Των Lauren Ball and Emily Burch, The Conversation.
Όταν ψυχραίνει ο χειμώνας μερικοί από εμάς έχουμε ένα μεγαλύτερο αίσθημα πείνας και λαχτάρα για «φαγητά άνεσης», όπως π.χ. τα ζυμαρικά και οι πατάτες. Τι συμβαίνει όμως στο σώμα; Υπάρχουν τρία πράγματα που αλλάζουν.
1. Το σώμα εξοικονομεί θερμότητα
Όταν κάνει κρύο, το σώμα πρέπει να στέλνει παράγει περισσότερες θερμίδες για να συντηρεί στα εσωτερικά όργανα, ώστε να μπορούν να διατηρήσουν τη θερμοκρασία τους και να λειτουργήσουν σωστά. Το σώμα μπορεί επίσης να εκτελέσει δραστηριότητες που παράγουν θερμότητα (όπως το ρίγος), που χρησιμοποιεί ενέργεια. Στη συνέχεια, θα αναζητήσει πρόσθετη ενέργεια μέσω των θερμίδων από την κατανάλωση τροφής.
2. Το σώμα ζεσταίνεται όταν τρώει
Όταν τρώμε, το σώμα πρέπει να δαπανήσει ενέργεια για να αφομοιώσει, να απορροφήσει και να μεταβολίσει τα θρεπτικά συστατικά. Αυτή η διαδικασία απαιτεί τη χρήση ενέργειας, η οποία παράγει θερμότητα, οδηγώντας σε αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, κάτι που ονομάζεται «θερμογένεση που προκαλείται από τη διατροφή». Πάντως, η ποσότητα της ενέργειας που χρησιμοποιείται για να μας κρατήσει ζεστούς είναι μέτρια.
3. Με το κρύο, μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν πτώση σεροτονίνης
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι ο ρυθμός παραγωγής της σεροτονίνης σχετίζεται με το ηλιακό φως, το οποίο είναι χαμηλότερο το χειμώνα ή όταν κάνει συννεφιά. Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου που βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης, της όρεξης και του ύπνου, μεταξύ άλλων. Όταν τα επίπεδα της σεροτονίνης είναι χαμηλά, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη πείνα και μειωμένο κορεσμό, κάνοντάς μας να νιώθουμε πιο πεινασμένοι και λιγότερο ικανοποιημένοι μετά τα γεύματα.
Γιατί αγαπάμε τις τροφές άνεσης
Πολλοί από εμάς πρέπει να κάνουμε προσπάθεια για να φάμε σαλάτα το χειμώνα. Έρευνες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος ανιχνεύει τον κρύο καιρό και αναζητά ζεστό φαγητό. Το ζεστό φαγητό μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση άνεσης και θαλπωρής, κάτι που είναι ιδιαίτερα ελκυστικό κατά τους ψυχρότερους μήνες, όταν περνάμε περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους.
Οι τροφές άνεσης μπορεί να είναι διαφορετικές για τον καθένα. Είναι τροφές που προσπαθούμε να φάμε σε περιόδους άγχους, νοσταλγίας, δυσφορίας (όπως το κρύο) ή συναισθηματικής αναταραχής. Για τους περισσότερους από εμάς, οι τροφές τις οποίες καταναλώνουμε υπερβολικά είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες. Η πτώση της σεροτονίνης έχει επίσης αποδειχθεί ότι διεγείρει την επιθυμία για κατανάλωση περισσότερων τροφών πλούσιων σε υδατάνθρακες όπως τα ζυμαρικά και ο πουρές πατάτας.
Τι συμβαίνει με τις επιπλέον θερμίδες;
Εάν καταναλώνετε περισσότερη ενέργεια σε πιο κρύο καιρό, κάποια από αυτή θα χρησιμοποιηθεί για να σας κρατήσει ζεστούς. Αλλά αποθηκεύονται και επιπλέον θερμίδες.
Ενώ έχουμε πρόσβαση σε τροφή όλο το χρόνο, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι το σώμα μας μπορεί να έχει ακόμα κάποια τάση που έχουν απομείνει από το εξελικτικό παρελθόν σχετικά με την αποθήκευση ενέργειας για τους πιο κρύους μήνες, όταν το φαγητό ήταν κάποτε πιο δύσκολο να βρεθεί. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να οφείλεται σε βιολογικούς παράγοντες, όπως αλλαγές στα επίπεδα ορμονών που ρυθμίζουν την όρεξη και το μεταβολισμό.
Χρησιμοποιώντας μαθηματική μοντελοποίηση, οι ερευνητές έχουν προβλέψει ότι η αύξηση του βάρους είναι πιο πιθανή όταν είναι πιο δύσκολο να βρεθεί φαγητό. Η αποθήκευση λίπους είναι μια ασφάλεια έναντι του κινδύνου αποτυχίας εύρεσης τροφής, κάτι που για τους ανθρώπους της προβιομηχανικής εποχής ήταν πιο πιθανό να συμβεί το χειμώνα.
Δεν χρειάζεται να είναι το φαγητό ανθυγιεινό
Ανεξάρτητα από τις επιθυμίες σας κατά τους πιο κρύους μήνες, είναι σημαντικό να θυμάστε τους προσωπικούς σας στόχους υγείας και ευεξίας. Εάν ανησυχείτε για την υπερβολική πρόσληψη θερμίδων, η αλλαγή της εποχής είναι μια εξαιρετική στιγμή για να ξανασκεφτείτε τις υγιεινές διατροφικές επιλογές. Η συμπερίληψη πολλών φρέσκων λαχανικών είναι το κλειδί και περιλαμβάνοντας πρωτεΐνη (όπως κρέας, ψάρι, αυγά, όσπρια) θα σας κρατήσει χορτάτους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
