Tων Theresa Larkin, Alison Tomlin και Laurencia Villalba, The Conversation.
Το λεμφικό σύστημα θεωρείται από καιρό μυστηριώδες. Σε αντίθεση με τα αιμοφόρα αγγεία, τα λεμφικά αγγεία δεν είναι πολύ ορατά με γυμνό μάτι, ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης. Εξαιτίας αυτού, η ανατομία και οι λειτουργίες του λεμφικού συστήματος ιστορικά δεν έχουν μελετηθεί καλά. Το υγρό στο λεμφικό σύστημα ονομάστηκε «λέμφος» από την ελληνική νύμφη -ένα μυθικό πλάσμα που σχετίζεται με καθαρά ρυάκια- και τις Ρωμαϊκές Λέμφα, θεές του γλυκού νερού.
Το λεμφικό σύστημα -και οι λεμφαδένες μέσα σε αυτό- διαδραματίζουν συναρπαστικούς ρόλους στην υγεία και τις ασθένειες, από την καταπολέμηση της μόλυνσης έως τη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών του σώματος. Προστατεύει το σώμα από ξένους εισβολείς και δίνει τη δυνατότητα μιας ανοσολογικής απόκρισης. Τα λεμφοκύτταρα είναι τα κύτταρα του λεμφικού συστήματος. Αυτά είναι ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων και περιλαμβάνουν Β κύτταρα και Τ κύτταρα. Τα Β κύτταρα παράγουν αντισώματα για να επιτεθούν σε εισβάλλοντα παθογόνα όπως βακτήρια και ιούς. Τα Τ κύτταρα καταστρέφουν τα ίδια τα κύτταρα του σώματος εάν γίνουν καρκινικά ή μολυνθούν.
Τα λεμφοκύτταρα περιέχονται ως επί το πλείστον σε περίπου 700 λεμφαδένες στο μέγεθος φιστικιού στο σώμα. Οι διευρυμένοι λεμφαδένες, όπως μετά από εμβολιασμό ή λοίμωξη, οφείλονται στα λεμφοκύτταρα που δημιουργούν μια προστατευτική ανοσοαπόκριση. Το λέμφωμα είναι ένας καρκίνος που συμβαίνει όταν τα λεμφοκύτταρα πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και προκαλούν πρησμένους λεμφαδένες σε όλο το σώμα.
Έχουμε επίσης λεμφικό ιστό σε μέρη των αεραγωγών και του πεπτικού μας συστήματος, επειδή αυτές οι περιοχές εκτίθενται σε εξωτερικά μικρόβια μέσω του αέρα που αναπνέουμε ή των πραγμάτων που τρώμε και πίνουμε. Στο πεπτικό σύστημα, το λεμφικό σύστημα έχει επίσης ουσιαστικό ρόλο στην απορρόφηση του διατροφικού λίπους από τα έντερα. Μερικά λεμφοκύτταρα ταξιδεύουν γύρω από το σώμα πραγματοποιώντας επιτήρηση παθογόνων για εισβάλλοντα μικρόβια. Κυκλοφορούν μεταξύ των λεμφαδένων, της λέμφου και του αίματος.
Υπάρχουν περί τους 700 λεμφαδένες στο σώμα μας.
Μια λεπτή ισορροπία υγρών
Κάθε μέρα, περίπου 20 λίτρα υγρού ωθούνται έξω από τα τριχοειδή αγγεία -τα μικρότερα αιμοφόρα αγγεία μας- σε ιστούς και όργανα. Αυτό οδηγείται από την αρτηριακή πίεση και είναι ο τρόπος με τον οποίο οι ιστοί παίρνουν οξυγόνο και ενέργεια. Περίπου 17 λίτρα αυτού του υγρού επιστρέφουν στις φλέβες, μαζί με διοξείδιο του άνθρακα και άλλα απόβλητα. Τι γίνεται όμως με τα υπόλοιπα 3 λίτρα υγρού; Εάν παρέμενε στους ιστούς μας, θα προκαλούσε πρήξιμο που ονομάζεται οίδημα, και μερικές φορές αναφέρεται ως κατακράτηση υγρών. Ευτυχώς, τα λεμφικά μας αγγεία συνήθως μαζεύουν αυτά τα 3 λίτρα υγρού που απομένουν και τα επιστρέφουν στην κυκλοφορία του αίματος.
Ξεκινώντας από τους ιστούς ακριβώς κάτω από το δέρμα και γύρω από τα όργανά μας, το λεμφικό σύστημα είναι ένα μονόδρομο κυκλοφορικό σύστημα. Τα λεμφικά αγγεία μεταφέρουν λέμφο από τους ιστούς μέσω λεμφαδένων και στη συνέχεια σε φλέβες που στραγγίζουν απευθείας στην καρδιά. Σε αντίθεση με την κυκλοφορία του αίματος, η λεμφική κυκλοφορία δεν οδηγείται από την άντληση της καρδιάς. Η λέμφος μετακινείται προς την καρδιά με μυϊκές συσπάσεις των λεμφικών αγγείων και μονόδρομων βαλβίδων. Η κίνηση, η άσκηση και η βαθιά αναπνοή βοηθούν στην κίνηση της λέμφου μέσω των λεμφικών αγγείων.
