ισχυρισμός της γονικής αποξένωσης έχει σημαντική βαρύτητα στα δικαστήρια επιμέλειας του παιδιού

Σύμφωνα με άρθρο της Joan Meier, καθηγήτρια Νομικής στο George Washington University, οι αναφορές γυναικών για ενδοοικογενειακή βία εξακολουθούν να απορρίπτονται ευρέως από τα οικογενειακά δικαστήρια στις ΗΠΑ. Όταν γυναίκες και τα παιδιά αναφέρουν κακοποίηση από τον πατέρα σε μια υπόθεση που αφορά την επιμέλεια του παιδιού, οι δικαστές συχνά αρνούνται να το πιστέψουν και ιδιαίτερα όταν ο πατέρας κατηγορεί τη μητέρα για γονική αποξένωση.

Για παράδειγμα, τα δικαστήρια απορρίπτουν το 81% των ισχυρισμών των μητέρων για σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, το 79% των ισχυρισμών τους για σωματική κακοποίηση παιδιών και το 57% των ισχυρισμών τους για κακοποίηση συντρόφου. Συνολικά, το 28% των μητέρων που ισχυρίζονται ότι ο πατέρας ήταν καταχρηστικός χάνουν την επιμέλεια του πατέρα. Αυτό το ποσοστό αυξάνεται στο 50% όταν ένας φερόμενος ως καταχρηστικός πατέρας κατηγορεί τη μητέρα για γονική αποξένωση.

Συνεργαζόμενη με τέσσερις άλλους ερευνητές, η Meier διεξήγαγε μια μελέτη στις ΗΠΑ, με ομοσπονδιακή χρηματοδότηση, που εξέτασε όλες τις ηλεκτρονικά δημοσιευμένες υποθέσεις οικογενειακών δικαστηρίων μεταξύ γονέων το διάστημα 2005-2014 σχετικά με την επιμέλεια ή το θέμα των επισκέψεων. Μεταξύ των αποτελεσμάτων αυτής της ανάλυσης χιλιάδων υποθέσεων: Τα δικαστήρια απέρριψαν το 65% των ισχυρισμών γυναικών για βία από συντρόφους και κακοποίηση παιδιών από άνδρες. Απέρριψαν τους ισχυρισμούς των μητέρων για κακοποίηση παιδιών από πατέρες περίπου στο 80% των περιπτώσεων. Και αντέστρεψαν την επιμέλεια από μητέρες που ισχυρίζονταν κακοποίηση στους φερόμενους ως κακοποιούς πατέρες σε ποσοστά που κυμαίνονταν από 22% -για ισχυρισμούς βίας- έως 56% όταν οι μητέρες ισχυρίστηκαν τόσο σεξουαλική όσο και σωματική κακοποίηση παιδιών. Η ίδια δυναμική αντίστασης στους ισχυρισμούς κακοποίησης των μητέρων κατά των πατέρων σε υποθέσεις επιμέλειας έχει τεκμηριωθεί σε όλο τον κόσμο.

Η γονική αποξένωση

Ο σκεπτικισμός των δικαστηρίων σε αυτές τις περιπτώσεις οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, αλλά μια βασική κινητήρια δύναμη είναι η έννοια της «γονικής αποξένωσης» ή «του συνδρόμου γονικής αποξένωσης» –αυτά τα δύο είναι διαφορετικά μεταξύ τους. Το σύνδρομο γονικής αποξένωσης, που επινοήθηκε τη δεκαετία του 1980 από τον ψυχίατρο Richard Gardner. Ο Gardner ισχυρίστηκε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ισχυρισμών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στα δικαστήρια επιμέλειας ήταν ψευδείς. Εκτός από το ότι απέδωσε ψευδείς ισχυρισμούς στην εκδίκηση των μητέρων εναντίον των πρώην συζύγων τους, θεώρησε ότι ψυχικά ανισόρροπες μητέρες πείθουν επίσης (τον εαυτό τους (ψευδώς) ότι τα παιδιά τους κακοποιούνται από τους πατέρες τους.

Το «σύνδρομο γονικής αποξένωσης» του Gardner (PAS: parental alienation syndrome) απαξιώθηκε σύμφωνα με την Meier. Αλλά η έννοια της γονικής αποξένωσης ως τοξική επιρροή ενός γονέα που στρέφει τα παιδιά εναντίον του άλλου γονέα συνεχίζει να επηρεάζει βαθιά τις απαντήσεις των οικογενειακών δικαστηρίων στους ισχυρισμούς σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.

