Της Estelamari Rodriguez, Associate Director of Community Outreach in Thoracic Oncology, University of Miami, The Conversation.
Όταν πολλοί άνθρωποι σκέφτονται έναν μέσο ασθενή με καρκίνο του πνεύμονα, συχνά φαντάζονται έναν ηλικιωμένο άνδρα που καπνίζει. Αλλά το πρόσωπο του καρκίνου του πνεύμονα έχει αλλάξει. Τα τελευταία 15 χρόνια, περισσότερες γυναίκες, που δεν κάπνισαν ποτέ και νεότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο του πνεύμονα. Στην πραγματικότητα, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο μεταξύ των γυναικών και περισσότερες γυναίκες πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα παρά από τον καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών και του παχέος εντέρου κάθε χρόνο.
Η Αμερικανική Εταιρεία Πνευμόνων (American Lung Association) αναφέρει ότι ενώ τα ποσοστά καρκίνου του πνεύμονα έχουν αυξηθεί κατά 79% για τις γυναίκες τα τελευταία 44 χρόνια, μειώθηκαν κατά 43% στους άνδρες. Και για πρώτη φορά στην ιστορία, υπάρχουν περισσότερες νέες γυναίκες από άντρες που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του πνεύμονα. Πολλές νέες σχετικά γυναίκες που ποτέ δεν ήταν καπνίστριες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του πνεύμονα.
Ιδιαίτερα για όσου δεν καπνίζουν, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι απροσδόκητος τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους γιατρούς τους, γεγονός που μπορεί συχνά να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στη διάγνωση. Οι ερευνητές έχουν περιγράψει αυτή την τάση αύξησης των ποσοστών του καρκίνου του πνεύμονα μεταξύ των γυναικών σε διάφορα μέρη του κόσμου και αρχίζουν να καταλαβαίνουν γιατί τα κρούσματα αυξάνονται.
Καρκίνος του πνεύμονα στις γυναίκες
Η πρώτη εξήγηση είναι ότι πολλές γυναίκες άρχισαν να καπνίζουν αργότερα από τους άνδρες, ανατρέποντας την κορύφωση στις διαγνώσεις καρκίνου του πνεύμονα που σχετίζονται με το κάπνισμα. Οι γυναίκες άρχισαν επίσης το κάπνισμα στα χρόνια που χρησιμοποιούνταν πιο συχνά τα φιλτραρισμένα τσιγάρα. Αυτό οδήγησε σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ενός τύπου καρκίνου που ονομάζεται αδενοκαρκίνωμα λόγω του τρόπου με τον οποίο τα φίλτρα των τσιγάρων διανέμουν τον καπνό του τσιγάρου στα εξωτερικά μέρη των πνευμόνων.
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στις καρκινογόνες επιπτώσεις της έκθεσης στον καπνό και τον καπνό του τσιγάρου, συμπεριλαμβανομένου του παθητικού καπνίσματος, και μπορεί να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα μετά από λιγότερα χρόνια καπνίσματος σε σύγκριση με τους άνδρες.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που διαγιγνώσκονται σήμερα με καρκίνο του πνεύμονα δεν είναι ενεργοί καπνιστές. Περίπου το 20% των γυναικών με καρκίνο του πνεύμονα δεν έχουν καπνίσει ποτέ -υψηλότερο από ό,τι για τους άνδρες με καρκίνο του πνεύμονα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ.
Παράγοντες κινδύνου
Εκτός από το ενεργό και παθητικό κάπνισμα, υπάρχουν αρκετοί άλλοι παράγοντες κινδύνου. Αυτοί περιλαμβάνουν το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου και την έκθεση σε αμίαντο, ραδόνιο και ατμοσφαιρική ρύπανση. Η έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες στο χώρο εργασίας με τη μορφή εισπνεόμενων χημικών όπως το αρσενικό, το βηρύλλιο, το κάδμιο, το πυρίτιο και το νικέλιο εξακολουθεί να αποτελεί ανησυχία σε ορισμένα μέρη του κόσμου. Ο πιθανός κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα από τον καπνό του ηλεκτρονικού τσιγάρου και της μαριχουάνας είναι ακόμα υπό μελέτη, αλλά αποτελεί μια πιθανή ανησυχία.
