Των Lotti Tajouri, Matthew Olsen, Rashed Alghafri και Simon McKirdy, The Conversation.
Η πανδημία COVID-19 έχει αλλάξει ριζικά πολλές από τις συμπεριφορές και τις στάσεις μας ως προς τον έλεγχο των λοιμώξεων. Η υγιεινή των χεριών ήταν από τα πρώτα μέτρα για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της νόσου, αλλά υπάρχουν και άλλες προσεγγίσεις που βασίζονται στην τεχνολογία.
Ένα παράδειγμα είναι η ακμάζουσα βιομηχανία συσκευών που χρησιμοποιούν υπεριώδη ακτινοβολία (UV) για να σκοτώσουν τα μικρόβια. Ενώ η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να απολυμάνει με επιτυχία τον αέρα ή τα αντικείμενα όπως το smartphone σας, μπορεί επίσης να ενέχει κίνδυνο καρκίνου εάν χτυπήσει το δέρμα σας. Πώς λειτουργούν οι συσκευές υπεριώδους ακτινοβολίας;
Το υπεριώδες φως με αρκετά μικρά μήκη κύματος δεν μπορούμε να το δούμε υπό κανονικές συνθήκες. Η μεγάλη πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας είναι ο ήλιος, ο οποίος εκπέμπει τα πάντα, από την κενή UV (κάτω από 200 nm) μέχρι τις ακτίνες UVC, UVB και UVA που έχουν μεγαλύτερα μήκη κύματος. Τα δύο τελευταία μπορούν να περάσουν το στρώμα του όζοντος της ατμόσφαιρας, ενώ τα δύο πρώτα είναι μπλοκαρισμένα -καλά το τελευταίο για τη ζωή στη Γη, καθώς ειδικά η UVC μπορεί να είναι επιβλαβής για τους ζωντανούς οργανισμούς.
Tα μήκη κύματος του υπεριώδους φωτός. Το υπεριώδες φως είναι αόρατο στο μάτι και εκτείνεται από 10 έως 400 νανόμετρα.
Σε μήκος κύματος 250–260 νανόμετρα, η ενέργεια που παράγεται από τις ακτίνες UVC μπορεί να διεισδύσει μέσω των μικροβίων για να διασπάσει το DNA και το RNA τους, διαταράσσοντας τις λειτουργίες των κυττάρων τους και σκοτώνοντάς τα. Αυτό είναι χρήσιμο για την τεχνολογία μικροβιοκτόνων ακτινοβολίας UVC, αν και η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από την ένταση της ακτινοβολίας, την απόσταση από την πηγή του φωτός από τον στόχο, τον τύπο της επιφάνειας που απολυμαίνεται και το μήκος κύματος στο οποίο λειτουργεί η UVC -το μπλε φως που βλέπετε συχνά σε τέτοιες συσκευές είναι είτε διακοσμητικό είτε το ορατό φως που εκπέμπεται από τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή UVC (το υπεριώδες φως είναι αόρατο).
Σύμφωνα με έρευνες, οι συσκευές απολύμανσης που εκπέμπουν υψηλές δόσεις μικροβιοκτόνων ακτίνων UVC είναι ένα αποτελεσματικό μέσο εξόντωσης μυκήτων, ιών, βακτηρίων και πρωτοζώων. Έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στην επεξεργασία νερού, αέρα, λυμάτων, για την ασφάλεια των τροφίμων, ιατρικές εγκαταστάσεις, δημόσια μέσα μεταφοράς και πολλά άλλα. Το κλειδί για την ασφάλειά σας είναι να είναι κλειστή η συσκευή ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος έκθεσης στην ακτινοβολία, η οποία μπορεί να προκαλέσει σοβαρά εγκαύματα ή ακόμη να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου. Οι συσκευές υγιεινής UV που λειτουργούν χωρίς περίβλημα παρουσιάζουν σοβαρούς κινδύνους.
Aποστειρωτής κεφαλής ηλεκτρικής οδοντόβουρτσας που είναι πλήρως κλειστός.
