Το παρακάτω κείμενο βασίστηκε σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο The Conversation.
Η χρήση της υπεριώδους ακτινοβολίας, λόγω των ισχυρών της ικανοτήτων αποστείρωσης, έχει μεγάλες δυνατότητες για τη διαχείριση των πανδημιών.
Το ορατό φως ανήκει σε μια μοναδική περιοχή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος που εκπέμπει ο ήλιος. Το πλήρες φάσμα αποτελείται από ραδιοκύματα, μικροκύματα, υπέρυθρο, ορατό φως, υπεριώδες, ακτίνες Χ και ακτίνες γάμμα -όλα εκπέμπουν και μεταφέρουν ενέργεια. Από αυτές, οι υπεριώδεις (UV), οι ακτίνες Χ και οι ακτίνες γάμμα είναι κύματα υψηλής συχνότητας και μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες για την υγεία μας.
Ο ήλιος εκπέμπει τρεις τύπους υπεριώδους ακτινοβολίας (UV): UVA, UVB και UVC. Η παρατεταμένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία σχετίζεται με καρκίνο του δέρματος. Ευτυχώς, η ατμόσφαιρα της Γης μας προστατεύει από τις περισσότερες εκπομπές UVB του ήλιου και όλες τις εκπομπές UVC.
Η UVC έχει την ικανότητα να σκοτώνει μικρόβια και αποτελεί εναλλακτική λύση στη χημική απολύμανση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποστείρωση αντικειμένων, νερού, επιφανειών και υλικών –είτε πρόκειται για τον καθαρισμό του τηλεφώνου σας, είτε για ένα πάτωμα νοσοκομείου είτε για ένα ολόκληρο λεωφορείο.
Η τεχνολογία που απαιτείται για την παραγωγή UVC δεν είναι νέα και δεν είναι ακριβή. Αρκετές εταιρείες έχουν αναπτύξει μια σειρά από λαμπτήρες, μηχανές, ακόμη και ρομπότ ικανά να αποστειρώνουν μια σειρά επιφανειών. Τα ρομπότ που εκπέμπουν UVC μπορούν να τοποθετηθούν μέσα σε κτίρια κατά τη διάρκεια της νύχτας για να βοηθήσουν στην απολύμανση των επιφανειών.
Δεν είναι αυτό επικίνδυνο; Είναι αποδεδειγμένο ότι η υπεριώδης ακτινοβολία είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Οι συσκευές που εκπέμπουν UVC θα πρέπει να βαθμονομούνται ώστε να διασφαλίζεται η βέλτιστη μικροβιακή ισχύς θανάτωσης και είναι πιο αποτελεσματικές όταν τοποθετούνται κοντά στην επιφάνεια ή το αντικείμενο που υποβάλλεται σε επεξεργασία.
Σύμφωνα με τις συμβουλές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η άμεση έκθεση σε UVC δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την απολύμανση οποιασδήποτε περιοχής του δέρματος. Σε εξέλιξη βρίσκονται μελέτες για τον εντοπισμό συγκεκριμένων UVC που είναι ασφαλείς για τα ανθρώπινα κύτταρα και εξακολουθούν να είναι μικροβιοκτόνες. Τα μήκη κύματος μεταξύ 207-222 νανόμετρα της UVC είναι πολλά υποσχόμενα καθώς δεν μπορούν να διασχίσουν τους φυσιολογικούς φραγμούς, όπως το νεκρό εξωτερικό στρώμα του δέρματός μας ή το εξωτερικό στρώμα του ματιού (δακρυϊκό φιλμ). Ωστόσο, η UVC εξακολουθεί να ενέχει κινδύνους για την υγεία μας, καθώς το δέρμα και τα μάτια μας μπορεί να έχουν κοψίματα και μικροβλάβες. Αυτό θα εκθέσει τα ευαίσθητα κύτταρα του σώματός μας στην καταστροφική ακτινοβολία.
Οι γνώσεις για το τι συνιστά «κατάλληλη» εκπομπή UVC αυξάνεται. Αυτό περιλαμβάνει γνώση του κατάλληλου μήκους κύματος μικροβιοκτόνων UVC που μπορεί να εφαρμοστεί σε επιφάνειες, την ποσότητα φωτός που φτάνει στην επιφάνεια και τον χρόνο έκθεσης που απαιτείται για την πλήρη αποστείρωση -τη θανάτωση των ιικών σωματιδίων.
Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η απολύμανση με βάση την UVC είναι χρήσιμη για να σταματήσει η αναπαραγωγή του ιού SARS-CoV-2. Ωστόσο, αυτό εξαρτιόταν από το πόση ποσότητα ιού υπήρχε και από την έκθεση σε UVC που δεχόταν. Η μελέτη επικεντρώθηκε στην αποτελεσματικότητα της UVC να αδρανοποιεί και να αναστέλλει τον ιό σε χαμηλές, μεσαίες και υψηλές συγκεντρώσεις. Βρήκε ότι οι υψηλότερες συγκεντρώσεις ιών απαιτούσαν αρκετά υψηλή δόση UVC.
Μια άλλη μελέτη που εξετάζει έναν διαφορετικό τύπο κορωνοϊού, τον SARS-CoV-1, παρείχε περαιτέρω στοιχεία για τη χρησιμότητα της απολύμανσης με UVC. Οι συγγραφείς αυτής της εργασίας προτείνουν ότι η τεχνολογία UV μπορεί να είναι η λύση για την κάλυψη των κενών στην προμήθεια εξοπλισμού ατομικής προστασίας, όπως μάσκες.
Εκτός από το ότι είναι καρκινογόνος, ένας άλλος περιορισμός στη χρήση UVC είναι η κακή διείσδυσή της. Επιτρέπει μόνο την επιφανειακή αποστείρωση μικροβίων (όπως ιούς, βακτήρια και μύκητες) επηρεάζοντας το γενετικό τους υλικό. Τούτου λεχθέντος, καθώς η πανδημία συνεχίζεται, η ανάπτυξη της τεχνολογίας απολύμανσης UVC σε όλους τους τομείς θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στη συνειδητοποίηση των κινδύνων που παρουσιάζουν τα μικροβιακά παθογόνα. Η ασφαλής εφαρμογή μέτρων που βασίζονται σε UVC θα μπορούσε αναμφίβολα να ενισχύσει τη δημόσια υγεία. Πέρα από τον νέο κορωνοϊό, αυτό το οπλοστάσιο έχει επίσης μεγάλες δυνατότητες να αποτρέψει δαπανηρές επιπτώσεις μελλοντικών πανδημιών. Όμως, υπάρχουν προφανείς κίνδυνοι άμεσης έκθεσης στον άνθρωπο, με συνέπειες που κυμαίνονται από σοβαρά εγκαύματα έως καρκίνο. Αυτά θα πρέπει να διαχειρίζονται προσεκτικά.
