Του Jonathan Levy, Professor and Chair, Department of Environmental Health, Boston University.
Τις αγαπούν όλοι οι σεφ για την ευκολία που προσφέρουν στο μαγείρεμα αλλά πρόσφατες μελέτες έχουν εγείρει ανησυχίες σχετικά με τις κουζίνες υγραερίου. Ακαδημαϊκοί, ερευνητές και οργανισμοί όπως το California Air Resources Board λένε ότι οι κουζίνες υγραερίου μπορούν να απελευθερώσουν επικίνδυνους ατμοσφαιρικούς ρύπους ακόμη και όταν είναι απενεργοποιημένες.
Μια μελέτη του 2022 από Αμερικανούς και Αυστραλούς ερευνητές εκτίμησε ότι σχεδόν το 13% των σημερινών περιπτώσεων παιδικού άσθματος στις ΗΠΑ οφείλονται στη χρήση κουζινών αερίου. Δεκάδες πόλεις των ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει ή εξετάζουν κανονισμούς που απαγορεύουν τη σύνδεση φυσικού αερίου σε νεόδμητες κατοικίες μετά από καθορισμένες ημερομηνίες, αλλά την ίδια στιγμή, τουλάχιστον 20 πολιτείες έχουν υιοθετήσει νόμους ή κανονισμούς που απαγορεύουν τις απαγορεύσεις στο φυσικό αέριο.
Στις 9 Ιανουαρίου 2023, η Επιτροπή Ασφάλειας Καταναλωτικών Προϊόντων των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει μέτρα για την απαγόρευση των εστιών υγραερίου ή τη ρύθμιση των επικίνδυνων εκπομπών τους. Η Επιτροπή δεν έχει προτείνει ακόμη συγκεκριμένα βήματα και είπε ότι οποιοσδήποτε κανονισμός «θα περιλαμβάνει μια μακρά διαδικασία».
Ως ερευνητής περιβαλλοντικής υγείας που ασχολείται με τη στέγαση και τον αέρα εσωτερικών χώρων, έχω συμμετάσχει σε μελέτες που μέτρησαν την ατμοσφαιρική ρύπανση στα σπίτια και κατασκεύασα μοντέλα για να προβλέψω πώς οι εσωτερικές πηγές θα συνέβαλαν στην ατμοσφαιρική ρύπανση σε διαφορετικούς τύπους σπιτιών. Το γκάζι κυκλοφορεί εδώ και πολύ καιρό ως καθαρό καύσιμο, αλλά η πρόσφατη έρευνα για τις επιπτώσεις του στην υγεία και το περιβάλλον θέτει αυτή την ιδέα υπό αμφισβήτηση.
Αναπνευστικές επιδράσεις
Ένας από τους κύριους ατμοσφαιρικούς ρύπους που συνήθως συνδέονται με τη χρήση κουζινών υγραερίου είναι το διοξείδιο του αζώτου (NO2), ένα υποπροϊόν της καύσης. Η έκθεση στο διοξείδιο του αζώτου στα σπίτια έχει συσχετιστεί με πιο σοβαρό άσθμα και αυξημένη χρήση εισπνευστήρων διάσωσης στα παιδιά. Το NO2 μπορεί επίσης να επηρεάσει ασθματικούς ενήλικες και να συμβάλλει στην ανάπτυξη και στην επιδείνωση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας. Το διοξείδιο του αζώτου στα σπίτια προέρχεται τόσο από τον εξωτερικό αέρα που διεισδύει σε εσωτερικούς χώρους όσο και από εσωτερικές πηγές. Η οδική κυκλοφορία είναι η πιο σημαντική υπαίθρια πηγή και τα επίπεδα είναι υψηλότερα κοντά σε μεγάλους δρόμους, αλλά οι κουζίνες υγραερίου είναι συχνά η πιο σημαντική πηγή για τους εσωτερικούς χώρους.
Η θέση της βιομηχανίας είναι ότι οι κουζίνες υγραερίου είναι μικρή πηγή ρύπων του αέρα σε εσωτερικούς χώρους. Αυτό ισχύει σε ορισμένα σπίτια, ειδικά όσον αφορά τις εκθέσεις που μετριούνται κατά μέσο όρο, σε μήνες ή χρόνια. Αλλά υπάρχουν πολλά σπίτια στα οποία οι κουζίνες υγραερίου ανεβάζουν περισσότερο τα επίπεδα του διοξειδίου του αζώτου εσωτερικών χώρων από ό,τι η ρύπανση από εξωτερικές πηγές, ειδικά για βραχυπρόθεσμες εκθέσεις “αιχμής” κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος. Πώς μπορεί μια κουζίνα αερίου να συμβάλει περισσότερο στην έκθεσή σας από έναν ολόκληρο αυτοκινητόδρομο γεμάτο οχήματα; Η εξωτερική ρύπανση διαχέεται σε μια μεγάλη περιοχή, ενώ η εσωτερική ρύπανση συγκεντρώνεται σε ένα μικρό χώρο.
