Ο περισσότερος κόσμος, όταν ακούσει τη λέξη «ημικρανία» σκέφτεται τον «πονοκέφαλο» αλλά η ημικρανία είναι κάτι πολύ περισσότερο από έναν απλό πονοκέφαλο. Ο ημικρανικός πονοκέφαλος είναι πολλές φορές τόσο έντονος και καθηλωτικός, που παράλληλα με τα συμπτώματα της δυσανεξίας σε φως, ήχους και την τάση για εμετό που συχνά υπάρχει, ο πάσχων από ημικρανία να βιώνει, για εκείνες τις ώρες της κρίσης, μια μορφή σημαντικής αναπηρίας.
Ακολουθεί παρακάτω ερωτήσεις που απαντά ο Δρ. Μιχαήλ Βικελής, Νευρολόγο, MSc in Headache Medicine, PhD, Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος.
Κύριε Βικελή, πόσοι άνθρωποι υποφέρουν από ημικρανία στην Ελλάδα;
Τα στατιστικά δείχνουν πάνω από 800.000 Έλληνες εμφανίζουν ημικρανικές κρίσεις. Φυσικά, δεν πάσχουν όλοι σε σημαντικό βαθμό. Πολλοί έχουν ήπιες ή πολύ αραιές κρίσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που πραγματοποίησε ο Σύλλογος Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος πολλοί ημικρανικοί ταλαιπωρούνται τόσο σοβαρά και συχνά, ώστε αναγκάζονται να απουσιάζουν από την εργασία τους. Από περισσότερους από 2.100 ασθενείς που απάντησαν στην έρευνα, το 35% δήλωσε πως χάνει 1-2 μέρες από τη δουλειά του το μήνα, το 10% χάνει 3-5 μέρες το μήνα και το 6% πάνω από 5 μέρες κάθε μήνα από τη δουλειά του. Επίσης, το 94% δηλώνει πως έχει μειωμένη απόδοση τουλάχιστον για 1-2 μέρες το μήνα στην εργασία του. Οι περισσότεροι ημικρανικοί ασθενείς διστάζουν να μιλήσουν και να βρουν κατανόηση από το κοινωνικό ή εργασιακό τους περιβάλλον, είτε επειδή θεωρούν ότι αυτό θα υποβαθμίσει το εργασιακό τους προφίλ, είτε διότι θεωρούν ότι οι άλλοι δε θα τους καταλάβουν.
Τι είναι τελικά η ημικρανία και ποιους αφορά; Eίναι «γυναικεία υπόθεση» όπως πιστεύουν πολλοί;
Η ημικρανία είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένας πονοκέφαλος! Είναι μια εξουθενωτική νευρολογική νόσος που σχετίζεται συνήθως με δυνατή κεφαλαλγία, που περιορίζει σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα των ατόμων να πραγματοποιούν τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Απασχολεί άτομα κάθε ηλικίας, άντρες και γυναίκες, με την πλειονότητα όμως, να είναι γυναίκες. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως ακόμη και παιδιά της πρώτης σχολικής ηλικίας, και των δύο φύλων, μπορεί να παρουσιάζουν ημικρανία.
Πόσο βαριά μπορεί να γίνει η ημικρανία;
Ένα βασικό πρόβλημα με την ημικρανία είναι ότι πρόκειται για μια νόσο πολύ υποτιμημένη και υπάρχει ελλιπής ενημέρωση για την βαρύτητα της νόσου, τόσο στο ευρύ κοινό και τους ασθενείς, όσο και στην Πολιτεία. Η κοινή αντίληψη για την ημικρανία είναι ότι αφορά απλά σε έναν έντονο πονοκέφαλο, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για νευρολογική πάθηση που χρήζει εξειδικευμένης θεραπείας. Αν πάμε πάλι σε αυτή τη μεγάλη έρευνα του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, ενώ οι επτά στους δέκα συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσε ότι υποφέρουν από ημικρανία πάνω από 10 χρόνια και τουλάχιστον οι μισοί έχουν πάει στα επείγοντα νοσοκομείου λόγω σοβαρής κρίσης, ένα σημαντικό ποσοστό, πάνω από 60% δήλωσε ότι έχει πάνω από ένα χρόνο να επισκεφθεί τον γιατρό του για να λάβει εξειδικευμένη βοήθεια. Από την άλλη πλευρά, 2 στους 3 δηλώνουν πως νιώθουν ότι χάνουν τη ζωή τους πονώντας, το 55% ότι έχει άγχος για την επόμενη κρίση, ενώ το 1 στους 4 πως έχει την ανάγκη να κρύψει την ημικρανία από τους άλλους, σημείο που δείχνει το στίγμα που συνοδεύει ακόμη και σήμερα την ημικρανία.
