Έρπητα ζωστήρα μπορεί να εμφανίσει κάποιος που είχε κάποτε ανεμοβλογιά, ακόμη και δεκαετίες πριν. Ο έρπης ζωστήρας και η ανεμοβλογιά προέρχονται από τον ίδιο ιό.
Η ανεμοβλογιά προκαλεί κνησμώδεις φουσκάλες που μπορεί να ξεκινήσουν στην πλάτη, το στήθος και το πρόσωπό και να εξαπλωθούν στο υπόλοιπο σώμα. Ο έρπητας ζωστήρας είναι ένα εξάνθημα και προκαλεί μεγάλο πόνο. Εμφανίζεται στη μία πλευρά του σώματός σας, συνήθως σε μια συγκεκριμένη περιοχή.
Τα συμπτώματα
Ένα εξάνθημα από έρπητα ζωστήρα ξεκινά ως ένα σύμπλεγμα μικρών εξογκωμάτων. Αυτά τα εξογκώματα φαίνονται διαφορετικά σε διαφορετικούς τόνους δέρματος. Σε πιο σκούρο δέρμα, μπορεί να είναι ροζ, γκριζωπά, μοβ ή καφέ. Σε πιο ανοιχτόχρωμο δέρμα, φαίνονται κόκκινα. Θα μετατραπούν σε φουσκάλες γεμάτες με υγρό, οι οποίες επίσης ποικίλλουν ως προς την εμφάνιση. Οι φουσκάλες συνήθως στεγνώνουν και σχηματίζουν κρούστα μέσα σε 7 έως 10 ημέρες.
Τα πρώιμα σημάδια του έρπητα ζωστήρα περιλαμβάνουν: διογκωμένους λεμφαδένες, συστάδα από μικροσκοπικές φουσκάλες που ανοίγουν αυθόρμητα, πόνο σαν μαχαίρι, αίσθημα μυρμηκίασης ή καψίματος κάτω από το δέρμα σας Καλέστε το γιατρό εάν έχετε κάποιο από αυτά τα σημάδια. Η θεραπεία μπορεί να μειώσει την πιθανότητα επιπλοκών, συμπεριλαμβανομένου του πόνου που διαρκεί μετά την εξαφάνιση του εξανθήματος, που ονομάζεται μεθερπητική νευραλγία.
Οι περισσότεροι άνθρωποι παθαίνουν έρπητα ζωστήρα μόνο μία φορά. Αλλά μπορεί να επανέλθει, συνήθως σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Αιτία
Όταν ο ιός της ανεμοβλογιάς εισέλθει στο σώμα σας, το πρώτο πρόβλημα που προκαλεί είναι η ανεμοβλογιά. Μπορεί να το σκεφτείτε ως παιδική ασθένεια, αλλά και οι ενήλικες μπορούν να νοσήσουν. Αφού περάσει η ανεμοβλογιά, ο ιός μετακινείται στους νευρικούς ιστούς κοντά στο νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλό σας, όπου και παραμένει.
Δεν ξέρουμε γιατί, αλλά μερικές φορές, χρόνια αργότερα, ο ιός «ξυπνάει» και ταξιδεύει κατά μήκος των νευρικών ινών στο δέρμα. Τότε είναι που χτυπά για δεύτερη φορά και αυτός είναι ο έρπητας ζωστήρας. Ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να αφυπνίσει τον ιό. Αφού είχατε ανεμοβλογιά, είναι πιο πιθανό να πάθετε έρπητα ζωστήρα εάν: είστε άνω των 50 ετών, έχετε πολύ άγχος, εχετε καρκίνο, HIV ή άλλη ασθένεια που μειώνει την άμυνα του σώματός σας, έχετε υποστεί σοβαρό σωματικό τραυματισμό, λαμβάνετε μακροχρόνια στεροειδή ή άλλα φάρμακα που μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα, δεν εμβολιάστηκε κατά της ανεμοβλογιάς ως παιδί ή ενήλικας.
