Το 1802, Λούντβιχ βαν Μπετόβεν είπε από τους αδελφούς του να ζητήσουν από τον γιατρό του J.A. Schmidt να περιγράψει την πάθησή του -την προοδευτική απώλεια ακοής του- στον κόσμο μετά το θάνατό του, ώστε “όσο είναι δυνατόν τουλάχιστον ο κόσμος να συμφιλιωθεί μαζί μου μετά το θάνατό μου”. Τώρα, πάνω από δύο αιώνες αργότερα, μια ομάδα ερευνητών εκπλήρωσαν, εν μέρει, την επιθυμία του αναλύοντας το DNA που πήραν από τα μαλλιά του και δημοσίευσαν το αποτέλεσμα στο περιοδικό Current Biology.
«Ο πρωταρχικός μας στόχος ήταν να ρίξουμε φως στα προβλήματα υγείας του Μπετόβεν, τα οποία περιλαμβάνουν την προοδευτική απώλεια ακοής, που ξεκίνησε στα 25 του και τελικά τον οδήγησαν στο να είναι λειτουργικά κωφός μέχρι το 1818», δήλωσε ο Johannes Krause από το Ινστιτούτο Max Planck, της στη Λειψίας, στη Γερμανία.
«Δεν μπορέσαμε να βρούμε μια οριστική αιτία για την κώφωση ή τα γαστρεντερικά προβλήματα του Μπετόβεν», είπε ο Krause. «Ωστόσο, ανακαλύψαμε αρκετούς σημαντικούς γενετικούς παράγοντες κινδύνου για ηπατική νόσο. Βρήκαμε επίσης στοιχεία μόλυνσης από τον ιό της ηπατίτιδας Β το αργότερο λίγους μήνες πριν από την τελική ασθένεια του συνθέτη. Αυτό πιθανότατα συνέβαλε στο θάνατό του».
Οι ερευνητές αποκάλυψαν μια άλλη έκπληξη. Το χρωμόσωμα Υ του Μπετόβεν δεν ταιριάζει με αυτό κανενός από τους πέντε σύγχρονους συγγενείς που φέρουν το ίδιο επίθετο, και μοιράζονται, με βάση τα γενεαλογικά αρχεία, έναν κοινό πρόγονο στην πατρική γραμμή του Μπετόβεν. Το εύρημα δείχνει ένα εξωσυζυγικό «γεγονός». «Το εύρημα αυτό υποδηλώνει ένα συμβάν πατρότητας εκτός ζευγαριού μεταξύ της σύλληψης του Χέντρικ βαν Μπετόβεν στο Kampenhout του Βελγίου το 1572 περίπου και της σύλληψης του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν επτά γενιές αργότερα το 1770, στη Βόννη της Γερμανίας», είπε ο Tristan Begg από το Πανεπιστήμιο του Cambridge.
Η ιδέα για αυτή τη μελέτη ήταν του του Begg και του συν-συγγραφέα William Meredith που υποκινήθηκαν από το αίτημα του Μπετόβεν για μεταθανάτιες μελέτες ώστε να περιγράψουν την ασθένειά του και να τη δημοσιοποιήσουν. Η μελέτη βασίστηκε σε πρόσφατες βελτιώσεις στην ανάλυση του DNA. Αυτές οι βελτιώσεις επέτρεψαν την αλληλούχιση ολόκληρου του γονιδιώματος από μικρές ποσότητες ιστορικών τριχών. Ανέλυσαν τρίχες μαλλιών που αποδίδονταν στον Μπετόβεν, αλλά μόνο πέντε από αυτές προέρχονταν από τον ίδιο Ευρωπαίο άνδρα. Θεώρησαν ότι αυτές οι πέντε ήταν “σχεδόν σίγουρα αυθεντικές” και τις χρησιμοποίησαν για να αλληλουχήσουν το γονιδίωμα του Μπετόβεν σε 24πλάσια γονιδιωματική κάλυψη.
Οι ιατρικοί βιογράφοι είχαν προτείνει ότι ο Μπετόβεν είχε πολλές κληρονομικές παθήσεις. Αλλά οι ερευνητές σε αυτή τη μελέτη δεν μπόρεσαν να βρουν στο γονιδίωμά του μια εξήγηση για τη διαταραχή της ακοής ή τα γαστρεντερικά προβλήματα που είχε. Διαπίστωσαν ότι είχε γενετική προδιάθεση για ηπατική νόσο.
Περαιτέρω μελέτη άλλου DNA στα δείγματά τους έδειξε ότι είχε επίσης λοίμωξη από ηπατίτιδα Β τουλάχιστον κατά τους μήνες που προηγήθηκαν του θανάτου του. «Μαζί με τη γενετική προδιάθεση και την ευρέως αποδεκτή του κατανάλωση αλκοόλ, αυτές είναι εύλογες εξηγήσεις για τη σοβαρή ηπατική νόσο του Μπετόβεν, που κορυφώθηκε με το θάνατό του», έγραψαν.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι προηγούμενες αναλύσεις που υποδηλώνουν ότι ο Μπετόβεν είχε δηλητηρίαση από μόλυβδο βασίστηκαν σε δείγμα που δεν ήταν του Μπετόβεν. Αντίθετα, προήλθε από γυναίκα. Οι μελλοντικές μελέτες για τον μόλυβδο, τα οπιούχα και τον υδράργυρο πρέπει να βασίζονται σε επικυρωμένα δείγματα, είπαν.
Το DNA που εξήχθη από τα μαλλιά του Μπετόβεν είναι γενετικά παρόμοιο με αυτό των ανθρώπων που ζουν στη σημερινή Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, σύμφωνα με τη γνωστή γερμανική καταγωγή του Μπετόβεν. Μελλοντικές μελέτες των δειγμάτων του Μπετόβεν που συλλέχθηκαν με την πάροδο του χρόνου θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο να διευκρινιστεί πότε μολύνθηκε από ηπατίτιδα Β. Εν τω μεταξύ, περισσότερες μελέτες των στενών συγγενών του θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποσαφήνιση της βιολογικής του σχέσης με τους σύγχρονους απογόνους της οικογένειας Μπετόβεν.
