Κάθε χρόνο, οι συγκυτιακοί ιοί (RSV) προκαλούν αμέτρητες λοιμώξεις του αναπνευστικού σε όλο τον κόσμο. Για βρέφη, μικρά παιδιά και άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις, ο ιός μπορεί να είναι απειλητικός για τη ζωή. Είναι η πιο κοινή αιτία λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού σε μικρά παιδιά και μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρή για βρέφη ηλικίας κάτω των 6 μηνών.
Καθώς ο καιρός θα κρυώσει, θα αντιμετωπίσουμε τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό. Είναι λιγότερο γνωστός από την COVID ή τη γρίπη, αλλά είναι υπεύθυνος για πολλές επισκέψεις στο γιατρό ή το τμήμα επειγόντων περιστατικών, καθώς και για απουσίες των παιδιών από το σχολείο. Είναι η πιο κοινή αιτία νοσηλείας σε βρέφη. Κάθε χρόνο, ο RSV συνδέεται με μισό εκατομμύριο επισκέψεις στα επείγοντα, σχεδόν 100.000 νοσηλείες και 300 θανάτους σε μικρά παιδιά στις ΗΠΑ. Τα περισσότερα παιδιά έχουν τουλάχιστον μία λοίμωξη από RSV μέχρι την ηλικία των τριών ετών, ωστόσο πολλοί δεν έχουν ακούσει για τον RSV ή γνωρίζουν ελάχιστα.
Ο RSV είναι ένας κοινός ιός του αναπνευστικού που προκαλεί συνήθως ένα ήπιο κρυολόγημα με συμπτώματα όπως πυρετό, καταρροή, βήχα, μειωμένη όρεξη και συριγμό. Οι ενήλικες μπορεί να μολυνθούν από τον RSV αλλά συνήθως αναρρώνουν σε λίγες μέρες. Αλλά σε μικρά μωρά ο RSV μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αναπνευστικές ασθένειες όπως πνευμονία ή βρογχιολίτιδα. Αυτά αναγκάζουν τα μωρά να αναπνέουν γρήγορα, να σταματούν να αναπνέουν για λίγα δευτερόλεπτα (άπνοιες) ή να τρέφονται κακώς. Ο RSV στη βρεφική ηλικία μπορεί επίσης να επηρεάσει τη μακροπρόθεσμη υγεία του παιδιού, αυξάνοντας τον κίνδυνο άσθματος, συριγμού και αλλεργιών.
Ποιος κινδυνεύει περισσότερο; Τόσο οι νέοι όσο και οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρή ασθένεια. Για τα παιδιά, εκείνοι που κινδυνεύουν περισσότερο είναι τα μωρά κάτω των δύο μηνών, τα πρόωρα βρέφη, εκείνα με άλλες ιατρικές παθήσεις ή μολυσμένα με άλλο ιό ταυτόχρονα. Παιδιά κάτω των 12 μηνών (συνήθως κάτω των έξι μηνών) είναι αυτά που εισάγονται συχνότερα στο νοσοκομείο. Από τα παιδιά που εισάγονται στο νοσοκομείο, περίπου το 25% θα μπει στην εντατική.
Ο RSV μεταδίδεται μέσω του βήχα και του φτερνίσματος, αλλά τα μέτρα νωρίτερα στην πανδημία του COVID είχαν περιορίσει την εξάπλωσή του. Το 2022 ο RSV επανήλθε με αύξηση ρεκόρ των κρουσμάτων. Θεωρείται ότι η μειωμένη ανοσία σε μικρά βρέφη λόγω της χαμηλότερης έκθεσης της μητέρας και του βρέφους μπορεί να συνέβαλε.
Εμβόλια και μονοκλωνικά αντισώματα
Φέτος, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε δύο εμβόλια, το RSV Arexvy και το Abrysvo για άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω. Το Abrysvo έχει επίσης εγκριθεί για χρήση μεταξύ των 32 και 36 εβδομάδων εγκυμοσύνης για την προστασία των βρεφών από τη γέννηση έως την ηλικία των 6 μηνών. Το Arexvy φτιάχνεται από την GSK και εγκρίθηκε στις 3 Μαΐου 2023. Το Abrysvo φτιάχνεται από την Pfizer και εγκρίθηκε στις 31 Μαΐου 2023 ενώ η έγκριση για τις έγκυες γυναίκες δόθηκε στις 21 Αυγούστου 2023.
