Συχνά ακούτε ηλικιωμένους να λένε ότι έχουν αδύναμα νεφρά. Αυτό δείχνει ότι έχουν κάποια μορφή χρόνιας νεφρικής νόσου. Οι νεφροί -το εργοστάσιο φιλτραρίσματος των ούρων του σώματος- έχουν λιγότερη ικανότητα να φιλτράρουν τις τοξίνες από το αίμα και να τις αποβάλλουν στα ούρα.
Οι μισοί ενήλικες άνω των 75 ετών μπορεί να έχουν νεφρική λειτουργία κάτω από το φυσιολογικό. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν θα αρρωστήσουν ποτέ από αυτό, εκτός εάν έχουν άλλες παθήσεις όπως διαβήτη, υπέρταση ή λαμβάνουν φάρμακα που μπορεί να τραυματίσουν τους νεφρούς.
Κάθε μέρα, ένας υγιής νεφρός φιλτράρει περίπου 200 λίτρα αίματος, απομακρύνοντας τα άχρηστα προϊόντα, το υπερβολικό νερό και ορισμένες χημικές ουσίες. Αν τα νεφρά δεν κρατούσαν τα πράγματα σε ισορροπία, σιγά σιγά θα δηλητηριάζατε τον εαυτό σας. Οι νεφροί έχουν μια αξιοσημείωτη ικανότητα να συνεχίζουν να λειτουργούν παρά τις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Οι μικροσκοπικοί σωλήνες φιλτραρίσματος στο νεφρό, που ονομάζονται σπειράματα, προσαρμόζονται με διάφορους τρόπους.
Σε μια σοβαρή κρίση υγείας, τα νεφρά μπορεί να κλείσουν εντελώς ως αμυντική κίνηση για να κρατήσουν τα υγρά στο σώμα. Αυτό ονομάζεται οξεία νεφρική βλάβη και μπορεί να συμβεί σε άτομα που νοσηλεύονται. Το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η υψηλή αρτηριακή πίεση και το υψηλό σάκχαρο στο αίμα (διαβήτης) βλάπτουν τα νεφρά και μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνια νεφρική νόσο.
Ιδιαίτερα η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να προκαλέσει μικροσκοπικές ρωγμές στην επένδυση των αρτηριών, οι οποίες παρέχουν ένα ευνοϊκό έδαφος για εναποθέσεις λίπους που εμποδίζουν τη ροή του αίματος. Καθώς οι αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα τα νεφρά στενεύουν, το σώμα παράγει ρενίνη, μια ορμόνη που κάνει τις μικρές αρτηρίες να στενεύουν περαιτέρω. Αυτό επιδεινώνει την υψηλή αρτηριακή πίεση, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη βλάβη στα νεφρά. Με την πάροδο του χρόνου, η περιορισμένη ροή αίματος μπορεί να βλάψει ή να καταστρέψει τους νεφρώνες, τις μικροσκοπικές μονάδες φιλτραρίσματος μέσα στα νεφρά σας.
Ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης
Ένας υγιής νεφρός φιλτράρει τα απόβλητα από το αίμα με ρυθμό 90 ml ανά λεπτό ή περισσότερο. Αυτό είναι γνωστό ως ρυθμός σπειραματικής διήθησης. Με τον καιρό, τα νεφρά πολλών ανδρών αρχίζουν να πέφτουν σε δύναμη, αλλά η λειτουργία πρέπει να μειωθεί αρκετά πριν αρχίσετε να αισθάνεστε πραγματικά τον αντίκτυπο. Νιώθετε καλά μέχρι το σημείο που η νεφρική λειτουργία έχει σχεδόν εξαφανιστεί, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείτε να ζήσετε μια φυσιολογική ζωή με μειωμένη νεφρική λειτουργία. Από την άλλη πλευρά, η έλλειψη έγκαιρης προειδοποίησης σας στερεί την ευκαιρία να επιβραδύνετε την πτώση. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αρχίζουν να αισθάνονται πραγματικά άρρωστοι έως ότου η νεφρική λειτουργία είναι κάτω από το 10%.
Ως μέρος των τυπικών εξετάσεων αίματος, ο γιατρός σας μπορεί να ελέγξει το επίπεδο κρεατινίνης για να αξιολογήσει τη λειτουργία των νεφρών. Η κρεατινίνη απελευθερώνεται από τα μυϊκά κύτταρα στην κυκλοφορία του αίματος. Είναι ένα από τα πράγματα που φιλτράρουν τα νεφρά από το αίμα. Εάν τα νεφρά αρχίσουν να χάνουν κάποια λειτουργία, το επίπεδο κρεατινίνης του αίματος αυξάνεται. Το επίπεδο κρεατινίνης χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της εκτίμησης του ρυθμού σπειραματικής διήθησης και άρα την εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας.
Σημάδια μειωμένης νεφρικής λειουργίας
- Είστε πιο κουρασμένοι, έχετε λιγότερη ενέργεια ή δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε. Μια σοβαρή μείωση της νεφρικής λειτουργίας μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση τοξινών στο αίμα. Αυτό μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε κουρασμένοι, αδύναμοι και να δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε. Μια άλλη επιπλοκή της νεφρικής νόσου είναι η αναιμία, η οποία μπορεί να προκαλέσει αδυναμία και κόπωση.
- Δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε. Όταν τα νεφρά δεν φιλτράρουν σωστά το αίμα, οι τοξίνες παραμένουν αντί να φεύγουν από το σώμα μέσω των ούρων. Αυτό μπορεί να δυσκολέψει τον ύπνο. Υπάρχει επίσης μια σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της χρόνιας νεφρικής νόσου και η άπνοια ύπνου είναι πιο συχνή σε άτομα με χρόνια νεφρική νόσο.
- Έχετε ξηρό δέρμα και φαγούρα. Τα υγιή βοηθούν στη δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων, βοηθούν στη διατήρηση των οστών και λειτουργούν για τη διατήρηση της σωστής ποσότητας μετάλλων στο αίμα σας. Το ξηρό δέρμα και η φαγούρα μπορεί να είναι σημάδι διαταραχής της ισορροπίας των μετάλλων που συχνά συνοδεύει την προχωρημένη νεφρική νόσο.
- Νιώθετε την ανάγκη να ουρείτε πιο συχνά. Εάν αισθάνεστε την ανάγκη να ουρείτε πιο συχνά, ειδικά τη νύχτα, αυτό μπορεί να είναι σημάδι νεφρικής νόσου. Όταν τα φίλτρα των νεφρών είναι κατεστραμμένα, μπορεί να προκληθεί αύξηση της επιθυμίας για ούρηση. Αυτό όμως μπορεί να οφείλεται επίσης σε ουρολοίμωξη ή διόγκωση του προστάτη στους άνδρες.
- Βλέπετε αίμα στα ούρα σας. Τα υγιή νεφρά συνήθως διατηρούν τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο σώμα όταν φιλτράρουν τα απόβλητα από το αίμα για να δημιουργήσουν ούρα, αλλά όταν τα φίλτρα των νεφρών έχουν καταστραφεί, αυτά τα αιμοσφαίρια μπορεί να αρχίσουν να «διαρρέουν» στα ούρα. Εκτός από τη σηματοδότηση της νεφρικής νόσου, το αίμα στα ούρα μπορεί να είναι ενδεικτικό για όγκους, πέτρες στα νεφρά ή λοίμωξη.
- Τα ούρα σας είναι αφρισμένα. Οι υπερβολικές φυσαλίδες στα ούρα υποδηλώνουν πρωτεΐνη στα ούρα. Αυτός ο αφρός μπορεί να μοιάζει με τον αφρό που βλέπετε όταν κάνετε ομελέτα τα αυγά, καθώς μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στα ούρα, η αλβουμίνη, είναι η ίδια που βρίσκεται στα αυγά. Η αλβουμίνη κυκλοφορεί σε αίμα σε σημαντική ποσότητα.
- Βιώνετε επίμονο πρήξιμο γύρω από τα μάτια σας. Η αλβουμίνη στα ούρα είναι ένα πρώιμο σημάδι ότι τα φίλτρα των νεφρών έχουν υποστεί βλάβη. Το πρήξιμο γύρω από τα μάτια σας μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι τα νεφρά σας διαρρέουν μεγάλη ποσότητα αλβουμίνης στα ούρα, αντί να τη διατηρούν στο σώμα.
- Οι αστραγάλοι και τα πόδια σας είναι πρησμένα. Η μειωμένη νεφρική λειτουργία μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση νατρίου, προκαλώντας πρήξιμο στα πόδια και τους αστραγάλους. Το πρήξιμο στα κάτω άκρα μπορεί επίσης να είναι σημάδι καρδιακής νόσου, ηπατικής νόσου και χρόνιων προβλημάτων στις φλέβες των ποδιών.
- Έχετε μειωμένη όρεξη. Αυτό είναι ένα γενικό σύμπτωμα που μπορεί να συμβαίνει για πολλές αιτίες, αλλά η συσσώρευση τοξινών λόγω μειωμένης νεφρικής λειτουργίας μπορεί να είναι μία από αυτές.
- Έχετε κράμπες. Οι ανισορροπίες των ηλεκτρολυτών μπορεί να προκύψουν από διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας. Τα χαμηλά επίπεδα ασβεστίου και ο ανεπαρκώς ελεγχόμενος φώσφορος μπορεί να συμβάλλουν σε μυϊκές κράμπες.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν μικρή μείωση της νεφρικής λειτουργίας μπορούν να λάβουν μέτρα για να μην επιδεινώσουν κι άλλο τη νεφρική λειτουργία. Εάν ακολουθείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής για την καρδιά -τακτική άσκηση και υγιεινή διατροφή- αυτό θα βοηθήσει στην προστασία των νεφρών σας. Κάτι που επίσης μπορεί να βοηθήσει είναι ο περιορισμός της πρόσληψης πρωτεΐνης. Οι πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης αντί για τις ζωικές επιβαρύνουν λιγότερο τα αδύναμα νεφρά.
