Του Adam Watkins, Assistant Professor, University of Nottingham, The Conversation.
Είναι ατυχές γεγονός ότι μία στις τέσσερις εγκυμοσύνες καταλήγει σε αποβολή, συνήθως μέσα στις πρώτες 12 εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό θα είναι ένα μεμονωμένο συμβάν με άγνωστη την υποκείμενη βιολογική αιτία. Ωστόσο, το 1% των ζευγαριών θα υποστεί την αγωνία της επαναλαμβανόμενης αποβολής.
Η επαναλαμβανόμενη αποβολή συνήθως ορίζεται ως η απώλεια τριών ή περισσότερων κυήσεων στη σειρά. Καθώς η μητέρα φέρει την εγκυμοσύνη, η παραδοσιακή πεποίθηση ήταν ότι η υποκείμενη αιτία της αποβολής έγκειται σε αυτήν. Αλλά οι μητρικοί παράγοντες όπως η ορμονική ανισορροπία ή η αδυναμία της μήτρας να υποστηρίξει την εγκυμοσύνη ευθύνονται μόνο για περίπου το 50% των επαναλαμβανόμενων αποβολών. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι άλλοι άγνωστοι παράγοντες εκτός από την υγεία της μητέρας παίζουν ρόλο στον κίνδυνο αποβολής. Αυτή η έλλειψη κατανόησης οδήγησε τους ερευνητές να διερευνήσουν εάν μπορεί να εμπλέκεται η ποιότητα του σπέρματος του πατέρα.
Πριν μείνουν έγκυες, πολλές γυναίκες θα αξιολογήσουν και θα τροποποιήσουν τις τρέχουσες επιλογές του τρόπου ζωής τους, για παράδειγμα να πίνουν ή να καπνίζουν λιγότερο, προκειμένου να διασφαλίσουν μια υγιή εγκυμοσύνη. Αλλά η υγεία του πατέρα κατά τη στιγμή της σύλληψης είναι ένας παράγοντας που συχνά παραβλέπεται. Τώρα γνωρίζουμε ότι η ποιότητα του σπέρματος ενός άνδρα συνδέεται άμεσα με την υγεία του. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, το άγχος –ακόμα και ο τύπος εσώρουχου που φοράει– μπορούν όλα να επηρεάσουν την ποιότητα του σπέρματος. Ένας άλλος παράγοντας είναι η παχυσαρκία. Σε πολλές χώρες, ενώ τα ποσοστά παχυσαρκίας αυξάνονται, η ανδρική γονιμότητα μειώνεται. Μελέτες τόσο σε άνδρες όσο και σε ποντίκια δείχνουν ότι το σπέρμα από υπέρβαρα αρσενικά είναι λιγότερο κινητικό, λιγότερο πιθανό να γονιμοποιήσει ένα ωάριο και λιγότερο πιθανό να οδηγήσει σε υγιή γέννα.
Κατακερματισμός του DNA του σπέρματος
Ο πρωταρχικός στόχος του σπέρματος είναι να γονιμοποιήσει το ωάριο και να μεταβιβάσει τα γονίδια του πατέρα στην επόμενη γενιά. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό το DNA που περιέχεται στο σπέρμα να μην είναι κατεστραμμένο ή κατακερματισμένο. Μελέτες έχουν δείξει ότι παράγοντες όπως η κακή διατροφή, το υπερβολικό βάρος, το κάπνισμα, μια λοίμωξη και η μόλυνση του περιβάλλοντος αυξάνουν τον κατακερματισμό του DNA στο σπερματοζωάριο. Καθώς το σπερματοζωάριο δεν μπορεί να επιδιορθώσει το DNA του, τα υψηλά επίπεδα κατακερματισμού θεωρούνται η κύρια αιτία στειρότητας στους άνδρες.
Τα υψηλά επίπεδα κατακερματισμού του DNA του σπέρματος συνδέονται επίσης με αυξημένο κίνδυνο αποβολής. Ερευνητές από το Imperial College του Λονδίνου μελέτησαν την ποιότητα του σπέρματος σε άνδρες των οποίων οι σύντροφοι είχαν επαναλαμβανόμενες αποβολές. Στη συνέχεια συνέκριναν τα σπερματοζωάρια με αυτά ανδρών των οποίων οι σύντροφοι δεν είχαν υποστεί αποβολή. Είδαν ότι τα επίπεδα κατακερματισμού του DNA του σπέρματος ήταν διπλάσια στους άνδρες των οποίων οι σύντροφοι είχαν επαναλαμβανόμενες αποβολές. Διαπιστώθηκε επίσης ότι τα επίπεδα μιας ομάδας μορίων που ονομάζονται «ελεύθερες ρίζες οξυγόνου» ήταν τέσσερις φορές υψηλότερα σε άνδρες με βλάβες στο DNA τους. Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου παράγονται εκ φύσεως από κάθε κύτταρο και μικρές ποσότητές τους είναι απαραίτητες για την ανδρική αναπαραγωγή. Ωστόσο, σε υψηλότερες συγκεντρώσεις, τα αντιδραστικά είδη οξυγόνου μπορούν να βλάψουν τα σπερματοζωάρια και το DNA τους. Τέλος, παρατηρήθηκε ότι οι άνδρες των οποίων οι σύντροφοι είχαν επαναλαμβανόμενες αποβολές είχαν περισσότερα κιλά.
Η ηλικία του πατέρα και η υγεία του παιδιού
Πρόσφατα, υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη σχέση μεταξύ της ηλικίας του πατέρα, της ποιότητας του σπέρματός του και της υγείας των απογόνων του. Καθώς οι άνδρες παράγουν σπέρμα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, η πεποίθηση ήταν ότι η ηλικία δεν επηρεάζει τη γονιμότητα ενός άνδρα. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν προτείνει ότι η ηλικία του πατέρα κατά τη στιγμή της σύλληψης μπορεί να επηρεάσει την υγεία των παιδιών του. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι για τους άνδρες άνω των 40, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για αποβολή, σπάνιες γενετικές ανωμαλίες, αυτισμό, σχιζοφρένεια και ορισμένους τύπους καρκίνου όπως η λευχαιμία. Μελέτες σε ποντίκια και ανθρώπους υποδηλώνουν επίσης ότι η κακή διατροφή του πατέρα μπορεί να επηρεάσει τη μακροπρόθεσμη υγεία των απογόνων του, αυξάνοντας τις πιθανότητές τους να αναπτύξουν παχυσαρκία, διαβήτη ή καρδιακές παθήσεις.
Η σχέση μεταξύ της υγείας ενός άνδρα και της ποιότητας του σπέρματός του είναι πλέον καλά εδραιωμένη. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθούν οι δεσμοί μεταξύ της υγείας ενός πατέρα, της ποιότητας του σπέρματός του και της ευημερίας των απογόνων του. Μεγάλο μέρος της βασικής έρευνας μέχρι σήμερα έχει διεξαχθεί σε ζώα. Ως εκ τούτου, είναι ζωτικής σημασίας να βρεθεί εάν παρατηρούνται τα ίδια αποτελέσματα στους ανθρώπους. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι και οι δύο υποψήφιοι γονείς θα πρέπει να αξιολογήσουν τις τρέχουσες συνήθειες του τρόπου ζωής τους για να μεγιστοποιήσουν τις πιθανότητές τους για μια υγιή εγκυμοσύνη.