Το πόση ρύπανση εσωτερικών χώρων έχετε από μια κουζίνα υγραερίου επηρεάζεται από τη δομή του σπιτιού σας, που σημαίνει ότι οι περιβαλλοντικές εκθέσεις εσωτερικών χώρων σε NO2 είναι υψηλότερες για μερικές οικογένειες από ό,τι για άλλες. Οι άνθρωποι που ζουν σε μεγαλύτερα σπίτια, γενικά είναι καλά αεριζόμενα, και είναι λιγότερο εκτεθειμένοι από εκείνους σε μικρότερα σπίτια με φτωχότερο εξαερισμό. Αλλά ακόμη και τα μεγαλύτερα σπίτια μπορεί να επηρεαστούν από τη χρήση εστιών υγραερίου, ειδικά επειδή ο αέρας στην κουζίνα δεν αναμιγνύεται αμέσως με καθαρότερο αέρα σε άλλα μέρη του σπιτιού. Η χρήση απορροφητήρα κατά το μαγείρεμα ή άλλες στρατηγικές αερισμού, όπως το άνοιγμα των παραθύρων της κουζίνας, μπορεί να μειώσει κατά πολύ τις συγκεντρώσεις.
Μεθάνιο και άλλοι ατμοσφαιρικοί ρύποι
Το διοξείδιο του αζώτου δεν είναι ο μόνος ρύπος που προκαλεί ανησυχία. Κάποια ρύπανση με πιθανές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και το κλίμα της Γης εμφανίζεται όταν οι κουζίνες αερίου δεν λειτουργούν καν. Μια μελέτη του 2022 υπολόγισε ότι οι αμερικανικές κουζίνες υγραερίου που δεν χρησιμοποιούνται εκπέμπουν μεθάνιο -ένα άχρωμο, άοσμο αέριο που είναι το κύριο συστατικό του φυσικού αερίου- σε επίπεδα που παγιδεύει τόση θερμότητα στην ατμόσφαιρα όσο περίπου 400.000 αυτοκίνητα.
Μερικές από αυτές τις διαρροές μπορεί να μην εντοπιστούν, παρότι οι διανομείς προσθέτουν ένα αρωματικό στο αέριο για να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι θα μυρίσουν τις διαρροές προτού υπάρξει κίνδυνος έκρηξης. Η μυρωδιά μπορεί να μην είναι αρκετά έντονη ώστε κάποιος να αντιληφθεί μια μικρή διαρροή. Κάποιοι άνθρωποι έχουν ασθενέστερη όσφρηση από άλλους, και μερικοί την έχουν χάσει είτε από COVID-19 είτε από άλλες αιτίες. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι το 5% των σπιτιών είχαν διαρροές που δεν είχαν εντοπίσει οι ιδιοκτήτες και ήταν αρκετά μεγάλες ώστε να απαιτούν επισκευή. Η ίδια μελέτη έδειξε ότι η διαρροή αερίου περιείχε πολλαπλούς επικίνδυνους ατμοσφαιρικούς ρύπους, συμπεριλαμβανομένου του βενζολίου, ενός παράγοντα που προκαλεί καρκίνο. Ενώ οι μετρημένες συγκεντρώσεις βενζολίου δεν έφτασαν σε όρια ανησυχίας για την υγεία, η παρουσία αυτών των επικίνδυνων ατμοσφαιρικών ρύπων θα μπορούσε να είναι προβληματική σε σπίτια με σημαντικές διαρροές και κακό αερισμό.
Τι πρέπει να κάνετε και πότε πρέπει να ανησυχείτε αν χρησιμοποιείτε κουζίνα υγραερίου για μαγείρεμα; Πρώτα, κάντε ό,τι μπορείτε για να βελτιώσετε τον εξαερισμό, όπως να χρησιμοποιήσετε έναν απορροφητήρα και να ανοίξτε τα παράθυρα της κουζίνας ενώ μαγειρεύετε. Αυτό θα βοηθήσει, αλλά δεν θα εξαλείψει τις εκθέσεις, ειδικά για τα μέλη του νοικοκυριού που βρίσκονται στην κουζίνα ενώ γίνεται το μαγείρεμα. Εάν ζείτε σε ένα μικρότερο σπίτι ή σε ένα με κλειστή κουζίνα και εάν κάποιος στο σπίτι σας έχει αναπνευστική νόσο όπως άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, οι εκθέσεις μπορεί να εξακολουθούν να είναι ανησυχητικές ακόμη και με καλό αερισμό. Η αντικατάσταση μιας κουζίνας που χρησιμοποιεί γκάζι με μαγνητική επαγωγή θα εξαλείψει αυτή την έκθεση, ενώ έχει επίσης όφελος για το κλίμα.
Υπάρχουν σε ορισμένες χώρες προγράμματα κινήτρων για την υποστήριξη της αλλαγής των εστιών αερίου, δεδομένης της σημασίας τους στην κλιματική αλλαγή. Η αλλαγή είναι σημαντική εάν επενδύετε σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης στο σπίτι. Κατά την άποψή μου, ακόμα κι αν δεν έχετε κίνητρο να μειώσετε το αποτύπωμα άνθρακα -ή απλώς αναζητάτε τρόπους να μαγειρεύετε πιο γρήγορα τα ζυμαρικά σας- η ευκαιρία να έχετε καθαρότερο αέρα μέσα στο σπίτι σας μπορεί να είναι ένα ισχυρό κίνητρο για να κάνετε την αλλαγή.
