Των Katie Lee, Erin McMeniman και H. Peter Soyer, The Conversation
Ο καρκίνος του δέρματος είναι η πιο συνηθισμένη μορφή καρκίνου, αντιπροσωπεύοντας το 40-50% όλων των καρκίνων που διαγιγνώσκονται. Στις ΗΠΑ, περίπου 3,5 εκατομμύρια περιπτώσεις καρκίνου του δέρματος διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο ενώ στην Αυστραλία, δύο στα τρία άτομα θα εμφανίσουν καρκίνο του δέρματος στη ζωή τους. Σχεδόν όλοι αυτοί οι καρκίνοι είναι βασικοκυτταρικά καρκινώματα (BCC: basal cell carcinoma:), ακανθοκυτταρικά καρκινώματα (SCC: squamous cell carcinomas) ή μελανώματα.
Εάν το σημείο που αφαιρέθηκε έμοιαζε περισσότερο με πληγή ή εξόγκωμα παρά με σπίλο, είναι πιθανό ο γιατρός σας να μιλάει για βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα -αυτοί οι δύο τύποι ονομάζονται επίσης μη μελανωματικοι καρκίνοι του δέρματος.
Η Αυστραλία έχει τους περισσότερους καρκίνους δέρματος και περίπου το 80% από αυτούς είναι BCC ή SCC. Επειδή όμως τα BCC και τα SCC δεν είναι πολύ γνωστά νοσήματα, δεν υπάρχει επίσημο σύστημα παρακολούθησης για αυτά. Αν και αυτοί οι καρκίνοι είναι λιγότερο θανατηφόροι από το μελάνωμα (περίπου 560 θάνατοι ετησίως στην Αυστραλία), ο τεράστιος αριθμός τους κοστίζει περισσότερα από 700 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας ετησίως για τη διάγνωση και τη θεραπεία. Όταν διαγιγνώσκονται έγκαιρα, τα BCC και τα SCC είναι συνήθως εύκολα στη θεραπεία. Αλλά μην εφησυχάζεστε. Αν αφεθούν χωρίς θεραπεία, θα μεγαλώσουν όλο και πιο βαθιά, έως και 20 εκατοστά σε διάμετρο. Θα εισβάλουν και θα καταστρέψουν τον περιβάλλοντα ιστό, ακόμη και τα οστά.
Ποια είναι η θεραπεία;
Η πορεία της θεραπείας για το SCC και το BCC είναι λιγότερο ξεκάθαρη από ό,τι για τα μελανώματα. Υπάρχουν λίγες σταθερές οδηγίες. Παρακάτω είναι οι πιο συνηθισμένες τακτικές. Η εκτομή είναι η θεραπεία πρώτης γραμμής γιατί είναι η πιο πιθανό να είναι θεραπευτική και να αποτρέψει την υποτροπή και ο όγκος μπορεί να σταλεί σε παθολογοανατόμο για μικροσκοπική εξέταση. Η βιοψία θα υποδείξει εάν υπάρχουν σημάδια μιας ασυνήθιστα επιθετικής παραλλαγής του όγκου, και εάν έχει αφαιρεθεί ολόκληρος ο όγκος μαζί με ένα περιθώριο ασφαλείας του περιβάλλοντος υγιούς δέρματος. Εάν όχι, ο γιατρός θα αφαιρέσει λίγο περισσότερο σε μια δεύτερη επέμβαση για να διασφαλίσει ότι ολόκληρος ο όγκος έχει φύγει. Το μέγεθος του περιθωρίου ασφαλείας εξαρτάται από το μέγεθος, τον τύπο και τη θέση του όγκου και μπορεί να κυμαίνεται από 2 χιλιοστά έως 1 εκατοστό.
Πολλά BCC και SCC απαιτούν μόνο μια απλή εκτομή για να θεραπευτούν. Ωστόσο, αυτά που βρίσκονται σε ευαίσθητα μέρη του προσώπου με πολλά νεύρα και μικρούς μύες ή κοντά στα οστά και τους χόνδρους, είναι δύσκολο να αποκοπούν με ασφάλεια. Εάν έχουν αναπτυχθεί σε υποκείμενο λίπος, μυς ή οστά, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να μην είναι κατάλληλη. Η σωστή θεραπεία σε αυτή την περίπτωση εξαρτάται από το μέγεθος και τη θέση του όγκου, είτε έχει σαφώς καθορισμένες ή θολές άκρες, είναι ουλώδης ή ζελατινώδης. Ο πλαστικός χειρουργός μπορεί να παγώσει τον όγκο, να τον κόψει και να καυτηριάσει την πληγή ή να συνταγογραφήσει μια κρέμα που ενθαρρύνει μια ισχυρή ανοσολογική αντίδραση ή αντιδρά με το φως για να βλάψει τα καρκινικά κύτταρα.
Μπορεί να παραπεμφθείτε για ακτινοθεραπεία που περιλαμβάνει μια πολύ στοχευμένη δόση ακτινοβολίας για να σκοτώσει τον όγκο καταστρέφοντας το DNA του.
