Από τη Linda Koffmar, The Swedish Research Council.
Οι λεμφαδένες είναι κάτι σαν το αρχηγείο του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Όταν παθαίνουμε μια λοίμωξη ή εμβολιαζόμαστε, οι λεμφαδένες είναι οι θέσεις όπου τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος συγκεντρώνονται, ενεργοποιούνται και πολλαπλασιάζονται έτσι ώστε να είναι σε θέση να κινητοποιήσουν μια αποτελεσματική άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ωστόσο, καθώς γερνάμε, ο φυσιολογικός ιστός στους λεμφαδένες (λέγεται στρώμα) σταδιακά αντικαθίσταται από λιπώδη ιστό (λίπος). Το φαινόμενο είναι γνωστό ως λιπομάτωση λεμφαδένων.
Αν και η λιπομάτωση των λεμφαδένων είναι συχνή και αυξάνεται με την ηλικία, οι ερευνητές έχουν αφιερώσει πολύ λίγη έρευνα σε αυτήν.
Με προσεκτική ανάλυση περισσότερων από 200 λεμφαδένων, μια σουηδική ερευνητική ομάδα με επικεφαλής της Maria Ulvmar αποδεικνύει ότι η λιπωμάτωση ξεκινά στο κεντρικό τμήμα του λεμφαδένα, γνωστό ως μυελός, και παρουσιάζει στοιχεία που συνδέουν τη λιπομάτωση με τη μετατροπή των υποστηρικτικών κυττάρων των λεμφαδένων (ινοβλάστες) σε λιποκύτταρα. Δείχνει επίσης ότι συγκεκριμένοι τύποι ινοβλαστών που βρίσκονται στο μυελό είναι πιο επιρρεπή να γίνουν λιποκύτταρα.
Η μελέτη δείχνει ότι ακόμη και στα αρχικά στάδια της λιπομάτωσης, εμφανίζονται αρνητικές αλλαγές που βλάπτουν την ικανότητα του λεμφαδένα να παρέχει αποτελεσματική ανοσία. Το αίμα και τα λεμφικά αγγεία που κανονικά παρέχουν κανάλια για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού να εισέλθουν και να εξέλθουν από τον λεμφαδένα καταστρέφονται στα μέρη των κόμβων όπου έχει σχηματιστεί λίπος.
Η λιπομάτωση των λεμφαδένων, ακόμη και σε πρώιμα στάδια, μπορεί να είναι ένας σημαντικός παράγοντας πίσω από τη φτωχότερη απόκριση στους εμβολιασμούς που παρατηρείται σε ηλικιωμένα άτομα. Τελικά, το λίπος καταλαμβάνει πλήρως τον λεμφαδένα και χάνει την ικανότητά του να λειτουργεί.
«Η μελέτη μας είναι ένα πρώτο βήμα προς την κατανόηση του γιατί εμφανίζεται η λιπομάτωση και προς τον μακροπρόθεσμο στόχο της εύρεσης τρόπων πρόληψης της εξέλιξής της και της καταστροφής του λεμφαδένα», είπε ο Tove Bekkhus, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Οι ερευνητές δεν μπορούν επί του παρόντος να μιμηθούν τα αποτελέσματα που παρατηρούν στους ανθρώπινους λεμφαδένες των ζωικών μοντέλων για μελέτη των επιπτώσεων της γήρανσης. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία των μελετών που βασίζονται σε άμεση ανάλυση των αλλαγών που σχετίζονται με τη γήρανση στον άνθρωπο.
«Ελπίζω ότι η εργασία μας θα κεντρίσει το ενδιαφέρον μεταξύ άλλων ερευνητών για τη συμπερίληψη της λιπομάτωσης των λεμφαδένων ως παράγοντα κατά τη μελέτη της απόκρισης των ηλικιωμένων ανθρώπων στον εμβολιασμό και τις λοιμώξεις. Οι αλλαγές που παρατηρούμε είναι επίσης πολύ σχετικές με την έρευνα για τον καρκίνο, καθώς σε αρκετούς τύπους καρκίνου, οι λεμφαδένες είναι το πρώτο μέρος στο οποίο εξαπλώνονται τα καρκινικά κύτταρα», εξήγησε η Ulvmar, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα. «Η μελέτη μας παρέχει το πρώτο κεφάλαιο μιας ιστορίας σχετικά με το λίπος και την απώλεια λειτουργίας των λεμφαδένων καθώς γερνάμε. Τώρα θα συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε αυτήν την ιστορία σχεδιάζοντας νέες μελέτες για να μάθουμε περισσότερα για τις υποκείμενες αιτίες και τις συνέπειες αυτών των αλλαγών».
Το κύριο υλικό που αναλύθηκε στη μελέτη αποτελείται από δείγματα βιοτράπεζας από την Uppsala Biobank. Αυτά τα δείγματα έχουν αναλυθεί χρησιμοποιώντας προηγμένη ανάλυση εικόνας. Η μελέτη περιλαμβάνει επίσης ανάλυση και πειράματα χρησιμοποιώντας κυτταροκαλλιέργειες από πρωτεύοντα στρωματικά κύτταρα και βιοπληροφορική ανάλυση γονιδιακών εκφράσεων (επίπεδο RNA) από δύο σύνολα δεδομένων αλληλουχίας RNA μονοκυττάρου (RNAseq), ποντικού και ανθρώπου, που είχαν δημοσιευθεί προηγουμένως από άλλους αλλά τώρα αναλύθηκαν σε αυτή τη μελέτη για να βρεθούν απαντήσεις σε συγκεκριμένες ερωτήσεις.
Η εργασία δημοσιεύεται στο The Journal of Pathology.
Περισσότερες πληροφορίες: Stromal transdifferentiation drives lipomatosis and induces extensive vascular remodeling in the aging human lymph node, The Journal of Pathology (2022). DOI: 10.1002/path.6030.
