Γράφει η Χαριτωμένη Βαβούλη, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Επιμελήτρια Α’ στο Νοσοκομείο “Ανδρέας Συγγρός”
Όταν το δέρμα χάνει πολύ νερό, γίνεται ξηρό. Πολλοί άνθρωποι που ζουν σε περιοχές με χαμηλή υγρασία, εμφανίζουν συχνά ξηροδερμία. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ο συνδυασμός ξηρού αέρα, μειωμένων επιπέδων υγρασίας, ψυχρότερων θερμοκρασιών και μικρότερης διαθεσιμότητας φυσικού ηλιακού φωτός μπορούν να ερεθίσουν το δέρμα προκαλώντας απολέπιση και ξηρότητα. Επίσης, η θέρμανση εσωτερικών χώρων και οι απότομες εναλλαγές ζέστης-κρύου μπορεί να αφαιρέσουν την υγρασία από το δέρμα, κάνοντάς το ξηρό, με σκασίματα που μπορεί να είναι επώδυνα.
Τον χειμώνα πολλοί αμελούν τη φροντίδα της επιδερμίδας τους, λόγω της κάλυψης των ρούχων. Το υπερβολικά ξηρό δέρμα μπορεί να οφείλεται και σε άλλες αιτίες π.χ. ηλικία, φάρμακα, διατροφή, κακή ενυδάτωση, καθώς και σε χρόνιες δερματικές παθήσεις όπως η ατοπική δερματίτιδα ή η ψωρίαση. Πολύ συχνά αφυδατώνονται σημεία του σώματος που μένουν ακάλυπτα, όπως το δέρμα του προσώπου, τα χείλη και τα χέρια. Το ξηρό δέρμα μπορεί να δημιουργεί κνησμό (φαγούρα), να ξεφλουδίζει, να σκάει, ακόμη και να αιμορραγεί. Μπορεί ακόμα να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης άλλης δερματικής πάθησης π.χ. μιας μόλυνσης, μιας αλλεργικής δερματικής αντίδρασης. Στο ξηρό δέρμα είναι πιο αισθητές οι λεπτές γραμμές και οι ρυτίδες.
Η φροντίδα του ξηρού δέρματος στοχεύει στην ενυδάτωση, προστασία και ενίσχυση του δερματικού φραγμού. Προτείνεται ενυδάτωση με παχύρρευστη, λιπαρή κρέμα ή αλοιφή ώστε να «παγιδεύει» την υγρασία στο δέρμα. Η περιποίηση με ενυδατικά, μαλακτικά χρειάζεται καθημερινά, ακόμα κι αν το δέρμα δεν έχει βλάβες, σαν προληπτική φροντίδα. Συνιστώνται προϊόντα με την ένδειξη «υποαλλεργικά-δερματολογικά ελεγμένα και χωρίς άρωμα». Μία κρέμα ή αλοιφή που περιέχει ένα ή περισσότερα συστατικά όπως ουρία, γλυκερίνη, προπυλενογλυκόλη, έλαια, λιπίδια, ωμέγα λιπαρά οξέα, βαζελίνη, πανθενόλη, κεραμίδια, εκτοΐνη, εκχυλίσματα βρώμης, υαλουρονικό οξύ μπορεί να προσφέρει βελτίωση. Αλλά χρειάζεται προσοχή στη χρήση προϊόντων περιποίησης δέρματος που περιέχουν συστατικά για τα οποία υπάρχουν ερωτηματικά ως προς την ασφάλειά τους. Συνιστάται αποφυγή συστατικών όπως το αλκοόλ (εκτός από απολυμαντικό χεριών), τα άλφα-υδροξυ οξέα (AHAs), τα ρετινοειδή, διότι διαταράσσουν τα φυσικά του έλαια.
