Υπάρχει η ιδέα ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι υγιείς οποιοδήποτε βάρος κι αν έχουν. Έχει αυτό κάποια αξιoπιστία; Σε ένα βιβλίο του 2014 με τίτλο “The Obesity Paradox: When Thinner Means Sicker and Heavier Means Health”, ο Αμερικανός καρδιολόγος Carl Lavie υποστήριξε ότι τα άτομα με ορισμένες χρόνιες ασθένειες που είναι υπέρβαρα ή ακόμη και μετρίως παχύσαρκα, συχνά ζουν περισσότερο από τα άτομα με κανονικό βάρος και τα πάνε καλύτερα με τις ορισμένες ασθένειες. Αυτό μπορεί να ισχύει για ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων, αλλά τέτοια μηνύματα μπορεί να οδηγήσουν σε εφησυχασμό και καθυστερήσεις στη δράση κατά του υπερβολικού βάρους από τις κυβερνήσεις, τους επαγγελματίες υγείας και μεμονωμένα άτομα.
Αυτή η παράδοξη ιδέα δεν είναι νέα. Ένας αριθμός αναφορών δείχνει ότι είναι πιθανό να έχετε δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) στο εύρος υπέρβαρων (άνω των 25) ή των παχύσαρκων (άνω του 30) και να εξακολουθείτε να είστε “μεταβολικά υγιείς“. Αυτό σημαίνει ότι απουσιάζουν ορισμένοι κίνδυνοι που συνήθως συνδέονται με το υπερβολικό βάρος ή την παχυσαρκία, όπως η υψηλή γλυκόζη, ινσουλίνη, χοληστερόλη και αρτηριακή πίεση. Αλλά το ποσοστό των παχύσαρκων που είναι μεταβολικά υγιείς είναι μικρό σε σχέση με αυτούς που δεν είναι μεταβολικά υγιείς. Και δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί πόσο θα παραμείνει κάποιος μεταβολικά υγιής παρά τα παραπανίσια κιλά του. Η έρευνα δείχνει ότι είναι θέμα χρόνου πριν αρχίσουν να εμφανίζονται τα προβλήματα υγείας στα παχύσαρκα άτομα που είναι “μεταβολικά υγιείς”.
Eίτε ένα άτομο με υπερβολικό βάρος αναπτύξει κάποια ασθένεια είτε όχι, αργά ή γρήγορα οι μηχανικές επιδράσεις των πολλών κιλών και οι επακόλουθες ανωμαλίες στο βάδισμα, σε συνδυασμό με συστηματική φλεγμονή, είναι πιθανό να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία. Για παράδειγμα, οι υπέρβαροι έχουν περισσότερες από διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα γόνατος και αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται με μεγαλύτερο το βάρος. Επίσης το υπερβολικό βάρος συμβάλλει στην κλιμάκωση των δυσκολιών στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως το περπάτημα, το να σηκωθείτε από μια καρέκλα και να ανεβείτε σκάλες.
Επιδράσεις των επεξεργασμένων τροφίμων
Η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών με πολλές θερμίδες (λιπαρά ή ζάχαρη), κάνει το σώμα να αντιστέκεται αρχικά στην αύξηση του βάρους. Αυτό περιλαμβάνει την απώλεια της όρεξης, αλλά το αν θα χάσετε πραγματικά βάρος σε αυτή τη φάση εξαρτάται από το αν προσέχετε το πώς αισθάνεστε ή τρώτε όταν δεν πεινάτε. Τα προβλήματα προκύπτουν όταν τα σήματα για μείωση της πρόσληψης τροφής αγνοούνται και συνεχώς κάποιος τρώει περισσότερο από όσο χρειάζεται. Τα τρωκτικά που λαμβάνουν υπερβολική τροφή για κάποιο διάστημα σταματούν να έχουν αντισταθμιστικές αντιδράσεις. Κι αυτό διότι συμβαίνουν αλλαγές στον εγκέφαλο παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στον εθισμό. Και οι δύο αλλαγές πιστεύεται ότι συμβάλλουν σε μια καταναγκαστική τάση για υπερφαγία. Έτσι, αντί το βάρος να αντιστέκεται στη συσσώρευση του σωματικού λίπους, όπως συμβαίνει στα αρχικά στάδια της περίσσειας θερμίδων, η μακροχρόνια συσσώρευση λίπους οδηγεί σε φυσιολογικές αλλαγές που επιτρέπουν στο σώμα να αυξάνει το βάρος εύκολα.
Ενώ γνωρίζουμε ότι συμβαίνει αυτό, δεν ξέρουμε γιατί η υπερφαγία, με την πάροδο του χρόνου, καταστρέφει τη φυσική αντίσταση του σώματος κατά της αύξησης του βάρους. Και δεν γνωρίζουμε εάν τα αποτελέσματα της μακροχρόνιας υπερφαγίας για την προώθηση μιας φαινομενικά μόνιμης κατάστασης παχυσαρκίας στα τρωκτικά εμφανίζονται και στους ανθρώπους. Το πιο σημαντικό είναι -και πιο ανησυχητικό- ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν οι επιβλαβείς συνέπειες της μακροπρόθεσμης υπερβολής μπορούν να αντιστραφούν με τη μετάβαση σε μια πιο υγιεινή δίαιτα με λιγότερες θερμίδες.
Ενεργείστε τώρα αντί να περιμένετε
Η προώθηση της ιδέας του να είσαι υγιής σε οποιοδήποτε βάρος, είναι δυνητικά μια συνταγή εφησυχασμού, είναι κακή.
Όποιος κουβαλάει υπερβολικό βάρος πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί για να απαλλαγεί από αυτό. Θα πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό -ενώ το σώμα του είναι ακόμα πιθανό να επιδέχεται απώλεια βάρους. Εάν αναβάλλετε την απώλεια των περιττών κιλών για αργότερα, μπορεί να είναι αδύνατο να το κάνετε αργότερα. Μπορεί μετά από μερικά χρόνια η μόνη επιλογή σας να είναι η βαριατρική επέμβαση ή άλλα ακραία μέτρα που σας αφήνουν να αισθάνεστε μόνιμα πεινασμένοι.
