Των Robert Byrne, Chair Of Cardiovascular Research, RCSI University of Medicine and Health Sciences και JJ Coughlan, Researcher in Interventional Cardiology, RCSI University of Medicine and Health Sciences. Πηγή: The Conversation.
Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι οι παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, το κάπνισμα, η αυξημένη χοληστερόλη και το υπερβολικό βάρος. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι με έμφραγμα δεν έχουν κανέναν από αυτούς τους παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου.
Έρευνες έχουν δείξει ότι παθήσεις όπως η ουρική αρθρίτιδα, η ψωρίαση, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και η ρευματοειδής αρθρίτιδα αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Αυτό που έχουν κοινό είναι η χρόνια φλεγμονή.
Ορισμένοι ερευνητές έχουν αρχίσει να επαναπροσδιορίζουν την καρδιαγγειακή νόσο ως μια χρόνια φλεγμονώδη νόσο των αρτηριών. Οι επιστήμονες μερικές φορές αναφέρονται σε αυτό ως φλεγμονώδη υπόθεση της αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου (ASCVD: atherosclerotic cardiovascular disease). Στην αθηροσκλήρωση αναπτύσσονται λιπαρές πλάκες μέσα στα τοιχώματα των αρτηριών μας, καθιστώντας τις δύσκαμπτες. Όταν αυτό συμβαίνει στις αρτηρίες που παρέχουν οξυγονωμένο αίμα στην καρδιά, αναφέρεται ως στεφανιαία νόσος.
Η αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσος μπορεί να προκαλέσει καρδιακές προσβολές -όπου δεν παρέχεται αρκετό αίμα στην καρδιά- και ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια. Για να κατανοήσουμε το πρόκειται για μια φλεγμονώδη κατάσταση, πρέπει να εξετάσουμε πώς ξεκινά αυτή η διαδικασία.
Το πρώτο στάδιο ανάπτυξης της αθηροσκλήρωσης πιστεύεται ότι είναι κάποια μορφή τραυματισμού στο ενδοθήλιο, το ενιαίο στρώμα κυττάρων που καλύπτουν τις αρτηρίες. Αυτό μπορεί να προκληθεί από υψηλά επίπεδα χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (LDL), που μερικές φορές αναφέρεται ως «κακή χοληστερόλη».
Οι τοξίνες που περιέχονται στα τσιγάρα μπορούν επίσης να ερεθίσουν την επένδυση των αρτηριών και να προκαλέσουν αυτόν τον αρχικό τραυματισμό. Όταν τα ενδοθηλιακά κύτταρα τραυματίζονται, απελευθερώνουν χημικά μηνύματα που προσελκύουν τα λευκά αιμοσφαίρια, ένα σημαντικό συστατικό του ανοσοποιητικού συστήματος, στο σημείο.
Τα λευκά αιμοσφαίρια εισέρχονται στο τοίχωμα της αρτηρίας και προκαλούν φλεγμονή στην αρτηρία. Καταναλώνουν επίσης τη χοληστερόλη μέσα στα τοιχώματα της αρτηρίας, οδηγώντας στο σχηματισμό «λιπαρών ραβδώσεων» -ένα από τα πρώτα ορατά σημάδια αθηροσκλήρωσης. Οι λιπαρές ραβδώσεις αρχίζουν να σχηματίζονται σε νεαρή ηλικία. Μέχρι τα 20 μας, οι περισσότεροι από εμάς θα έχουμε κάποιες ενδείξεις λιπαρών ραβδώσεων στις αρτηρίες μας.
Αυτή η διαδικασία βλάβης των ενδοθηλιακών κυττάρων, της διήθησης λευκών αιμοσφαιρίων και της χρόνιας φλεγμονής μπορεί να συνεχιστεί σιωπηλά για χρόνια, οδηγώντας τελικά στη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες. Αυτό μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί τα άτομα που υποφέρουν από χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Η μακροχρόνια φλεγμονή των αρτηριών που τροφοδοτούν την καρδιά και τον εγκέφαλο μπορεί τελικά να οδηγήσει σε καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια.
Το έμφραγμα συμβαίνει όταν μια πλάκα στην αρτηρία που τροφοδοτεί την καρδιά γίνεται ασταθής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη (σπάσιμο) της πλάκας, οδηγώντας σε σχηματισμό θρόμβου στην αρτηρία και διακοπή της παροχής αίματος στον μυ της καρδιάς. Τα άτομα που παρουσιάζουν καρδιακή προσβολή συχνά έχουν αυξημένα επίπεδα φλεγμονής και αστάθειας της πλάκας τις ημέρες και τις εβδομάδες πριν από το συμβάν. Η καρδιακή προσβολή και η επακόλουθη βλάβη στον καρδιακό μυ μπορεί να θεωρηθεί ως το ζενίθ αυτής της ασταθούς φλεγμονώδους διαδικασίας.