Είναι δύσκολο να κινηθεί η λέμφος ενάντια στη βαρύτητα και μπορεί να συσσωρευτεί προκαλώντας πρήξιμο στα πόδια. Πολλοί άνθρωποι το έχουν βιώσει ως πρησμένα πόδια μετά από παρατεταμένη στάση ή καθιστοί κατά τη διάρκεια μιας πτήσης μεγάλων αποστάσεων.
Λεμφικό μασάζ
Το οίδημα μπορεί να εμφανιστεί όταν πάρα πολύ υγρό κινείται έξω από τα τριχοειδή αγγεία και υπερφορτώνει την ικανότητα των λεμφικών αγγείων να το επαναρροφήσουν. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια ή νεφρική νόσο. Έχει διαπιστωθεί ότι το σχεδόν το 50% των ατόμων με χρόνια φλεβική ανεπάρκεια (ή κακή ροή αίματος στις φλέβες) έχουν οίδημα στα πόδια τους. Λεμφοίδημα είναι το οίδημα που προκαλείται από πρόβλημα στο λεμφικό σύστημα. Αυτό οφείλεται συνήθως σε απόφραξη της λεμφικής παροχέτευσης ή αφαίρεση λεμφαδένων κατά τη διάρκεια της θεραπείας του καρκίνου.
Οι θεραπείες του λεμφοιδήματος περιλαμβάνουν λεμφικό μασάζ, συμπιεστικούς επίδεσμους ή κάλτσες και άσκηση. Το λεμφικό μασάζ απαιτεί εξειδικευμένη εκπαίδευση και κατανόηση των λεμφικών αγγείων. Περιλαμβάνει τέντωμα και ελαφρά πίεση του δέρματος για να μετακινηθεί το υγρό από την διογκωμένη περιοχή σε μια θέση όπου το λεμφικό σύστημα λειτουργεί σωστά. Το λεμφικό μασάζ μπορεί να μειώσει το λεμφοίδημα που σχετίζεται με τη θεραπεία του καρκίνου. Μια αυστραλιανή μελέτη ανέφερε ότι μείωσε τον πόνο, την κατάθλιψη και την κόπωση σε ασθενείς με καρκίνο. Η αύξηση της ροής της λέμφου πίσω προς την καρδιά είναι επίσης απαραίτητη για την πρόληψη επιπλοκών όπως η κυτταρίτιδα ή η μόλυνση του δέρματος. Η σωστή διάγνωση θα πρέπει να προηγείται κάθε θεραπείας για το λεμφοίδημα.
Μπορεί να έχετε δει αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή υπηρεσίες που υπόσχονται να ενισχύσουν τη λεμφική παροχέτευση για λόγους χαλάρωσης, ομορφιάς ή υγείας. Λεμφικό μασάζ προσώπου και παραδοσιακή κινέζικη τεχνική. Αυτές οι θεραπείες εκτελούνται καλύτερα από κάποιον που είναι εκπαιδευμένος στην ανατομία του λεμφικού συστήματος και τη λεμφική ροή. Εάν τα δοκιμάσετε μόνοι σας, το σημαντικό που πρέπει να ξέρετε είναι ότι απαιτείται ελαφρά πίεση, επειδή τα λεμφικά αγγεία βρίσκονται ακριβώς κάτω από το δέρμα. Είναι ασυνήθιστο να έχετε λεμφοίδημα στο πρόσωπο, αλλά η αυξημένη ροή αίματος στο δέρμα και ένα ωραίο μασάζ εξακολουθούν να είναι ευεργετικά. Για να διατηρείτε το λεμφικό σας σύστημα να λειτουργεί καλά, είναι σημαντικό να ασκείστε, να διατηρείτε ένα υγιές βάρος και να ακολουθείτε μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά και όχι υψηλή σε αλάτι.
Υπάρξει σε εξέλιξη έρευνα που εξετάζει την τεχνητή διέγερση της ανάπτυξης νέων λεμφικών αγγείων. Οι καλύτερες τεχνικές απεικόνισης επέτρεψαν μια σαφέστερη απεικόνιση των λεμφικών οδών και αυξημένη κατανόηση του λεμφικού συστήματος. Έτσι, το λεμφικό σύστημα μπορεί να μην είναι τόσο μυστηριώδες όσο ήταν κάποτε. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε για το λεμφικό σύστημα και τους ρόλους του στην υγεία και τις ασθένειες.
