Όλοι γνωρίζουμε τις καρδιακές παθήσεις σε άνδρες και γυναίκες, όμως ο συχνά βαθύς αντίκτυπος της παιδικής καρδιοπάθειας στην ευημερία μιας οικογένειας είναι σχεδόν αόρατος. Γεννιούνται περίπου 1,35 εκατομμύρια μωρά με καρδιοπάθεια κάθε χρόνο. Η παιδική καρδιοπάθεια είναι θεμελιωδώς διαφορετική από την καρδιοπάθεια που διαγιγνώσκεται στην ενήλικη ζωή, η οποία συνήθως εμφανίζεται καθώς οι αρτηρίες αποφράσσονται ή οι βαλβίδες της καρδιάς επιδεινώνονται με την ηλικία.
Οι παράγοντες του τρόπου ζωής συχνά συμβάλλουν στην κακή υγεία της καρδιάς στην ενήλικη ζωή, αλλά οι περισσότερες καρδιακές παθήσεις της παιδικής ηλικίας δεν σχετίζονται με τον τρόπο ζωής. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές καρδιακές παθήσεις που μπορεί να εμφανιστούν στην παιδική ηλικία, με κύρια διάκριση αυτές που υπάρχουν από τη γέννηση (συγγενείς) και αυτές που αναπτύσσονται κατά την παιδική ηλικία.
Συγγενής καρδιοπάθεια
Ο πιο κοινός τύπος είναι η συγγενής καρδιοπάθεια, στην οποία υπάρχουν δομικές ανωμαλίες της καρδιάς κατά τη γέννηση. Αυτό επηρεάζει ένα στα 110 νεογέννητα (8-10 παιδιά ανά 1.000 γεννήσεις) και κοινά παραδείγματα περιλαμβάνουν «τρύπες» στα τοιχώματα που χωρίζουν τις δύο πλευρές της καρδιάς, κακοσχηματισμένες καρδιακές βαλβίδες ή θαλάμους και παραμόρφωση ή απόφραξη των κύριων αρτηριών που εξέρχονται από την καρδιά.
Μερικά παιδιά με συγγενή καρδιοπάθεια έχουν μικρές ανωμαλίες που δεν επηρεάζουν την υγεία τους και ποτέ δεν χρειάζονται παρέμβαση. Άλλα έχουν πιο περίπλοκες καρδιακές ανωμαλίες που επηρεάζουν με κρίσιμο τρόπο την ευημερία και την επιβίωσή τους. Πολλές σύνθετες μορφές συγγενούς καρδιοπάθειας αναγνωρίζονται τώρα πριν από τη γέννηση, όταν η καρδιά ενός μωρού έχει το μέγεθος ενός μπιζελιού.
Τα μωρά και τα παιδιά με σύνθετη συγγενή καρδιοπάθεια χρειάζονται φροντίδα από εξειδικευμένες ομάδες υγείας. Μερικές φορές η φροντίδα περιλαμβάνει μια ενιαία και σημαντική διαδικασία, συνήθως μια εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς, ενώ άλλες χρειάζονται μια σειρά επεμβάσεων σε όλη τη βρεφική και παιδική ηλικία. Υπάρχει ένας μικρός αλλά πραγματικός κίνδυνος θανάτου (περίπου 7%) και άλλων σημαντικών επιπλοκών.
Οι συγγενείς καρδιοπάθειες είναι ο πιο συνηθισμένος λόγος που τα μωρά εισάγονται στην εντατική παιδιατρική μονάδα. Είναι επίσης η κύρια αιτία βρεφικού θανάτου και μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας που σχετίζεται με ασθένειες σε παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών.
Η αιτία των περισσότερων συγγενών καρδιοπαθειών δεν είναι ακόμα γνωστή, αλλά ανακαλύπτοναι όλο και περισσότερα γονίδια που παίζουν ρόλο. Οι ιατρικές πρόοδοι οδήγησαν επίσης σε αξιοσημείωτες βελτιώσεις στην επιβίωση, με πολλούς περισσότερους ενήλικες να ζουν τώρα με περίπλοκες συγγενείς καρδιοπάθειες.