Επειδή αυτή η χρόνια φλεγμονώδης διαδικασία συμβαίνει σιωπηλά, πολλοί ασθενείς χωρίς παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου για καρδιακή νόσο δεν θα γνωρίζουν ότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου.
Μέτρηση της φλεγμονής
Ευτυχώς, υπάρχει ένας τρόπος να μετρήσετε τη φλεγμονή στο σώμα σας. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι με μια εξέταση αίματος που ονομάζεται υψηλής ευαισθησίας C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (hs-CRP). Τα άτομα με αυξημένα επίπεδα hs-CRP έχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού. Τα αυξημένα επίπεδα της LDL-χοληστερόλης αποτελούν επίσης παράγοντα κινδύνου για αθηροκλήρωση. Αρκετές μελέτες έχουν αναφέρει ότι τα άτομα που έχουν υψηλά επίπεδα τόσο LDL χοληστερόλης όσο και hs-CRP φαίνεται να έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
Μια μεγάλη κλινική δοκιμή, η Cantos, εξέτασε τη φλεγμονώδη υπόθεση της καρδιαγγειακής νόσου, θεραπεύοντας ασθενείς που είχαν υποστεί καρδιακή προσβολή και είχαν υψηλά επίπεδα hs-CRP με ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο που ονομάζεται canakinumab. Η χρήση αυτού του αντιφλεγμονώδους φαρμάκου μείωσε τα επίπεδα hs-CRP και είχε ως αποτέλεσμα μια μικρή αλλά στατιστικά σημαντική μείωση του αριθμού των καρδιακών προσβολών που υπέστησαν αυτοί οι ασθενείς. Δυστυχώς, φάνηκε επίσης να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων στην ομάδα που λάμβανε το φάρμακο. Αυτός ο κίνδυνος, παράλληλα με το υψηλό κόστος του φαρμάκου, σημαίνει ότι δεν είναι πιθανό να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε το canakinumab για τη θεραπεία του ASCVD σύντομα.
Ωστόσο, η μελέτη θεωρήθηκε πρωτοποριακή καθώς υποστήριξε την υπόθεση ότι η φλεγμονή παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης και ότι η στόχευση της φλεγμονής μπορεί να είναι χρήσιμη για τη μείωση του κινδύνου επανάληψης καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Η αποδοχή αυτής της αλλαγής στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε τους παράγοντες κινδύνου για αθηροσκλήρωση μπορεί να μας επιτρέψει να προσδιορίσουμε καλύτερα τους ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.
Επίσης, αυτό μπορεί να μας επιτρέψει να επικεντρωθούμε στη θεραπεία της φλεγμονής προκειμένου να μειώσουμε τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Ήδη, αρκετές μελέτες εξετάζουν τη χρήση φθηνότερων αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, όπως η κολχικίνη και η μεθοτρεξάτη, για τη μείωση της φλεγμονής και την πρόληψη της εξέλιξης των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Αλλαγές στον τρόπο ζωής για τη μείωση της φλεγμονής
Ευτυχώς, είναι δυνατό να μειώσουμε τη φλεγμονή στο σώμα μας χωρίς να καταφύγουμε σε φάρμακα. Μπορούμε να σκεφτούμε οτιδήποτε κάνουμε στη ζωή μας είτε ως προφλεγμονώδες είτε ως αντιφλεγμονώδες.
Το κάπνισμα είναι προφλεγμονώδες καθώς οι τοξίνες των τσιγάρων ερεθίζουν τον οργανισμό. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και μια διατροφή πλούσια σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε χρόνια φλεγμονή τις αρτηρίες μας. Αντίθετα, μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και λιπαρά ψάρια θεωρείται ότι είναι αντιφλεγμονώδης.
Η άσκηση μειώνει τα τα επίπεδα φλεγμονής στο σώμα. Η παχυσαρκία, ιδιαίτερα το υπερβολικό βάρος γύρω από τη μέση, φαίνεται να προκαλεί χρόνια φλεγμονή. Η απώλεια βάρους γύρω από τη μέση θα βοηθήσει στη μείωση αυτής της φλεγμονής.
Το άγχος μπορεί επίσης να προκαλέσει μια χρόνια χαμηλού βαθμού φλεγμονώδη απόκριση στο σώμα και είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να διαχειριστούμε τα επίπεδα άγχους μας. Είναι επίσης σημαντικό να διατηρείται υγιής η αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη και ο δείκτης μάζας σώματος – οι παραδοσιακοί δείκτες κινδύνου καρδιακής νόσου.
Κάνοντας αντιφλεγμονώδεις επιλογές και ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής μπορούμε όλοι να μειώσουμε τις πιθανότητες μας να αναπτύξουμε καρδιακές παθήσεις και να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής μας.