Πολλές εταιρείες έχουν αναπτύξει ασφαλείς, αποτελεσματικές και πλήρως κλειστές συσκευές UVC. Ωστόσο, η αγορά είναι άναρχη, με σοβαρές ανησυχίες για την ποιότητα και την ασφάλεια ορισμένων αμφίβολων συσκευών που είναι διαθέσιμες στους καταναλωτές. Δυστυχώς, υπάρχει έλλειψη ρύθμισης αυτών των συσκευών που είναι διαθέσιμες στους καταναλωτές. Το 2020, ο οργανισμός της βιομηχανίας φωτισμού Global Lighting Association εξέφρασε τις ανησυχίες του, αναφέροντας: «Εν μέσω μιας παγκόσμιας επιδημίας COVID-19, o GLA ανησυχεί για τον πολλαπλασιασμό των συσκευών απολύμανσης UVC -ιδίως αυτών που πωλούνται στο διαδίκτυο- με αμφίβολα χαρακτηριστικά ασφαλείας και ανεπαρκείς οδηγίες ασφαλείας».
Τα προϊόντα UVC χωρίς περίβλημα, όπως τα «ραβδάκια απολύμανσης» που μπορεί να δείτε στο διαδίκτυο, μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνα. Μπορούν να επηρεάσουν το εκτεθειμένο δέρμα, τα μάτια και τους βλεννογόνους. Λόγω κινδύνων για την υγεία, οποιαδήποτε μη κλειστή συσκευή UVC θα πρέπει να είναι μόνο τηλεχειριζόμενη ή αυτόματη. Θα πρέπει επίσης να είναι εξοπλισμένη με διασφαλίσεις, όπως έναν αισθητήρα που την απενεργοποιεί εάν εντοπίσει κάποιον στο δωμάτιο. Για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των συσκευών UVC που διατίθενται στην καταναλωτική αγορά, χρειάζονται φορείς εποπτείας να θεσπίσουν αυστηρούς παγκόσμιους κανονισμούς.
Είναι ασφαλής η UVC;
Η UVC έχει προταθεί ως πιθανή λύση στην πρόκληση της απολύμανσης. Ακτινοβολώντας σε μήκος κύματος 207–222 νανόμετρα, η UVC έχει μια «ρηχή» είσοδο δέρματος. Ωστόσο, η έρευνα για την UVC είναι πολύ πρόσφατη και μέχρι στιγμής επικεντρώνεται κυρίως σε ζώα. Έχουν διεξαχθεί πολύ λίγες μελέτες σε ανθρώπους και ορισμένες έχουν χρηματοδοτηθεί από εταιρείες που σχεδιάζουν συσκευές UVC, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να είναι μεροληπτικές. Οι ανασκοπήσεις αναζήτησης βιβλιογραφίας αναφέρουν διαφορετικές αναλυτικές παραμέτρους, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ερμηνεία των συγκρίσεων. Ορισμένες δοκιμές έχουν ξεκινήσει, αλλά είναι λίγες μέχρι σήμερα με μικρά μεγέθη δειγμάτων. Υπάρχει έλλειψη κατανόησης του κατά πόσο η υπεριώδης ακτινοβολία UVC μπορεί να επηρεάσει άτομα με λεπτότερα εξωτερικά στρώματα δέρματος, που έχουν κοψίματα, ευαισθησία στο φως ή διάφορες παθήσεις.
Εάν πρόκειται να αγοράσετε μια συσκευή απολύμανσης UVC, προσέξετε ορισμένα πράγματα. Ποτέ μην αγοράζετε οτιδήποτε ισχυρίζεται ότι μπορεί να απολυμάνει τα χέρια, το σώμα ή ένα ολόκληρο δωμάτιο ενώ οι άνθρωποι είναι τριγύρω. Οι καρκίνοι του δέρματος όπως το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα αποδίδονται σε έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Ελέγξτε την τεκμηρίωση. Υπάρχουν στοιχεία ότι η συσκευή είναι αποτελεσματική κατά των μικροοργανισμών; Ποια είναι η διάρκεια της έκθεσης και πόσο μακριά από την πηγή βρίσκεται ο στόχος που απολυμαίνεται; Πρέπει να γνωρίζετε ότι το κόστος μιας αποδοτικής και ασφαλούς νέας τεχνολογίας και των αποδοτικών LED που παράγουν UVC είναι πολύ υψηλό. Επομένως, ίσως χρειαστεί να αμφισβητήσετε την αποτελεσματικότητα μιας σχετικά «φθηνής» συσκευής.
Ελλείψει ενός παγκόσμιου ρυθμιστικού φορέα στην αγορά των συσκευών UVC, ο εμπειρικός κανόνας είναι να αγοράσετε μόνο μια πλήρως σφραγισμένη, κλειστή συσκευή UVC που λειτουργεί με αυστηρή ασφάλεια και αποτελεσματικότητα για να βλάψει τα μικρόβια και όχι εσάς.