Τι μπορεί και τι πρέπει να κάνει ένας άνθρωπος που υποφέρει από ημικρανία;
Καταρχάς να ενημερωθεί και να ζητήσει βοήθεια. Ο Σύλλογος Ασθενών έχει κάνει πολλά, ώστε ο κάθε ασθενής να μάθει πως μπορεί να αισθάνεται ότι μπορεί να μιλήσει ανοικτά για την εμπειρία του και -βρίσκοντας την κατανόηση και την υποστήριξη που χρειάζεται- να μπορέσει να μειώσει την επιβάρυνση της νόσου στη ζωή του. Πολλοί αισθάνονται ότι δεν έχουν τον έλεγχο της ζωής τους, μία αίσθηση που αναπόφευκτα προκαλεί άγχος και αισθήματα απομόνωσης και απογοήτευσης, αλλά από την άλλη υπάρχουν ειδικοί ιατροί, νευρολόγοι αλλά και ειδικά ιατρεία κεφαλαλγίας, που μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά.
Υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές για την ανακούφιση από την ημικρανία;
Ασφαλώς και υπάρχουν, αν και δεν έχουμε ριζική θεραπεία για αυτήν. Οι υπάρχουσες θεραπευτικές επιλογές διακρίνονται σε δυο κατηγορίες. Εκείνες που χορηγούνται κατά τη διάρκεια μιας κρίσης ημικρανίας και εκείνες που λαμβάνονται προληπτικά προκειμένου να μειωθεί η συχνότητα και η βαρύτητα των επεισοδίων. Οι προληπτικές θεραπείες χορηγούνται συνήθως για μεγάλα χρονικά διαστήματα και έχουν ένδειξη όταν οι ημικρανίες εμφανίζονται αρκετές μέρες το μήνα. Μια πολύ αποτελεσματική λύση για την ημικρανία είναι μια νέα θεραπεία με ειδικά μονοκλωνικά αντισώματα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Συλλόγου Ασθενών, σημαντικό ποσοστό όσων τα δοκίμασε έχει δει θετικά αποτελέσματα, πολύ καλύτερο έναντι όσων έχουν δοκιμάσει άλλες θεραπείες (τουλάχιστον 65% ευχαριστημένοι ασθενείς έναντι 35-40% με τις συμβατικές θεραπείες), καθώς συνδυάζουν μεγάλη μείωση της συχνότητας της ημικρανίας, με χαμηλά ποσοστά παρενεργειών.
Ένας προβληματισμός που έχουν κάποιοι άνθρωποι για τις νέες θεραπείες είναι η σχετικά μικρή εμπειρία με αυτές, καθώς κυκλοφόρησαν μέσα στην τελευταία τριετία, ενώ μόλις από το 2021 ξεκίνησαν να συνταγογραφούνται μέσω του ΕΟΠΥΥ. Ωστόσο, η εμπειρία υπάρχει. Έχουμε ήδη από την περίοδο των κλινικών μελετών εμπειρία, άρα μιλάμε για εμπειρία τουλάχιστον 6 ετών με τα συγκεκριμένα φάρμακα και η συνολική αποτίμηση είναι πολύ θετική. Τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι η πρώτη απόλυτα εξειδικευμένη θεραπεία για την πρόληψη της ημικρανίας, η οποία έχει ήπιες παρενέργειες, χορηγείται μόνο μια φορά το μήνα και τα αποτελέσματά της είναι πολύ θετικά.