Μπορούν να κάνουν μετάσταση αυτοί οι καρκίνοι; Εάν η βιοψία δείχνει ότι ο καρκίνος έχει εισβάλει σε ένα κοντινό νεύρο ή εάν έχετε πόνο, μυρμήγκιασμα ή συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι ένα νεύρο έχει υποστεί βλάβη, μπορεί να προταθεί πιο επιθετική εκτομή ή ακτινοθεραπεία. Στην περίπτωση του SCC, μπορεί επίσης να σας προσφερθεί μαγνητική τομογραφία για να φανεί το πόσο έχει εξαπλωθεί. Σε αυτή την περίπτωση θα παραπεμφθείτε σε έναν ογκολόγο ακτινοβολίας για να συζητήσετε εάν η ακτινοθεραπεία θα ήταν χρήσιμη. Η ακτινοθεραπεία μπορεί επίσης να εξεταστεί εάν ένα BCC έχει εισβάλει στο υποκείμενο οστό ή εάν υπάρχουν ενδείξεις BCC κυττάρων στους κοντινούς λεμφαδένες.
Είναι εξαιρετικά σπάνιο το BCC να εξαπλωθεί μακριά από την αρχική θέση: μόνο το 0,1% των περιπτώσεων εξαπλώνεται στο υπόλοιπο σώμα. Ωστόσο, εάν είναι πολύ παχύ, έχει επανέλθει πολλές φορές ή έχει άλλα επιθετικά χαρακτηριστικά, ο γιατρός μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν ειδικό για να εξετάσει τους λεμφαδένες σας.
Τα SCC είναι κάπως πιο πιθανό να εξαπλωθούν. Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι περίπου το 4% των SCC εξαπλώνονται στους λεμφαδένες, αλλά αυτά προέρχονται συχνά από περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, επομένως το πραγματικό ποσοστό είναι πιθανό να είναι χαμηλότερο.
Ο γιατρός σας μπορεί να σας παραπέμψει για εξέταση των λεμφαδένων εάν το SCC σας είχε πλάτος μεγαλύτερο από 2 εκατοστά ή έχει εξαπλωθεί στον λιπώδη ιστό ακριβώς κάτω από το δέρμα. Τα SCC στο κεφάλι και το λαιμό, εκείνα με κακώς καθορισμένες άκρες, ευαίσθητες, φλεγμονώδεις βλάβες και βλάβες που κάθονται στην άκρη των χειλιών μπορεί επίσης να απαιτούν περισσότερη προσοχή.
Τι παρακολούθηση χρειάζεται;
Ο δερματολόγος θα θέλει να σας δει για τακτικούς ελέγχους ολόκληρου του σώματος μετά την αρχική σας θεραπεία. Αυτό συμβαίνει γιατί το 44% των ατόμων με βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και το 18% με πλακώδες καρκίνωμα θα έχουν άλλο ένα.
Το πόσο συχνά συνιστώνται οι έλεγχοι εξαρτάται από την αρχική τοποθεσία, την αναφορά της βιοψίας και την επιλογή θεραπείας, αλλά συνήθως γίνεται μία φορά το χρόνο. Θα διδαχθείτε επίσης τι πρέπει να προσέχετε, ώστε να μπορείτε να φέρετε έγκαιρα στον γιατρό σας τυχόν ύποπτα σημεία του δέρματος.
Άτομα με έντονα κατασταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι λήπτες μοσχευμάτων οργάνων, πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα για να κάνουν τακτικούς ελέγχους για καρκίνους του δέρματος, καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν θα κάνει τη δουλειά του να βρίσκει και να καταστρέφει όλα τα είδη καρκίνου σε πρώιμο στάδιο. Οι τακτικοί έλεγχοι μπορούν να μειώσουν την κακή υγεία και τους θανάτους που σχετίζονται με τον καρκίνο του δέρματος έως και το ένα τρίτο στους λήπτες μοσχευμάτων οργάνων.
Σε περιοχές του δέρματος που έχουν σημαντική βλάβη από την υπεριώδη ακτινοβολία και σημάδια πρώιμων επιφανειακών καρκίνων του δέρματος, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει μια θεραπεία για την αφαίρεση των κατεστραμμένων κυττάρων του δέρματος. Η πιο κοινή είναι μια κρέμα που χρησιμοποιείται για τέσσερις εβδομάδες, ενώ άλλες επιλογές περιλαμβάνουν θεραπεία με λέιζερ.
Ποτέ δεν είναι αργά για να μειώσετε τον περαιτέρω κίνδυνο καρκίνου των κερατινοκυττάρων. Πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι η έξυπνη συμπεριφορά απέναντι στον ήλιο -ακόμη και αργά στη ζωή- επιβραδύνει σημαντικά τον ρυθμό εμφάνισης νέων καρκίνων του δέρματος και σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται ακόμη και να επιτρέπει στο σώμα να θεραπεύσει ορισμένες πρόδρομες βλάβες.
