Το παρακάτω κείμενο βασίστηκε σε άρθρο της Luisel Ricks-Santi, Associate Professor of Pharmacy, University of Florida.
Ο προστάτης γίνεται μεγαλύτερος με την ηλικία για διάφορους λόγους, όπως η αλλαγή των επιπέδων ορμονών, η μόλυνση ή η φλεγμονή. Δύο από τα πιο συχνά συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) είναι η δυσκολία στην ούρηση και η ξαφνική, επείγουσα ανάγκη για ούρηση. Αν και η έρευνα υποδηλώνει ότι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην ΚΥΠ, συμβάλλουν επίσης στον καρκίνο του προστάτη, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ένας διογκωμένος προστάτης θα εξελιχθεί απαραίτητα σε καρκίνο.
Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) είναι μια πρωτεΐνη που παράγουν τόσο τα φυσιολογικά όσο και τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη και οι αυξημένες ποσότητες θεωρούνται κόκκινη σημαία για τον καρκίνο του προστάτη. Όταν συνδυάζεται με μια ορθική εξέταση, μια εξέταση PSA μπορεί να επιτρέψει στους γιατρούς να προβλέψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τον κίνδυνο ενός ατόμου να έχει καρκίνο του προστάτη.
Η δακτυλική εξέταση για τον καρκίνο του προστάτη έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση τα τελευταία χρόνια. Μια διεθνής ομάδα ειδικών πρότεινε ότι η ορθική εξέταση για «ενεργητική επιτήρηση» θα πρέπει να αντικατασταθεί από μαγνητικές τομογραφίες. Η δακτυλική εξέταση σημαίνει ότι ένας γιατρός εξετάζει το τοίχωμα του ορθού ενός ασθενούς εισάγοντας το δάχτυλό του. Αυτό δίνει στους γιατρούς πρόσβαση στον προστάτη αδένα, βοηθώντας τους να βρουν σημάδια καρκίνου. Πριν από την εισαγωγή του τεστ για το ειδικό προστατικό αντιγόνο μέσω αίμαος το 1986, η δακτυλική εξέταση ήταν η μόνη μέθοδος ελέγχου των ανδρών για καρκίνο του προστάτη. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση άλλων καρκίνων, όπως ο καρκίνος του ορθού και ο καρκίνος του πρωκτού.
Κατηγοριοποίηση κινδύνου καρκίνου
Ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να ομαδοποιηθεί σε τέσσερα στάδια. Τα στάδια 1 και 2, όταν ο όγκος εξακολουθεί να είναι περιορισμένος στον προστάτη, θεωρούνται πρώιμου σταδίου ή ενδιάμεσου κινδύνου. Τα στάδια 3 και 4, όταν ο όγκος έχει εξαπλωθεί πέρα από τα όρια του προστάτη, θεωρούνται πιο προχωρημένα και υψηλού κινδύνου.
Μερικοί ασθενείς με καρκίνο του προστάτη πρώιμου σταδίου ή ενδιάμεσου κινδύνου υποβάλλονται σε πρόσθετη θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της χειρουργικής επέμβασης, της ακτινοβολίας ή των ραδιενεργών εμφυτευμάτων που ονομάζεται βραχυθεραπεία. Η βραχυθεραπεία είναι ένας τύπος εσωτερικής ακτινοθεραπείας κατά την οποία ειδικές εφαρμογές που περιέχουν πηγή ακτινοβολίας τοποθετούνται στο σώμα, μέσα ή κοντά στον όγκο. Η βραχυθεραπεία είναι μια τοπική θεραπεία και θεραπεύει μόνο ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος. Οι ασθενείς με καρκίνο του προστάτη τελικού σταδίου συνήθως υποβάλλονται σε ορμονοθεραπεία μαζί με χειρουργική επέμβαση ή ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία με ή χωρίς ακτινοβολία.
Μερικοί άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη δεν ξεκινούν αμέσως θεραπεία, επειδή πολλοί από τους όγκους που βρέθηκαν μέσω της εξέτασης PSA αναπτύσσονται τόσο αργά που είναι απίθανο να είναι απειλητικοί για τη ζωή. Η ανίχνευση αυτών των βραδέως αναπτυσσόμενων όγκων θεωρείται υπερδιάγνωση, επειδή ο καρκίνος τελικά δεν θα βλάψει τον ασθενή κατά τη διάρκεια της ζωής του. Σχεδόν οι μισοί από όλους τους ασθενείς με καρκίνο του προστάτη έχουν υπερδιαγνωσθεί, γεγονός που συχνά οδηγεί σε υπερβολική θεραπεία.
Άσκοπες θεραπείες
Η έρευνα δείχνει ότι πολλοί ασθενείς με καρκίνο του προστάτη υποβάλλονται σε άσκοπα επιθετικές θεραπείες, οι οποίες συχνά συνδέονται με σημαντικές βλάβες, όπως ακράτεια ούρων και εντέρου, σεξουαλική ανικανότητα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, θάνατο. Αρκετές μελέτες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι οι ασθενείς με πρώιμο στάδιο καρκίνου του προστάτη έχουν καλή πρόγνωση και ο καρκίνος σπάνια εξελίσσεται περαιτέρω. Με προσεκτική επιτήρηση, οι περισσότεροι δεν θα χρειαστούν ποτέ θεραπεία και μπορούν να γλιτώσουν από τα βάρη της περιττής θεραπείας μέχρι να υπάρξουν σαφή σημάδια εξέλιξης.
Η υπερδιάγνωση και η υπερθεραπεία του καρκίνου του προστάτη οδήγησε την Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ να κάνει μια πρόταση κατά του προσυμπτωματικού ελέγχου μέσω PSA το 2012, με επιφυλάξεις για ομάδες υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των Αφροαμερικανών ανδρών και εκείνων με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη. Η σύσταση αυτή ενημερώθηκε το 2018 για να γίνει ο προσυμπτωματικός έλεγχος μια προσωπική επιλογή μετά από συζήτηση με έναν κλινικό γιατρό. Αυτές οι συστάσεις είχαν ως αποτέλεσμα τον μειωμένο προσυμπτωματικό έλεγχο και τις αυξημένες διαγνώσεις καρκίνου του προστάτη στις ΗΠΑ.
Η ανάπτυξη τεστ που εντοπίζουν καλύτερα τους ασθενείς που κινδυνεύουν να πεθάνουν από καρκίνο του προστάτη μπορεί να μειώσει την υπερθεραπεία. Στο μεταξύ, η εκπαίδευση των ασθενών μπορεί να τους βοηθήσει να αποφασίσουν εάν ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι κατάλληλος για αυτούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο γιατρός μπορεί να παραγγείλει ένα γενετικό τεστ που εκτιμά πόσο επιθετικός μπορεί να είναι ένας όγκος μετρώντας τη δραστηριότητα συγκεκριμένων γονιδίων στα καρκινικά κύτταρα. Μια αύξηση της γονιδιακής δραστηριότητας που συνδέεται με τον καρκίνο θα έδειχνε ότι είναι πιθανό να αναπτυχθεί γρήγορα και να εξαπλωθεί.
