Ολοένα και μικρότερες είναι οι ηλικίες που εμφανίζεται ο καρκίνος του προστάτη. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις κοινωνίες του δυτικού κόσμου, αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης με τις μεγαλύτερες πιθανότητες στις ΗΠΑ και τη Βόρεια Ευρώπη σε σύγκριση με την Άπω Ανατολή -τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει η μαύρη φυλή.
Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, όμως στους άνδρες μέσης ηλικίας ανεβαίνει στην πρώτη θέση και αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο. Περίπου ένας στους οκτώ άνδρες θα αναπτύξει κάποια στιγμή της ζωής του καρκίνο προστάτη αλλά ευτυχώς, για το 90% αυτών των ασθενών, η διάγνωση θα γίνει έγκαιρα, όταν ο καρκίνος βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Έτσι, οι πιθανότητες για προσδόκιμο επιβίωσης πάνω από 10 χρόνια αυξάνονται σημαντικά.
«Με τον προστάτη, δεν αστειευόμαστε» επισημαίνει η φαρμακευτική Janssen, η οποία ξεκινά εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη νόσο, θέλοντας να τονίσει την έγκαιρη διάγνωση, η οποία σε συνδυασμό με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματική θεραπεία του καρκίνου του προστάτη.
Η κληρονομικότητα είναι σημαντική στην ανάπτυξη της νόσου οπότε ευαισθητοποιημένοι πρέπει να είναι όσοι έχουν κάποιο συγγενή πρώτου βαθμού (πατέρα ή αδερφό) που ανέπτυξε καρκίνο προστάτη. Στην περίπτωση αυτή οι πιθανότητες για ανάπτυξη της νόσου διπλασιάζονται ή τριπλασιάζονται, ενώ πολλαπλασιάζονται ακόμη περισσότερο όταν πάνω από ένας συγγενής έχει αναπτύξει καρκίνο προστάτη.
Επόμενος παράγοντας κινδύνου είναι η υπέρταση και η παχυσαρκία, με περιφέρεια μέσης πάνω από 104 εκατοστά, ενώ έρευνες γίνονται και για την επίδραση της διατροφής, χωρίς όμως να έχουν οριστικοποιηθεί με ισχυρά δεδομένα.
Ο καρκίνος του προστάτη όμως, δεν έρχεται πάντα μόνος του. Οι ασθενείς με καρκίνο προστάτη διατρέχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής θρόμβωσης.
Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη αυξάνεται με την ηλικία. Η νόσος σχετικά σπάνια εντοπίζεται σε άνδρες νεότερους των 50 ετών, οπότε και συνιστάται ο σχετικός έλεγχος. Η μέση ηλικία εμφάνισης του συγκεκριμένου καρκίνου είναι τα 69 έτη, αν και τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται όλο και σε πιο νεαρά άτομα.
Συμπτώματα και διάγνωση
Οι περισσότεροι καρκίνοι του αναπτύσσονται σχετικά αργά, χωρίς να προκαλούν συμπτώματα. Με την ανάπτυξη του όγκου όμως, παρατηρείται δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, συχνουρία, ελάττωση της ακτίνας των ούρων, η ροή των ούρων διακόπτεται και αποβάλλονται σταγόνα – σταγόνα, μπορεί να υπάρχει πόνος ή αίσθημα καψίματος κατά την ούρηση, ακόμη και αιματουρία.
Οι ασθενείς αισθάνονται ότι η κύστη τους δεν άδειασε, έχουν ένα αίσθημα πίεσης και αδυναμίας να συγκρατήσουν τα ούρα τους, ενώ δεν είναι σπάνια και η στυτική δυσλειτουργία.
Η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη γίνεται από τον ουρολόγο – ανδρολόγο, με δακτυλική εξέταση και χωρίς να χρειάζεται ειδική προετοιμασία, καθώς και με μια αιματολογική εξέταση για την μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου PSA. Αν τα αποτελέσματα δεν είναι φυσιολογικά, μπορεί ο ασθενής να χρειαστεί να υποβληθεί σε διορθικό υπέρηχο, διορθική βιοψία και πολυπαραμετρική μαγνητική του προστάτη για περαιτέρω έλεγχο. Σε περίπτωση θετικής διάγνωσης, συνιστάται και αξονική τομογραφία για έλεγχο των λεμφαδένων και των άλλων οργάνων της κοιλιάς, καθώς και σπινθηρογράφημα οστών για έλεγχο μεταστάσεων στα οστά.
Θεραπείες
Οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο του προστάτη σε πρώιμο στάδιο είναι πολλές. Όταν εντοπίζεται σε ένα σημείο, η τοπική θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε προσδόκιμο επιβίωσης άνω των 10 ετών.
- Σε επιλεγμένους ασθενείς, μπορεί να προταθεί η ενεργός παρακολούθηση ή και η προσεκτική αναμονή (παρακολούθηση με δακτυλική εξέταση και μετρήσεις PSA).
- Η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει ολική προστατεκτομή, δηλαδή αφαίρεση του προστάτη αδένα, του περιβάλλοντος ιστού και των λεμφαδένων.
- Η ακτινοθεραπεία γίνεται με εξωτερική ακτινοβολία ή βραχυθεραπεία.
- Η ορμονοθεραπεία προσφέρεται σε ασθενείς στους οποίους ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί πέρα από τον προστάτη π.χ στους λεμφαδένες ή τα οστά. Περιλαμβάνει τη μείωση τεστοστερόνης μέσα από ορχεκτομή (αφαίρεση των όρχεων) ή χρήση φαρμάκων (χάπια και ενέσεις) που αδρανοποιούν φαρμακευτικά τους όρχεις.
- Η χημειοθεραπεία καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα μπαίνοντας στον οργανισμό μέσω της φλέβας ή χαπιών.
- Η βιολογική θεραπεία – ανοσοθεραπεία χρησιμοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου για να παλέψει με τον καρκίνο.
- Έχουν αναπτυχθεί κι άλλες μορφές θεραπείας, όπως η κρυοθεραπεία ή κρυοχειρουργική (χρήση ψυχρού αέρα για να ψυχθούν οι περιβάλλοντες ιστοί) και η τεχνολογία των υψηλής έντασης εστιασμένων υπερήχων (HIFU), ωστόσο θεωρούνται ακόμα πειραματικές.
- Ανάμεσα στις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνονται: η ριζική προστατεκτομή (χειρουργική αντιμετώπιση/ρομποτική λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή), η ακτινοθεραπεία, η ορμονοθεραπεία, η ενεργός παρακολούθηση και νέες εντοπισμένες θεραπείες.
Εάν ο καρκίνος είναι ασυμπτωματικός και χαμηλού κινδύνου, η θεραπεία μπορεί να βλάψει περισσότερο από ότι θα ωφελήσει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, συνιστάται ενεργή παρακολούθηση, με συχνά τσεκ-απ που περιλαμβάνουν εξετάσεις του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA), ψηφιακή ορθική εξέταση (DRE), μαγνητικές τομογραφίες (MRIs) κ.ά., ενώ κάποιες φορές είναι απαραίτητη και η επανάληψη της βιοψίας. Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεων αλλάξουν, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο θεραπείας.
Σε περίπτωση διάγνωσης τοπικά προχωρημένου καρκίνου του προστάτη, η θεραπεία θα εξαρτηθεί από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο ασθενής με βάση την ηλικία, την υγεία και το στάδιο του καρκίνου.
Στην περίπτωση του μεταστατικού καρκίνου του προστάτη, ο γιατρός θα συστήσει θεραπείες για τη διαχείριση και την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
