Το παρακάτω κείμενο βασίστηκε σε άρθρο του John D Blakey, Adjunct Clinical Associate Professor – Curtin Medical School, Curtin University, The Conversation.
Η αλλεργική ρινίτιδα (λέγεται και αλλεργικός πυρετός) είναι ένας γενικός όρος που καλύπτει μια ομάδα παθήσεων που προκαλούν φτάρνισμα, καταρροή, φαγούρα και κόκκινα μάτια. Επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους, οι οποίοι πιθανότατα περιγράφουν διαφορετικά ερεθίσματα και συμπτώματα. Μπορεί να μειώσει την ικανότητα συγκέντρωσης, για παράδειγμα κατά την οδήγηση ή στη δουλειά ή στο σχολείο. Προκαλεί επίσης διαταραγμένο ύπνο, επηρεάζοντας τη διάθεση.
Η ρινική φλεγμονή λόγω αλλεργίας μπορεί να έχει επίσης αντίκτυπο στην άμυνα ενός ατόμου έναντι κάποιας μόλυνσης. Η φλεγμονή και η ανάγκη για αναπνοή από το στόμα έχει άμεσο αντίκτυπο σε όσους έχουν άσθμα, οδηγώντας σε χειρότερο έλεγχο των συμπτωμάτων τους και μεγαλύτερο κίνδυνο έξαρσης. Για τη μείωση αυτών των κινδύνων, υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες.
Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα;
Εκτός από τους γενετικούς παράγοντες, οι περιβαλλοντικές εκθέσεις όπως οι ατμοσφαιρικοί ρύποι μπορεί να προδιαθέσουν τους ανθρώπους σε αλλεργίες. Οι αιτίες της αλλεργικής ρινίτιδας χωρίζονται σε τρεις κύριες ομάδες: εποχιακές, μόνιμες και κατά περίπτωση.
- Εποχιακές: γύρη και φυτικά υλικά που δίνουν συμπτώματα σε ορισμένες εποχές του χρόνου. Διατίθενται ημερολογιακά στοιχεία για τις διάφορες γύρες.
- Πολυετή συμπτώματα όλο το χρόνο: όσο καθαρό κι αν είναι το σπίτι σας, θα εκτεθείτε σε σπόρια μυκήτων και σε κόπρανα από ακάρεα σκόνης που τρέφονται από τα νεκρά κύτταρα του δέρματός σας. Και τα δύο μπορεί να είναι αλλεργιογόνα για κάποιους ανθρώπου που δεν μπορούν να τα αποφύγουν.
- Διαλείπουσες: συνήθως αιτία είναι νεκρό δέρμα ζώων -οι ένοχοι είναι μόρια στο σάλιο, τον ιδρώτα και τα ούρα, και όχι τόσο στις τρίχες.
Ποιες θεραπείες είναι καλύτερες;
Δεδομένων αυτών των σοβαρών συνεπειών, είναι καθησυχαστικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για την αλλεργική ρινίτιδα. Αυτές κυμαίνονται από κοινά προϊόντα χωρίς ιατρική συνταγή έως εξειδικευμένα φάρμακα.
Αντιισταμινικά. Πολλοί άνθρωποι θα σκεφτούν αμέσως αντιισταμινικά για την αλλεργική ρινίτιδα. Υπάρχουν σε δισκία, ρινικό σπρέι ή οφθαλμικές σταγόνες. Η ισταμίνη είναι ένα βασικό χημικό αγγελιοφόρο μόριο στη διαδικασία της αλλεργίας, αλλά δεν είναι το μόνο. Ως εκ τούτου, τα αντιισταμινικά από μόνα τους συνήθως επαρκούν μόνο για την αντιμετώπιση ήπιων προβλημάτων. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αντιισταμινικών που διατίθενται στην αγορά με διαφορετική αποτελεσματικότητα. Παρόλο που πολλά είναι διαθέσιμα χωρίς ιατρική συνταγή, έχετε κατά νου ότι μερικά είναι ηρεμιστικά και μερικά είναι επικίνδυνα κατά την εγκυμοσύνη ή όταν έχετε ορισμένες καρδιακές παθήσεις και μπορεί να αλληλεπιδρούν με άλλα φάρμακα.
Ρινικές θεραπείες. Τα ρινικά σπρέι εφαρμόζουν τη θεραπεία στις τρίχες στη μύτη, απλώνοντας βοηθητικά το φάρμακο τριγύρω. Πολλοί άνθρωποι παίρνουν ρινικό κορτικοστεροειδές σπρέι χωρίς ιατρική συνταγή για να μετριάσουν τη φλεγμονή. Είναι σύνηθες οι ασθενείς να λένε ότι τα σπρέι «δεν κάνουν» για αυτούς, αλλά συχνά αυτό συμβαίνει επειδή δεν τα παίρνουν σωστά. Αυτές οι θεραπείες μπορεί να χρειαστούν πολλές ημέρες για να λειτουργήσουν και πρέπει να λαμβάνονται τακτικά κάθε μέρα. Το κόλπο είναι να μην τα σνιφάρετε (το φάρμακο θα καταλήξει στο πίσω μέρος του λαιμού σας) και μην τα ψεκάζετε στο ευαίσθητο μεσαίο τμήμα της μύτης, το οποίο μπορεί να αιμορραγήσει. Οι εκπλύσεις των κόλπων με φυσιολογικό ορό μπορούν να είναι πολύ χρήσιμες για τον καθαρισμό της βλέννας, των αλλεργιογόνων και του φλεγμονώδους υλικού (τη γνωστή μύξα) πριν χρησιμοποιήσετε άλλα φάρμακα. Χρησιμοποιείτε πάντα αποστειρωμένα υγρά για αυτό, διαφορετικά μπορεί να εμφανιστούν δυσάρεστες μολύνσεις των ρινικών κόλπων.