Αρρυθμίες
Ανωμαλίες του καρδιακού παλμού (αρρυθμίες) μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή. Για ορισμένα άτομα, συμβαίνουν στην παιδική ηλικία, με αποτέλεσμα μη φυσιολογικές και περιστασιακά επικίνδυνες διακυμάνσεις στον καρδιακό ρυθμό. Για τα περισσότερα παιδιά, η φαρμακευτική αγωγή και μερικές φορές ο καρδιακός καθετηριασμός (μακρύς ευέλικτος καθετήρας που εισάγονται σε μια αρτηρία ή φλέβα και περνά μέσω των αιμοφόρων αγγείων της καρδιάς), μπορούν να προσφέρουν μια «φυσιολογική» ποιότητα ζωής.
Υπάρχουν σπάνιοι τύποι καταστάσεων αρρυθμίας χωρίς απλή θεραπεία και όπου, ακόμη και σε μικρά μωρά, μπορεί να χρειαστούν βηματοδότες για τη διατήρηση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού ή χρησιμοποιούνται εμφυτεύσιμοι καρδιακοί απινιδωτές για την παροχή διορθωτικών σοκ.
Καρδιομυοπάθειες
Οι μυοκαρδιοπάθειες είναι ανωμαλίες του ίδιου του καρδιακού μυός, που εμφανίζονται συχνά σε μέλη της ίδιας οικογένειας και μπορεί να οδηγήσουν σε μη φυσιολογική πάχυνση ή αδυναμία του καρδιακού μυός. Αν και η πλειονότητα αυτών των καταστάσεων επηρεάζει τους ενήλικες, οι αλλοιώσεις στην καρδιά μπορούν να ξεκινήσουν από την παιδική ηλικία.
Ορισμένες καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αιφνίδιο θάνατο, με ιατρικές και ψυχολογικές παρεμβάσεις βασικές για την παροχή της καλύτερης δυνατής προστασίας και διατήρησης της ποιότητας ζωής. Σε σπάνιες περιπτώσεις, θα χρειαστεί μεταμόσχευση καρδιάς στην παιδική ηλικία.
Επίκτητη καρδιοπάθεια
Η καρδιακή νόσος μπορεί επίσης να αναπτυχθεί κατά την παιδική ηλικία. Η ρευματική καρδιοπάθεια μπορεί να εμφανιστεί μετά από επιλεγμένες βακτηριακές λοιμώξεις (στρεπτοκοκκική ομάδα Α) και η νόσος Kawasaki (που προκαλεί φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων σε όλο το σώμα) μπορεί να επηρεάσει την κυκλοφορία του αίματος στην καρδιά. Η μυϊκή βλάβη μετά από ορισμένες ιογενείς ασθένειες μπορεί να μειώσει τη δύναμη του καρδιακού μυός ή να εμποδίσει τη σωστή λειτουργία του (όπως στη μυοκαρδίτιδα).
Παρά τη μείωση του φόρτου ασθενειών παγκοσμίως, η ρευματική καρδιοπάθεια παραμένει μια σημαντική πρόκληση στις αναπτυσσόμενες χώρες και σε μειονεκτούντες πληθυσμούς στις ανεπτυγμένες χώρες, όπου θα μπορούσε να προληφθεί.
Από εδώ και πέρα;
Καθώς η κατανόηση της γενετικής των παιδικών καρδιακών παθήσεων προχωρά, το ίδιο συμβαίνει και με την ακριβέστερη πρόβλεψη του κινδύνου, με πιο προσαρμοσμένες και εξατομικευμένες θεραπείες και δυνατότητες πρόληψης και βελτιωμένη επιβίωση και ποιότητα ζωής. Η έρευνα βρίσκει επίσης νέες στρατηγικές για βέλτιστες πρακτικές ιατρικής και ψυχολογικής φροντίδας, συμπεριλαμβανομένων παρεμβάσεων για την «προστασία» των μικρών παιδιών από τις ψυχολογικές συνέπειες μιας σοβαρής ιατρικής ασθένειας νωρίς στη ζωή.
Οι καρδιακές παθήσεις είναι μια σημαντική παιδική ασθένεια και για όσους έχουν πιο σύνθετες παθήσεις, υπάρχουν επιπτώσεις σε όλα τα στάδια της ζωής. Αν και έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος, χρειάζεται περισσότερη έρευνα, καλύτερη μετάβαση από την παιδική στην καρδιακή υγειονομική περίθαλψη και μεγαλύτερη έμφαση στη φροντίδα της ψυχικής υγείας για να ελαχιστοποιηθεί ο δια βίου αντίκτυπος της παιδικής καρδιακής νόσου.