Το Abrysvo διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας να παράγει αντισώματα που διασχίζουν τον πλακούντα και προσφέρουν προστασία στο νεογνό έναντι του RSV, ξεκινώντας από τη γέννηση. Ο FDA στήριξε την έγκρισή του σε δεδομένα κλινικών δοκιμών από περισσότερους από 7.000 συμμετέχοντες σε 18 χώρες που είτε έλαβαν το εμβόλιο RSV μεταξύ 24 και 36 εβδομάδων εγκυμοσύνης είτε έλαβαν εμβόλιο εικονικού φαρμάκου. Στη δοκιμή, το μητρικό εμβόλιο RSV απέτρεψε το 82% των σοβαρών ασθενειών του κατώτερου αναπνευστικού που προκαλούνται από RSV σε βρέφη τους πρώτους 3 μήνες της ζωής και το 69,4% έως την ηλικία των 6 μηνών.
Για όσες γυναίκες δεν μπορούν να κάνουν το εμβόλιο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, υπάρχει η επιλογή να παρέχουν έτοιμα αντισώματα για την προστασία του μωρού. Το nirsevimab, γνωστό και ως Beyfortus, είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα εγκεκριμένο για μωρά ηλικίας έως 8 μηνών κατά την περίοδο του RSV και παιδιά ηλικίας έως 24 μηνών που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σοβαρού RSV. Το Beyfortus χορηγείται ως μία δόση ανθρώπινων αντισωμάτων που παράγονται στο εργαστήριο. Αυτά τα αντισώματα βοηθούν στην προστασία από ασθένειες της κατώτερης αναπνευστικής οδού, συμπεριλαμβανομένης της βρογχιολίτιδας και της πνευμονίας, που προκαλούνται από τον RSV.
Δεδομένα κλινικών δοκιμών από 350 σημεία σε 31 χώρες έδειξαν ότι το Beyfortus ήταν 75% αποτελεσματικό έναντι της σχετιζόμενης με τον RSV νόσου του κατώτερου αναπνευστικού και 62% αποτελεσματικό έναντι της νοσηλείας που σχετίζεται με τον RSV τους πρώτους 5 μήνες μετά τη γέννηση. Ήπιες παρενέργειες που σχετίζονται με το Beyfortus περιελάμβαναν εξανθήματα και οίδημα ή πόνο στο σημείο όπου έγινε η ένεση. Υπάρχουν μερικά παιδιά που δεν πρέπει να λαμβάνουν το Beyfortus ή χρειάζεται προσοχή, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ιστορικό σοβαρών αντιδράσεων στα συστατικά αυτού του φαρμάκου και παιδιών με αιμορραγικές διαταραχές.
Ενώ το Abrysvo διεγείρει την παραγωγή των αντισωμάτων της ίδιας της μητέρας που μεταδίδονται στο μωρό, το Beyfortus δεν είναι στην πραγματικότητα εμβόλιο. Αντίθετα, παρέχει έτοιμα αντισώματα που χορηγούνται ως ένεση για την προστασία του παιδιού. Το Beyfortus κάνει τη δουλειά αμέσως μετά τη χορήγηση και τα μωρά των μητέρων που έχουν εμβολιαστεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης θα προστατεύονται από τη γέννηση, αλλά το Abrysvo χρειάζεται περίπου 14 ημέρες μετά την ένεση για να δημιουργήσει αποτελεσματικά αντισώματα στη μητέρα. Το εμβόλιο θα πρέπει να λαμβάνεται τουλάχιστον 14 ημέρες πριν από τον αναμενόμενο τοκετό για να προστατεύεται επαρκώς το μωρό.
Τόσο το εμβόλιο όσο και το μονοκλωνικό αντίσωμα στοχεύουν την F-πρωτεΐνη του ιού, την πρωτεΐνη που βοηθά τον RSV να εισέλθει στα κύτταρα και να εξαπλώσει τη μόλυνση. Ωστόσο, το εμβόλιο δημιουργεί αντισώματα που στοχεύουν όλες τις θέσεις στην F-πρωτεΐνη, ενώ τα αντισώματα Beyfortus στοχεύουν σε ένα μόνο σημείο -γνωστό ως “θέση μηδέν”- της πρωτεΐνης F. Και τα δύο έχουν ως αποτέλεσμα την ανοσία στο μωρό, παρέχοντας προστασία κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που τα μωρά είναι ευαίσθητα στη σοβαρή νόσο από RSV.