Πρόσφατα, οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι η γενετική μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα σε ορισμένους ασθενείς με ισχυρό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα. Οι μελέτες αυτών των οικογενειών έχουν βοηθήσει στον εντοπισμό πιθανών γονιδίων ευαισθησίας για καρκίνο του πνεύμονα και περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου.
Όπως τα BRCA1 και BRCA2 στον καρκίνο του μαστού, οι αλλαγές στα γονίδια που προάγουν ή προστατεύουν από την ανάπτυξη όγκου μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα. Οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη εντοπίσει συγκεκριμένες μεταλλάξεις, ωστόσο, η μελέτη οικογενειακών γενετικών προδιαθέσεων μπορεί να βοηθήσει στην αποσαφήνιση του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσεται ο καρκίνος του πνεύμονα και να οδηγήσει σε νέους βιοδείκτες για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Έλεγχος καρκίνου του πνεύμονα
Το 2021, η Ειδική Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών (Preventive Services Task Force) των Ηνωμένων Πολιτειών ενημέρωσε τις κατευθυντήριες οδηγίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του πνεύμονα για να συμπεριλάβει νεότερους ασθενείς με μικρότερο ιστορικό καπνίσματος.
Τώρα, ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα συνιστάται για ενήλικες ηλικίας 50 έως 80 ετών που έχουν καπνίσει τουλάχιστον ένα πακέτο την ημέρα για 20 χρόνια, τωρινούς καπνιστές και πρώην καπνιστές που έκοψαν το κάπνισμα τα τελευταία 15 χρόνια. Οι γυναίκες που διατρέχουν κίνδυνο μπορούν να μιλήσουν με τους γιατρούς τους σχετικά με την παραγγελία αξονικής τομογραφίας χαμηλής δόσης για προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του πνεύμονα.
Στις ΗΠΑ, πάνω από το 70% των επιλέξιμων γυναικών υποβάλλονται σε προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού, αλλά λιγότερο από το 6% όλων των επιλέξιμων καπνιστών κάνουν προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτές οι νέες κατευθυντήριες γραμμές προσυμπτωματικού ελέγχου θα αυξήσουν τον αριθμό των γυναικών που είναι επιλέξιμες για προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα κατά 40%, συμπεριλαμβάνοντας εκείνες σε μικρότερη ηλικία που έχουν λιγότερη έκθεση στο κάπνισμα.
Η διάγνωση
Τα τελευταία χρόνια, η αυξανόμενη κατανόηση των γενετικών αλλαγών που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο και του τρόπου αξιοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος για τη θεραπεία του καρκίνου έχει οδηγήσει σε νέες στοχευμένες θεραπείες και ανοσοθεραπείες που έχουν βελτιώσει την πρόγνωση των ασθενών. Οι γυναίκες τείνουν να έχουν καλύτερη πρόγνωση από τους άνδρες, ειδικά εάν δεν κάπνισαν ποτέ και έχουν όγκους με μοριακές αλλαγές που μπορούν να αντιμετωπιστούν με στοχευμένες θεραπείες.
Ωστόσο, τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να παραγνωρίζονται στις γυναίκες. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, δύσπνοια, υπερβολική κόπωση και πόνο στην πλάτη, στο στήθος ή στον ώμο, τα οποία θα μπορούσαν να συγχέονται με άλλες παθήσεις. Επειδή οι γυναίκες τείνουν να είναι ελαφρώς νεότερες όταν διαγιγνώσκονται από τους άνδρες, οι ασθενείς μπορεί να είναι σε θέση να ανεχθούν τα συμπτώματα περισσότερο και να καθυστερήσουν να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια. Οι γιατροί μπορεί επίσης να μην αποδίδουν αυτά τα συμπτώματα στον καρκίνο του πνεύμονα λόγω της μικρότερης ηλικίας της ασθενούς.
Η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων, η επέκταση της καταλληλότητας για προσυμπτωματικό έλεγχο και ο έλεγχος για γενετικούς βιοδείκτες για την επιλογή της καλύτερης θεραπείας είναι μερικά από τα βήματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας επιδημίας του καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες.
