Οι ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα, κοινώς γνωστή ως έκζεμα, υποφέρουν από ξηρό δέρμα και εξανθήματα με φαγούρα. Έχουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα και τροφικές αλλεργίες. Η αιτία του εκζέματος είναι ακόμα άγνωστη, αλλά μελέτες που ολοκληρώθηκαν υποδηλώνουν ότι ο χειρισμός του μικροβιώματος του δέρματος -των βακτηρίων και άλλων μικροοργανισμών που ζουν στην επιφάνεια του δέρματος- μπορεί να προσφέρει θεραπευτικά οφέλη στους ασθενείς.
Μια ερευνητική ομάδα υπέθεσε ότι εάν ψέκαζε στο δέρμα των ασθενών έκζεμα απευθείας ζωντανά βακτήρια με το όνομα Roseomonas mucosa -ένα μικρόβιο που βρίσκεται εκ φύσεως στο δέρμα- αυτά τα ευεργετικά βακτήρια θα μπορούσαν να δημιουργήσουν υγιές δέρμα.
Πώς μπορεί να βοηθήσουν τα βακτήρια;
Οι γρατσουνιές, το τρίψιμο και τα σαπούνια επηρεάζουν το δέρμα μας. Τα φυσικά έλαια που παράγει το δέρμα είναι μέρος των φυσιολογικών διαδικασιών που χρησιμοποιεί για να επανορθωθεί μετά από αυτές τις προσβολές. Χρησιμοποιώντας ανθρώπινα κύτταρα και ποντίκια, οι ερευνητές ανακάλυψαν πρόσθετα στοιχεία ότι τα έλαια από βακτήρια που βρίσκονται στο δέρμα μπορεί επίσης να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο.
Τα έλαια από το Roseomonas προκαλούν μια συγκεκριμένη οδό επιδιόρθωσης του δέρματος, εν μέρει μέσω της επιρροής των μορίων που σχετίζονται συχνότερα με τα νεύρα μας παρά με το δέρμα μας. Αυτά τα έλαια βοηθούν επίσης να σκοτώσουν τον Staphylococcus aureus (χρυσίζων (παθογόνος) σταφυλόκοκκος), ένα βακτήριο που χειροτερεύει το έκζεμα. Έτσι μια τοπική θεραπεία με χρήση αυτού του βακτηρίου θα είναι μια βελτίωση σε σχέση με τις τρέχουσες θεραπείες εκζέματος.
Το 2013, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) άρχισε να ζητά άμεση συμβολή από ασθενείς και ομάδες υποστήριξης ασθενών για εκδηλώσεις γνωστές ως συναντήσεις ανάπτυξης φαρμάκων με επίκεντρο τον ασθενή (PFDD: Patient-Focused Drug Development). Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο FDA διεξήγαγε PFDD για το έκζεμα. Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα ήταν ότι η φαγούρα ήταν το σύμπτωμα πρωταρχικής ανησυχίας για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την τρέχουσα πρακτική του FDA να εγκρίνει νέα φάρμακα που βασίζονται αποκλειστικά στη βελτίωση της κακής εμφάνισης του εξανθήματος, αντί στο πόσο άσχημα αισθάνεται ο ασθενής λόγω του εξανθήματος. Οι ασθενείς ανέφεραν επίσης υψηλό ποσοστό επιπλοκών από τις τρέχουσες θεραπείες τους και εξέφρασαν ιδιαίτερες ανησυχίες σχετικά με τη χρήση τοπικών στεροειδών.
Οι ασθενείς λένε ότι το έκζεμα μειώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής τους λόγω της ανάγκης να εφαρμόζουν συχνά φάρμακα. Το έκζεμα αποστραγγίζει τα συναισθήματά τους και τους στερεί τον ύπνο λόγω της ανεξέλεγκτης φαγούρας.
Δεδομένου ότι το έκζεμα ταλαιπωρεί συχνότερα παιδιά ηλικίας κάτω των 7 ετών, η πρόσφατη μελέτη ενέγραψε επιπλέον 15 παιδιά ηλικίας έως και 3 ετών. Συνολικά, οι ασθενείς πέτυχαν 60-75% βελτίωση στο εξάνθημα και τη φαγούρα εφαρμόζοντας ψέκασμα Roseomonas δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα για 4 μήνες.
Οι ασθενείς και οι οικογένειές τους ανέφεραν ότι έπρεπε να εφαρμόζουν τοπικά στεροειδή λιγότερο συχνά και καλύτερη ποιότητα ζωής καθώς κοιμόντουσαν περισσότερο και ξύνονταν λιγότερο. Ένας ασθενής παραπονέθηκε για ήπια φαγούρα κατά τη διάρκεια περίπου ενός λεπτού που χρειάστηκε το σπρέι για να στεγνώσει στα χέρια του, αλλά δεν υπήρχαν άλλα παράπονα σχετικά με τη θεραπεία. Έτσι, μαζί με ορισμένες από τις μελέτες για την ασφάλεια σε ποντίκια, το Roseomonas φαίνεται ασφαλές.
Είναι αυτό θεραπεία;
Ένα από τα πιο ελπιδοφόρα ευρήματα της μελέτης ήταν ότι τα συμπτώματα των ασθενών βελτιώθηκαν για έως και οκτώ μήνες μετά τη διακοπή του βακτηριακού σπρέι. Το πλεονέκτημα της χρήσης ζωντανών βακτηρίων είναι ότι τα μικρόβια μπορούν να εγκατασταθούν στο δέρμα. Διαπιστώθηκε ότι τα βακτήρια ζούσαν στο δέρμα τουλάχιστον οκτώ μήνες μετά τη θεραπεία και πιθανότατα συνέχισαν να παρέχουν κλινικό όφελος χωρίς την ανάγκη συνεχούς εφαρμογής.
Αν και δεν θεραπεύτηκαν, πολλοί ασθενείς στη μελέτη είπαν ότι τα συμπτώματά τους «σίγησαν». Η τυπική τους μέρα ήταν καλύτερη από ποτέ, και ενώ εξακολουθούσαν να εμφανίζονται εξάρσεις εκζέματος, ήταν λιγότερο συχνές και λιγότερο σοβαρές. Θεωρητικά, η εφαρμογή της θεραπείας μόλις εμφανιστούν τα συμπτώματα μπορεί να αποτρέψει μια μελλοντική ασθένεια και επομένως να είναι «θεραπευτική», αλλά αυτό είναι μια εικασία.
Η γνώση ότι βακτήρια όπως το Roseomonas μπορούν να βοηθήσουν ασθενείς με έκζεμα θα επιτρέψει επίσης να εξεταστούν ποιες περιβαλλοντικές εκθέσεις μπορεί να βλάψουν αυτά τα μικρόβια. Σύμφωνα με μια έκθεση του 2016 από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, υπάρχουν πάνω από 8.700 χημικές ουσίες στην αγορά. Δεν είναι όλα αυτά κοινά και δεν χρησιμοποιούνται όλα στο δέρμα, αλλά ο αριθμός των πιθανών συνδυασμών και συγκεντρώσεων χημικών ουσιών στις οποίες μπορεί να εκθέτουμε το δέρμα μας σε καθημερινή βάση φαίνεται είναι είναι σχεδόν άπειρος.