Η λήψη της απαιτούμενης ποσότητας νερού και από το στόμα είναι βασική, γιατί η αφυδάτωση εντείνει την ξηρότητα. Κατά το πλύσιμο, το νερό χρειάζεται να είναι χλιαρό. Το πολύ ζεστό (πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου) ξηραίνει το δέρμα. Το έντονο τρίψιμο με σφουγγάρι μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς. Προτιμώνται τα ενυδατικά, απαλά καθαριστικά, χωρίς άρωμα. Να αποφεύγονται τα ισχυρά, διότι αφαιρούν την υγρασία και καταστρέφουν τον φραγμό του δέρματος. Ο χρόνος στο ντους ή στο μπάνιο να μην ξεπερνά τα 5 με 10 λεπτά. Αμέσως μετά, στέγνωμα του δέρματος ταμποναριστά, χωρίς τριβή, με μια μαλακή πετσέτα, και επάλειψη με άφθονη ενυδατική κρέμα, όσο είναι ακόμα νωπό.
Χρειάζεται προσοχή στη θερμοκρασία και την υγρασία του χώρου. Τον χειμώνα να μένουμε ζεστοί χωρίς να καθόμαστε κοντά σε ανοιχτή φλόγα ή άλλη πηγή θερμότητας που μπορεί να στεγνώσει το δέρμα. Προτείνεται θερμοκρασία 23-24 βαθμούς Κελσίου και υγρασία μεταξύ 30% και 50%. Σε χαμηλή υγρασία, μπορούν να τοποθετηθούν δοχεία με νερό δίπλα στις πηγές θερμότητας (π.χ. καλοριφέρ, τζάκι) ή να τεθεί σε λειτουργία ένας υγραντήρας.
Η ένδυση πρέπει να περιλαμβάνει μαλακά ρούχα και τα απαραίτητα αξεσουάρ (καπέλο, κασκόλ, γάντια) ανάλογα με την εποχή. Ντύσιμο με στρώσεις (ρούχα το ένα πάνω από το άλλο), για να μπορούν να αφαιρούνται, ώστε να αποφεύγεται η εφίδρωση. Να προτιμώνται τα βαμβακερά και μεταξωτά από τα μάλλινα, τα συνθετικά, τα τζιν και άλλα τραχιά υφάσματα που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα. Η χρήση απορρυπαντικού πλυντηρίου για το ευαίσθητο δέρμα μπορεί να είναι ευεργετική. Να χρησιμοποιείται μόνο η συνιστώμενη ποσότητα απορρυπαντικού και αρκετό νερό για επαρκές ξέπλυμα.
Πρέπει να ξέρετε ότι ο ήλιος ανακουφίζει από την φαγούρα. Παρόλα αυτά πρέπει να λαμβάνονται μέτρα προστασίας και η έκθεση να είναι ελεγχόμενη. Μετά από άσκηση, κολύμπι στην πισίνα ή τη θάλασσα, χρειάζεται καλό ξέπλυμα του δέρματος με νερό, ειδικό καθαριστικό και έπειτα εφαρμογή ενυδατικής κρέμας. Η επιλογή του κατάλληλου ενυδατικού δερμοκαλλυντικού για κάθε περίπτωση ανάμεσα στην πληθώρα των προϊόντων είναι σημαντική και χρειάζεται να γίνεται με τη βοήθεια ειδικών. Δεν συνιστώνται προϊόντα που παρασκευάζονται αυτοσχέδια, δεν έχουν ελεγχθεί εργαστηριακά και κλινικά, διότι μπορεί να μην έχουν καμία δράση ή να δημιουργήσουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως τοξικές ή αλλεργικές αντιδράσεις. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πλήρως τη σύνθεση των σκευασμάτων και τις συγκεντρώσεις των δραστικών συστατικών -συχνά κάποιοι άνθρωποι προμηθεύονται σκευάσματα για τα οποία δεν γνωρίζουν τίποτα.
Με τη σωστή αυτοφροντίδα, πολλοί άνθρωποι μπορούν να θεραπεύσουν το ξηρό δέρμα. Όταν αυτή είναι αποτελεσματική, πρόκειται να δουν βελτίωση μέσα σε λίγες εβδομάδες. Εάν συνεχίζουν να έχουν ξηροδερμία ή επιδεινωθούν επιβάλλεται να επισκεφτούν άμεσα έναν δερματολόγο. Το πολύ ξηρό δέρμα μπορεί να απαιτεί ειδική θεραπεία με συνταγογραφούμενα φάρμακα. Μπορεί επίσης να είναι σημάδι μιας υποκείμενης δερματολογικής ή άλλης ιατρικής πάθησης.