Επιπλοκές
Ο έρπης ζωστήρας μπορεί να έχει επιπλοκές που διαρκούν πολύ μετά την εξαφάνιση του εξανθήματος, όπως: φλεγμονή του εγκεφάλου ή παράλυση του προσώπου εάν επηρεάζει ορισμένα νεύρα, προβλήματα με τα μάτια και απώλεια όρασης εάν το εξάνθημα ήταν μέσα ή γύρω από το μάτι, πόνος που διαρκεί πολύ μετά το ξέσπασμα, που ονομάζεται μεθερπητική νευραλγία και επηρεάζει έως και το 20% όσων που παθαίνουν έρπητα ζωστήρα.
Είναι ο έρπητας ζωστήρας μεταδοτικός; Ναί. Μπορείτε να μεταδώσετε τον ιό της ανεμοβλογιας- ζωστήρα σε άτομα που δεν είχαν ποτέ ανεμοβλογιά και δεν έχουν εμβολιαστεί. Είστε μεταδοτικοί μέχρι να φύγουν όλες οι πληγές. Μέχρι τότε, αποφύγετε τις έγκυες γυναίκες που μπορεί να μην είχαν ποτέ ανεμοβλογιά ή κάνει το εμβόλιο, άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και νεογέννητα.
Υπάρχει ένας μύθος ότι «θα πεθάνετε αν ο έρπης ζωστήρας τυλιχτεί γύρω από το σώμα σας. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Σε ορισμένους ασθενείς, το εξάνθημα από τον έρπητα ζωστήρα μπορεί να αναπτυχθεί ταυτόχρονα και στις δύο πλευρές του σώματος, προσομοιώνοντας την εμφάνιση ότι τυλίγεται γύρω από το σώμα σας. Αυτό σε ορισμένες περιπτώσεις έχει συνοδευτεί από θάνατο. Οι περισσότεροι άνθρωποι που πεθαίνουν από έρπητα ζωστήρα έχουν δευτερογενείς αιτίες λόγω της χαμηλής ανοσίας και επιπλοκών που αποδυναμώνουν τον οργανισμό και τελικά προκαλούν το θάνατο.
Εμβόλιο
Το εμβόλιο Shingrix θεωρείται πάνω από 90% αποτελεσματικό. Το αμερικανικό CDC συνιστά δύο δόσεις Shingrix για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα και των επιπλοκών του σε υγιείς ενήλικες 50 ετών και άνω καθώς και σε εκείνους 18 ετών και άνω που είναι ανοσοανεπαρκείς ή ανοσοκατασταλμένοι λόγω ασθένειας ή θεραπείας. Θα πρέπει να το κάνετε ακόμα κι αν είχατε έρπητα ζωστήρα στο παρελθόν. Θα πρέπει επίσης να το κάνετε ακόμα αν είχατε ήδη κάνει το προηγούμενο εμβόλιο Zostavax, το οποίο αποσύρθηκε το 2020.
To Shingrix είναι ένα εμβόλιο γλυκοπρωτεΐνης που χορηγείται σε δύο δόσεις με χρονική διαφορά 2-6 μηνών μεταξύ τους. Το εμβόλιο Zostavax ήταν ένα εμβόλιο με εξασθενημένο ζωντανό ιό που μείωνε τον κίνδυνο εμφάνισης έρπητα ζωστήρα σε άτομα ηλικίας 50-59 ετών κατά 70%.
Θεραπεία
Τα αντιιικά φάρμακα μπορούν να σας βοηθήσουν να θεραπευθείτε γρηγορότερα και να μειώσετε τον κίνδυνο επιπλοκών. Είναι πιο αποτελεσματικά εάν τα πάρετε εντός τριών ημερών από την έναρξη του εξανθήματος, επομένως επισκεφθείτε το γιατρό το συντομότερο δυνατό. Πιθανότατα θα λάβετε ένα από αυτά τα τρία φάρμακα για την καταπολέμηση του ιού: ακυκλοβίρη (Zovirax), φαμσικλοβίρη (Famvir), βαλακυκλοβίρη (Valtrex).
Οι θεραπείες για τον πόνο του έρπητα ζωστήρα μπορεί να περιλαμβάνουν: αντισπασμωδικά φάρμακα, δροσερές κομπρέσες, φαρμακευτική λοσιόν, λιδοκαΐνη, παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη και συνταγογραφούμενα παυσίπονα όπως η κωδεΐνη.