Πώς μειώσετε τον κίνδυνο μόλυνσης από τον RSV
Οι γονείς μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο μόλυνσης από RSV χρησιμοποιώντας πολλά από τα μέτρα που χρησιμοποιήσαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη τους όταν βήχουν ή φτερνίζονται και να πλένουν τακτικά τα χέρια τους. Η διασφάλιση ότι τα παιδιά μένουν μακριά από το σχολείο όταν είναι άρρωστα βοηθά στην πρόληψη της εξάπλωσης πολλών ιών, συμπεριλαμβανομένου του RSV. Τα ιογενή συμπτώματα που πρέπει να προσέχετε περιλαμβάνουν δυσκολία στη σίτιση, βήχα, ευερεθιστότητα και/ή γρήγορη αναπνοή. Εάν οι γονείς παρατηρήσουν αυτά τα σημάδια ή ανησυχούν για το παιδί τους, θα πρέπει να αναζητήσουν επείγουσα ιατρική εξέταση και να μην το καθυστερήσουν.
Μια ερευνητική ομάδα του Τμήματος Μοριακής και Ιατρικής Ιολογίας του Πανεπιστημίου του Ρουρ-Μπόχουμ, στη Γερμανία, εξέτασε τρόπους μείωσης του κινδύνου μόλυνσης από τον RSV. Τα ευρήματα δείχνουν πως, όταν χρησιμοποιούνται σωστά, τα απολυμαντικά χεριών με βάση το αλκοόλ και τα απολυμαντικά επιφανειών που διατίθενται στο εμπόριο παρέχουν καλή προστασία από τη μετάδοση του RSV μέσω των επιφανειών -η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Journal of Hospital Infection.
Ορισμένοι ιοί είναι γνωστό ότι παραμένουν μολυσματικοί για μεγάλο χρονικό διάστημα στις επιφάνειες. Η ερευνητική ομάδα ιολογίας εξέτασε πόσο καιρό παραμένει ο RSV σε πλάκες από ανοξείδωτο χάλυβα σε θερμοκρασία δωματίου. Αν και η ποσότητα του μολυσματικού ιού μειώθηκε με την πάροδο του χρόνου, ανιχνευόταν μολυσματικά ιικά σωματίδια μετά από επτά ημέρες. Στα νοσοκομεία και στις ιατρικές πρακτικές ειδικότερα, είναι επομένως απαραίτητο να απολυμαίνονται οι επιφάνειες σε τακτική βάση. Μια δοκιμή πέντε απολυμαντικών επιφανειών που περιείχαν αλκοόλη, αλδεΰδη και υπεροξείδιο του υδρογόνου έδειξε ότι όλα τα καθαριστικά αδρανοποιούσαν αποτελεσματικά τον ιό στις επιφάνειες. Ομοίως, τα απολυμαντικά χεριών που συνιστώνται από τον ΠΟΥ έδειξαν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η περιεκτικότητα σε αλκοόλ 30% ήταν επαρκής: δεν ανιχνεύθηκε κανένας μολυσματικός ιός μετά την απολύμανση των χεριών. Ο RSV είναι επομένως πιο εύκολο να καταστεί αβλαβής από ορισμένους άλλους ιούς, όπως ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ή ο ιός της ηπατίτιδας Β.
Ωστόσο, οι περισσότερες λοιμώξεις RSV μεταδίδονται από το ένα άτομο στο άλλο, μέσω σταγονιδίων από τον αέρα που αναπνέουμε. Ο κίνδυνος μόλυνσης από ένα μολυσμένο άτομο μειώνεται εάν το άτομο αυτό ξεπλύνει το στόμα του για 30 δευτερόλεπτα με στοματικό διάλυμα του εμπορίου. Οι εργαστηριακές δοκιμές έδειξαν ότι τρία στοματικά διαλύματα για ενήλικες και τρία από τα τέσσερα στοματικά διαλύματα σχεδιασμένα ειδικά για παιδιά μείωσαν την ποσότητα του ιού στο δείγμα σε σημείο που ο RSV δεν μπορούσε πλέον να ανιχνευθεί.
Αν υποθέσουμε ότι αυτά τα αποτελέσματα από το εργαστήριο μπορούν να μεταφερθούν στην καθημερινή ζωή, δεν είμαστε στο έλεος του ιού. Εκτός από την απολύμανση, θα πρέπει να πλένετε τακτικά τα χέρια σας, να τηρείται μια σωστή εθιμοτυπία στο φτέρνισμα και στο βήχα και να κρατάτε αποστάσεις από τους άλλους όταν παρουσιάζουν συμπτώματα.