Η μελέτη της Meier βρήκε πως όταν ένας πατέρας που κατηγορήθηκε για σεξουαλική κακοποίηση από τη μητέρα, απάντησε κατηγορώντας τη μητέρα για γονική αποξένωση, 50 από τα 51 δικαστήρια τάχθηκαν στο πλευρό του πατέρα και αρνήθηκαν να πιστέψουν τον ισχυρισμό της σεξουαλικής κακοποίησης. Διαπίστωσε επίσης πως όταν οι φερόμενοι ως κακοποιητικοί πατέρες απαντούν σε οποιονδήποτε τύπο κακοποίησης κατηγορώντας τις μητέρες για γονική αποξένωση, οι μητέρες έχουν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να μην γίνουν πιστευτές και ότι το ποσοστό απωλειών επιμέλειας διπλασιάζεται στο 50%.

Η Meier λέει ότι η γονική αποξένωση συνεχίζει να αντιμετωπίζεται από πολλούς επαγγελματίες και δικαστές οικογενειακών δικαστηρίων ως οιονεί επιστημονική, παρόλο που δεν υπάρχει εμπειρική έρευνα που να υποστηρίζει την ιδέα πως, όταν ο ένας γονέας κακολογεί τον άλλον ή κάνει άλλα βήματα για να υπονομεύσει τη σχέση του άλλου με ένα παιδί, το παιδί στρέφεται στην εναντίον του «στοχευμένου» γονέα. Στην πραγματικότητα, η έρευνα έχει βρει το αντίθετο, λέει η Meier, ότι η κακολογία μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, στρέφοντας το παιδί ενάντια στον αποξενωτικό / κακοποιητικό γονέα.

Ούτε υπάρχει κάποιος αντικειμενικός τρόπος για να διακρίνει κανείς τη νόμιμη και δικαιολογημένη αποξένωση ενός παιδιού λόγω των συμπεριφορών του ίδιου του γονέα. Εν ολίγοις, δεν υπάρχει κανένα επιστημονικό ή αντικειμενικό μέσο για την εφαρμογή της γονικής αποξένωσης. Και εφαρμόζεται όταν το δικαστήριο επιλέγει υποκειμενικά να μην πιστέψει τους ισχυρισμούς κακοποίησης μιας μητέρας ή/και ενός παιδιού και επιλέγει να πιστεύει ότι η μητέρα ήταν κακόβουλη ή ψυχικά άρρωστη. Σύμφωνα με τη Meier, οι ισχυρισμοί για γονική αποξένωση ωφελούν περισσότερο τους πατέρες παρά τις μητέρες.

Η επιστημονική βιβλιογραφία γύρω από τη λήψη αποφάσεων του δικαστηρίου επιμέλειας υπογραμμίζει συνήθως τη σημασία των πατέρων και της κοινής ανατροφής των παιδιών. Αυτά τα άρθρα τονίζουν ότι η πατρότητα είναι εξαιρετικά σημαντική για τα παιδιά, χωρίς ιδιαίτερη προσοχή στις ιδιαιτερότητες των προηγούμενων συμπεριφορών και των επιπτώσεων των μεμονωμένων γονέων στα παιδιά τους. Αυτό το αίσθημα υπέρ του πατέρα μεταφράζεται στο να αντιμετωπίζουν τις μητέρες ως personae non gratae (ανεπιθύμητο πρόσωπο) όταν προσπαθούν να περιορίσουν την πατρική πρόσβαση ή να ισχυριστούν ότι ο πατέρας είναι επικίνδυνος.

Μια μελέτη των αποκαλούμενων υποθέσεων «επαναστροφής» αφορούσε ισχυρισμούς για κακοποίηση παιδιών που αρχικά θεωρήθηκαν ψευδείς και αργότερα κρίθηκαν έγκυρες. Αυτή η μελέτη διαπίστωσε ότι η πλειονότητα των παιδιών σε αυτές τις περιπτώσεις αναγκάστηκε να ζήσει με τους κακοποιητικούς πατέρες τους, ότι η συντριπτική πλειονότητα ανέφερε νέα περιστατικά κακοποίησης και ότι η ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών επιδεινώθηκε σημαντικά προτού ένα δεύτερο δικαστήριο τα στείλει τελικά πίσω στις μητέρες τους. Οι αρνήσεις των οικογενειακών δικαστηρίων να λάβουν σοβαρά υπόψη τους ισχυρισμούς του ενός γονέα ότι ο άλλος γονέας είναι επικίνδυνος έχουν επιτρέψει περισσότερες από 100 ανθρωποκτονίες παιδιών, σύμφωνα με την Meier.

Δείτε επίσης