Αποσυμφορητικά. Τα αποσυμφορητικά μπορεί να είναι μια καλή ιδέα όταν δεν μπορείτε να αναπνεύσετε, αλλά σχετίζονται με επιδείνωση του οιδήματος όταν υπάρχει κατάχρηση (γι’ αυτό και υπάρχει ο όρος φαρμακευτική ρινίτιδα (rhinitis medicamentosa). Η φαρμακευτική ρινίτιδα από αποσυμφορητικά είναι μία κοινή παθολογική κατάσταση που επέρχεται ως αποτέλεσμα της κατάχρησης των ρινικών αποσυμφορητικών σπρέι. Όπως για πολλά χημικά, εάν τα παίρνετε αρκετό καιρό, ο οργανισμός διακόπτει τη δική του παροχή (αρνητική ανάδραση), οπότε όταν αφαιρεθεί το φάρμακο, η κατάσταση χειροτερεύει. Είναι όπως νιώθει κάποιος αν δεν έχει πιει έναν καφέ όλη την ημέρα ενώ συνήθως πίνει τέσσερα ή πέντε φλιτζάνια. Υπάρχει μια ανάκαμψη της διαστολής των αιμοφόρων αγγείων και της παραγωγής βλέννας. Τα αποσυμφοτητικά, λοιπόν, πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ.
Συνταγογραφούμενες θεραπείες
Εάν η αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο σοβαρή, ο γιατρός θα εξετάσει το ενδεχόμενο μιας σειράς ρινικών σταγόνων στεροειδών υψηλότερης ισχύος, αλλά αυτές δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για περισσότερο από ένα μήνα, καθώς μπορούν να προκαλέσουν διάβρωση της ρινικής επένδυσης.
Η προσθήκη ενός φαρμάκου που δρα σε άλλά μόρια που είναι βασικοί αγγελιοφόροι της φλεγμονής (π.χ. μόρια που καλούνται λευκοτριένια), όπως η μοντελουκάστη (montelukast), μπορεί μερικές φορές να είναι χρήσιμη. Αυτά τα δισκία είναι συνήθως καλά ανεκτά αλλά μπορεί να έχουν παρενέργειες όπως πονοκέφαλο που οδηγούν στη διακοπή της λήψης τους. Οι επικυρωμένες βαθμολογίες που θέτουν ένα τυπικό σύνολο ερωτήσεων σχετικά με πτυχές των συμπτωμάτων κάποιου (όπως το “SNOT-22”) είναι χρήσιμες για την αξιολόγηση του ποιος χρειάζεται επιπλέον συνταγογραφούμενη θεραπεία για την αλλεργική ρινίτιδα.
Εξειδικευμένες θεραπείες
Για τα άτομα με αλλεργική ρινίτιδα μαζί με άσθμα ή άλλη αλλεργική νόσο, υπάρχουν πλέον αποτελεσματικά φάρμακα που μπλοκάρουν τους αγγελιοφόρους της αλλεργίας με πολύ συγκεκριμένο τρόπο, όπως το μονοκλωνικό αντίσωμα ντουπιλουμάμπη (dupilumab). Αν και είναι πολύ ακριβό για να συνταγογραφηθεί μόνο για τον αλλεργική πυρετό, η ύπαρξη αυτού του φαρμάκου δείχνει ότι οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να κατανοούν τους σχετικούς μηχανισμούς. Το dupilumab αναστέλλει τη σηματοδότηση της ιντερλευκίνης-4 και ιντερλευκίνης-13, δύο βασικών πρωτεϊνών που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην εκδήλωση συγκεκριμένων τύπων άσθματος, καθώς και σε αρκετές αλλεργικές παθήσεις.
Το να παίρνετε μια τακτική μικρή δόση από κάτι στο οποίο είστε ευαισθητοποιημένοι μπορεί να κάνει το ανοσοποιητικό τους σύστημα πιο ανεκτικό. Αυτό αναφέρεται συχνά ως ανοσοθεραπεία και μπορεί να γίνει με δισκίο ή ένεση. Αν και δυνητικά πολύ χρήσιμη, αυτή η θεραπεία διαρκεί χρόνια και πολλοί άνθρωποι δεν την ολοκληρώνουν. Οι βελτιώσεις που παρατηρούνται είναι σταδιακές παρά μια πλήρης μόνιμη επίλυση του προβλήματος.
