Οι συμμετέχοντες στη δοκιμή είχαν «καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης», μια πολύ συχνή κατάσταση κατά την οποία η καρδιά σκληραίνει, οδηγώντας σε δύσπνοια, κόπωση και κατακράτηση υγρών. Είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί και οι γιατροί επικεντρώνονται κυρίως στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς.
Πολλοί άνθρωποι με καρδιακή ανεπάρκεια είναι παχύσαρκοι, επομένως η σκέψη ότι μια ένεση για απώλεια βάρους μπορεί να προσφέρει μια νέα θεραπεία για άτομα με αυτή την πάθηση είναι ελκυστική. Όταν μια κλινική δοκιμή της σεμαγλουτίδης (εμπορική ονομασία Wegovy) για τη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης παρουσιάστηκε στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας τον Σεπτέμβριο του 2023, αντιμετωπίστηκε με απίστευτο ενθουσιασμό.
Σε αυτή τη δοκιμή, που ονομάζεται STEP-HFpEF, 529 άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια και παχυσαρκία κατανεμήθηκαν τυχαία για να λάβουν είτε μια εβδομαδιαία αυτοχορηγούμενη ένεση σεμαγλουτίδης 2,4 mg είτε ένα εικονικό φάρμακο. Σε διάστημα ενός έτους, οι συμμετέχοντες που έλαβαν σεμαγλουτίδη έχασαν το 13,3% του σωματικού τους βάρους σε σύγκριση με 2,6% σε όσους έλαβαν εικονικό φάρμακο.
Η επιπλέον απώλεια βάρους με τη σεμαγλουτίδη οδήγησε σε βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής των συμμετεχόντων και πολύ μικρές βελτιώσεις στην απόσταση που μπορούσαν να περπατήσουν σε έξι λεπτά (ένα τυπικό τεστ για την αξιολόγηση της αερόβιας ικανότητας και αντοχής).
Τα τελευταία χρόνια, έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε κλινικές δοκιμές σεμαγλουτίδης και παρόμοιων θεραπειών που καταλήγουν σε απώλεια βάρους κατά 10-20%, και αυτά τα νέα ευρήματα συνεχίζουν την τάση. Η επίδραση του φαρμάκου στο βάρος, την ποιότητα ζωής και την ικανότητα άσκησης είναι εντυπωσιακή, αλλά υπάρχουν μερικοί άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Η STEP-HFpEF ήταν μια διπλή-τυφλή δοκιμή, που σημαίνει ότι ούτε οι συμμετέχοντες ούτε οι γιατροί γνώριζαν αν λάμβαναν σεμαγλουτίδη ή εικονικό φάρμακο (αυτό γίνεται για να αποφευχθεί η “προκατάληψη” σε μια δοκιμή). Ωστόσο, όσοι λάμβαναν σεμαγλουτίδη θα είχαν παρατηρήσει απώλεια βάρους μετά από λίγες μόλις εβδομάδες και θα μπορούσαν να προσδιορίσουν σε ποιο σκέλος βρίσκονταν.
Τα επιλεγμένα μέτρα –ποιότητα ζωής και απόσταση που διανύθηκε σε έξι λεπτά– θα μπορούσαν εύκολα να επηρεαστούν από το να γνωρίζετε εάν λαμβάνατε σεμαγλουτίδη ή εικονικό φάρμακο. Το πραγματικό τεστ της σεμαγλουτίδης στην καρδιακή ανεπάρκεια θα είναι αν μπορεί να αλλάξει λιγότερο υποκειμενικά μέτρα, όπως η ανάγκη λήψης διουρητικών (μια τυπική θεραπεία για καρδιακή ανεπάρκεια), ο κίνδυνος εισαγωγής για καρδιακή ανεπάρκεια ή ακόμα και ο θάνατος.
Οι συμμετέχοντες σε αυτή τη μελέτη, το 96% των οποίων ήταν λευκοί, είχαν σχετικά ήπια καρδιακή ανεπάρκεια. Μόνο ένα μικρό ποσοστό είχε ποτέ εισαχθεί σε νοσοκομείο με καρδιακή ανεπάρκεια και λίγο πάνω από το μισό έπαιρνε διουρητικά. Δεν είναι σαφές εάν τα ευρήματα της μελέτης αφορούν ειδικά την καρδιακή ανεπάρκεια ή είναι απλώς συνέπεια της απώλειας βάρους. Οι περισσότεροι από εμάς θα αναφέραμε βελτιώσεις στην ποιότητα της ζωής μας και στην ικανότητα άσκησης εάν χάναμε το 10-15% του σωματικού βάρους.
Τι συμβαίνει στους ασθενείς μόλις σταματήσουν να παίρνουν αυτά τα φάρμακα; Οι περισσότερες έρευνες μέχρι στιγμής δείχνουν ότι οι ασθενείς ξανακερδίζουν το μεγαλύτερο μέρος του βάρους τους. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής και στην ικανότητα άσκησης θα επιμένουν μόλις επανέλθει το βάρος. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι, για ένα διαρκές όφελος, οι ασθενείς θα πρέπει να λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα επ’ αόριστον. Αυτό είναι λιγότερο ελκυστικό δεδομένου του κόστους και της περιορισμένης διαθεσιμότητας αυτών των φαρμάκων.
Φθηνότερες εναλλακτικές
Ακόμη και με αυτούς τους περιορισμούς, η επίδραση της σεμαγλουτίδης στην απώλεια βάρους σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια και παχυσαρκία είναι αναμφισβήτητη και είναι πιθανό να είναι μια ισχυρή θεραπεία για ορισμένους ασθενείς. Έως ότου η σεμαγλουτίδη γίνει πιο ευρέως διαθέσιμη και προσιτή, θα πρέπει να ενισχύονται οις φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις: της υγιεινής διατροφής και άσκησης.
Η απώλεια βάρους που παρατηρείται στις τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές διαφόρων διαιτών (συνήθως λιγότερο από 10% απώλεια βάρους) δεν είναι τόσο εντυπωσιακή όσο με τη σεμαγλουτίδη και οι περισσότεροι ασθενείς έχουν συχνά δοκιμάσει πολλές δίαιτες μέχρι να φτάσουν στην καρδιακή ανεπάρκεια. Η αύξηση της ικανότητας άσκησης (περίπου 6%) με τη σεμαγλουτίδη σε αυτή τη δοκιμή ήταν λιγότερο εντυπωσιακή. Με τακτική άσκηση, ακόμη και χωρίς απώλεια βάρους, μπορούν να επιτευχθούν πολύ μεγαλύτερες αυξήσεις στην ικανότητα άσκησης.
Εάν ο δείκτης μάζας σώματος σας είναι μεγαλύτερος από 30, ανεξάρτητα από το αν έχετε καρδιακή ανεπάρκεια ή όχι, μην περιμένετε μέχρι να χρειαστείτε σεμαγλουτίδη. Αντίθετα, αλλάξτε τη διατροφή σας και κάντε την άσκηση μέρος της εβδομαδιαίας ρουτίνας σας. Μερικές απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να έχουν τεράστια επίδραση στην υγεία και την καρδιά σας.
