Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος.
Τα αιμοπετάλια ή θρομβοκύτταρα είναι κύτταρα του αίματος που βοηθούν το σώμα να σχηματίσει θρόμβους για να ελέγξει καταστάσεις αιμορραγίας.
Εάν κάποιο αιμοφόρο αγγείο υποστεί βλάβη, στέλνει σήματα στα αιμοπετάλια τα οποία κατευθύνονται στο σημείο της βλάβης όπου σχηματίζουν ένα πήγμα-θρόμβο για να διορθώσουν τη βλάβη. Ο σχηματισμός θρόμβου επιτυγχάνεται με την προσκόλληση των αιμοπεταλίων στο αγγειακό ενδοθήλιο και τον σχηματισμό πλέγματος ινώδους, το οποίο αποτρέπει αποτελεσματικά την απώλεια αίματος.
Τα αιμοπετάλια είναι επίσης σημαντικά για τον έλεγχο των φλεγμονών, την ανάπτυξη των ιστών και την ανοσολογική απόκριση. Αυτές οι διεργασίες γίνονται με την απελευθέρωση ανοσολογικών παραγόντων και συστατικών του συστήματος συμπληρώματος.
Τα αιμοπετάλια, αφού σχηματιστούν στο μυελό των οστών, έχουν μέση διάρκεια ζωής 7 έως 10 ημέρες, οπότε και απομακρύνονται από την κυκλοφορία του αίματος. Το φυσιολογικό επίπεδο αιμοπεταλίων στο αίμα κυμαίνεται μεταξύ 140.000-450.000 ανά μL.
Η θρομβοπενία είναι παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων, αλλά συχνά δεν έχει συμπτώματα. Η θρομβοπενία πολλές φορές, εντοπίζεται κατά τη διάρκεια αιματολογικών εξετάσεων ρουτίνας. Η συνηθέστερη επιπλοκή της είναι η αιμορραγία. Η πιο επικίνδυνη μορφή της αιμορραγίας στην θρομβοπενία είναι η εσωτερική αιμορραγία, οπότε μπορεί να απειληθεί η ζωή του ασθενούς (π.χ. αιμορραγία εγκεφαλικού αγγείου).
ΣΥΝΗΘΗ ΑΙΤΙΑ ΘΡΟΜΒΟΠΕΝΙΑΣ
- Εγκυμοσύνη: Ορισμένες έγκυες γυναίκες αναπτύσσουν ήπια θρομβοπενία όταν πλησιάζουν τον τοκετό.
- Χειρουργικές επεμβάσεις: Τα αιμοπετάλια μπορούν να καταστραφούν όταν περνούν από τεχνητές βαλβίδες καρδιάς ή μοσχεύματα.
- Λοιμώξεις Οι λοιμώξεις από βακτήρια και ιούς μπορούν να μειώσουν τον αριθμό των αιμοπεταλίων είτε παράγοντας τοξίνες που καταστέλλουν την παραγωγή τους είτε προάγοντας την παραγωγή αντισωμάτων που είναι καταστροφικά και για τα αιμοπετάλια (αυτοαντισώματα). Στο αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο ένα σύνδρομο που προκαλείται από μια εντερική λοίμωξη με ένα βακτήριο που εκκρίνει μια πολύ ισχυρή τοξίνη, που ονομάζεται τοξίνη Shiga, αναπτύσσεται παράλληλα αιμόλυση, ουραιμία και θρομβοπενία.
- Η κατανάλωση μη μαγειρεμένου βοείου κρέατος ή η επαφή με βοοειδή αποτελούν παράγοντες κινδύνου για προσβολή από βακτήρια shiga.
- Σε καρκινώματα ή αιματολογικά νοσήματα, ανώμαλα κύτταρα μπορεί να βλάψουν το μυελό των οστών και τις εστίες παραγωγής των αιμοπεταλίων.
- Σε αυτοάνοσα νοσήματα όπως όπως είναι η ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα ή αυτοάνοση θρομβοπενία (ITP) , ο λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο οργανισμός παράγει αντισώματα που επιτίθενται σε δικά του κύτταρα , οπότε μπορεί να επιτεθεί και να καταστρέψει τα αιμοπετάλια κατά λάθος.
- Κληρονομικοί παράγοντες. Στην θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα (TTP) υπάρχει ανεπάρκεια ενός ενζύμου του αίματος που βοηθά στην πρόληψη της συσσώρευσης αιμοπεταλίων και του σχηματισμού μικροσκοπικών θρόμβων αίματος. Οι ασθενείς μπορεί να έχουν πλήρη ανεπάρκεια και να μην έχουν προβλήματα υγείας επί χρόνια. Όταν ωστόσο εμφανιστεί κατάσταση που αυξάνει τον κίνδυνο πήξης του αίματος, όπως λοιμώξεις ή χειρουργικές επεμβάσεις, υπάρχει αυξημένη κατανάλωση αιμοπεταλίων, οπότε ο αριθμός τους μειώνεται.
- Η ανεπάρκεια ADAMTS13 μπορεί να είναι αποτέλεσμα κληρονομούμενης γονιδιακής μετάλλαξης ή να εμφανιστεί λόγω αυτοαντισωμάτων.
- Η διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (DIC): Αποτελεί επίκτητο σύνδρομο ποικίλης αιτιολογίας που χαρακτηρίζεται από διάχυτη ενδοαγγειακή ενεργοποίηση του μηχανισμού της πήξης και κατανάλωση αιμοπεταλίων. Μπορεί να προέρχεται, αλλά και να προκαλεί βλάβη στα μικρά αγγεία, η οποία αν είναι αρκετά σοβαρή οδηγεί σε πολυοργανική ανεπάρκεια. Δεν αποτελεί νόσο, αλλά είναι επιπλοκή διαφόρων άλλων σοβαρών νοσημάτων και καταστάσεων, όπως καρκινωμάτων, σοβαρών χειρουργικών επεμβάσεων, λευχαιμίας μαιευτικών επιπλοκών.
- Αρκετά φάρμακα όπως αμιοδαρόνη καπτοπρίλη ρανιτιδίνη μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές αντιδράσεις υπερευαισθησίας που να αφορούν τα αιμοπετάλια.
- Καταστάσεις μεγάλου σπλήνα οδηγούν σε παγίδευση αιμοπεταλίων στο σπλήνα.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος, Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά, Τηλ. 2102122198, Email: amoschovaki@yahoo.gr.
