Η ακμή είναι μια από τις πιο κοινές δερματικές παθήσεις. Αν έχετε ακμή, έχετε φραγμένους τους πόρους του δέρματος και ως αποτέλεσμα εμφανίζονται σπυράκια. Και ενώ είναι σημαντικό να βάζετε αντηλιακό, οι λιπαροί τύποι αντηλιακού μπορούν να κλείσουν τους πόρους.
Το δέρμα έχει πόρους, μικροσκοπικές τρυπούλες που είναι το άνοιγμα των τριχοθυλακίων. Το τριχοθυλάκιο είναι μια βιολογική μονάδα που αποτελείται από μια ή περισσότερες τρίχες, έναν σμηγματογόνο αδένα, αιμοφόρα αγγεία, νεύρα και έναν μυ που μπορεί να ανορθώνει την τρίχα. Ο πόρος είναι η κατάληξη του θυλακίου και απελευθερώνει σμήγμα το οποίο προχωρά κατά μήκος της τρίχας για να διοχετευτεί έξω από το δέρμα, διατηρώντας το λιπαρό. Αν για διάφορους λόγους κλείσει ο πόρος, π.χ. από βακτήρια, νεκρά κύτταρα ή σκόνη, το σμήγμα θα μπλοκαριστεί. Ένα δέρμα που επηρεάζεται επανειλημμένα από αυτήν την κατάσταση, μπορεί να εμφανίσει ακμή.
Ενώ κάποτε πιστευόταν ότι ή ακμή ήταν άμεσο αποτέλεσμα που υπερβολικού σμήγματος που παράγεται στα τριχοθυλάκια, τώρα γνωρίζουμε ότι η φλεγμονή είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από την πάθηση. Τα σπυράκια της ακμής εμφανίζονται όταν αναπτύσσονται βακτήρια που τρέφονται από το σμήγμα και διεγείρουν τη φλεγμονή της ακμής -το βακτήριο που έχει δώσει το όνομά του στην πάθηση είναι το Propionibacterium acnes. Η όλη κατάσταση προκαλεί φραγή στον πόρο και εγκλωβισμό του σμήγματος. Η ακμή εμφανίζεται πιο συχνά στην εφηβεία διότι τότε το σώμα υφίσταται ορμονικές αλλαγές που αυξάνουν την παραγωγή σμήγματος. Κοινές περιοχές που επηρεάζονται είναι το πρόσωπο, η πλάτη, το λαιμό, το στήθος και οι ώμοι.
Στο πρόσωπο μπορεί με την πάροδο του χρόνου να προκληθούν ουλές και το κακό ξεκινάει από τους λεγόμενους φαγέσωρες, τα μαύρα στίγματα (μπιμπίκια) και τα λευκά σπυράκια που παρατηρούνται στην ακμή. Τα μπιμπίκια είναι ανοιχτοί πόροι στην επιφάνεια του δέρματος που παίρνουν μορφή μαύρου στίγματος λόγω του οξυγόνου του αέρα -η οξειδωμένη μελανίνη δίνει αυτό το χρώμα. Τα λευκά σπυράκια είναι κλειστοί πόροι κάτω από την επιφάνεια του δέρματος. Ενώ τα μπιμπίκια και τα λευκά σπυράκια είναι οι πιο συχνές βλάβες στην ακμή, μπορούν να εμφανιστούν και άλλοι τύποι π.χ. βλατίδες (κόκκινα, εξογκώματα που προκαλούνται από φλεγμονώδη ή μολυσμένα τριχοθυλάκια), φλύκταινες (σπυράκια που έχουν πύον στην άκρη τους), οζίδια (επώδυνα εξογκώματα κάτω από την επιφάνεια του δέρματος) και κύστες (μεγάλα εξογκώματα που βρίσκονται κάτω από το δέρμα, έχουν πύον και συνήθως είναι οδυνηρά).
Ο σκοπός της θεραπείας της ακμής είναι να ανοιχτούν οι πόροι, αλλά εάν εφαρμόζετε στο δέρμα σας οτιδήποτε περιέχει έλαιο, πιθανότατα θα φράξει τους πόρους. Για να αποφύγετε κάτι τέτοιο πρέπει να χρησιμοποιείτε αντηλιακό -ή άλλα καλλυντικά- χωρίς έλαια. Όταν ένα προϊόν δεν περιέχει έλαιο, αναγράφει oil free ή ότι δεν φράζει τους πόρους ή ότι είναι μη φαγεσωρογόνο. Αυτά τα προϊόντα έχουν μια λεπτόρευστη υφή. Επίσης, αν έχετε τάση για ακμή πρέπει να αγοράζετε αντηλιακά χωρίς αρώματα, σιλικόνες και θειικά άλατα νατρίου γιατί μπορούν να ερεθίσουν το δέρμα. Αποφύγετε τα αντηλιακά που είναι πλούσια σε έλαιο καρύδας, ορυκτέλαια, σογιέλαια, λανολίνη ή βούτυρο κακάο. Επίσης, μην αγοράζετε αυτά που περιέχουν οξυβενζόνη και PABA. Είναι γνωστό ότι μερικά προϊόντα δέρματος προκαλούν ακμή. Ακόμα και γυναίκες που δεν θα είχαν ποτέ ακμή μπορούν να εμφανίσουν “καλλυντική ακμή” με την κακή χρήση του μακιγιάζ. Ορισμένες αναπτύσσουν λευκούς φαγέσωρες ακόμη και μετά από έξι μήνες.
Είναι σημαντικό να βάζετε το κατάλληλο αντηλιακό εάν έχετε ακμή όχι μόνο για να μην επιδεινώσετε την κατάσταση αλλά και επειδή ορισμένες θεραπείες για την ακμή κάνουν το δέρμα πιο ευαίσθητο στον ήλιο. Το αντηλιακό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο αν χρησιμοποιείτε προϊόντα που περιέχουν άλφα υδροξυοξέα (AHAs: alpha-hydroxy acids), βήτα υδροξυοξέα (BHAs: beta-hydroxy acids), σαλικυλικό οξύ ή ρετινόλη. Εάν χρησιμοποιείτε ρετινοειδές για τη θεραπεία της ακμής, πρέπει να δώσετε προσοχή στη χρήση αντηλιακού γιατί παρόλο που το χρησιμοποιείτε τη νύχτα, κάνει το δέρμα πιο ευαίσθητο στον ήλιο. Βεβαιωθείτε ότι το αντηλιακό σας είναι σχεδιασμένο για το πρόσωπο και όχι για το σώμα διότι αυτά τα προϊόντα έχουν μικρότερο κίνδυνο να ερεθίσουν το δέρμα.
Συστατικά των αντηλιακών που θεωρούνται μη φαγεσωρογόνα είναι το οξείδιο του ψευδαργύρου και το διοξείδιο του τιτανίου τα οποία εκτρέπουν την υπεριώδη ακτινοβολία σαν μικροί καθρέφτες. Αναφέρονται ως φυσικά αντηλιακά φίλτρα διότι είναι μέταλλα -περιέχονται ως αλεσμένα μόρια πούδρας. Το πλεονέκτημά τους είναι ότι κρατούν μακριά το πλήρες φάσμα της ακτινοβολίας του ήλιου και όχι μόνο την υπεριώδη ακτινοβολία. Δεν διεισδύουν βαθιά στο δέρμα, δεν έχουν ορμονική επίδραση και είναι απίθανο να προκαλέσουν αλλεργία.
