Παρά το γεγονός ότι ο επιπολασμός του καπνίσματος παρουσιάζει σταθερή μείωση, ο συνολικός αριθμός των καπνιστών έχει αυξηθεί παγκοσμίως λόγω αύξησης του πληθυσμού. Πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι καπνίζουν και περισσότεροι από 7 εκατομμύρια χάνουν τη ζωή τους από αυτή τη συνήθειας.
Υπάρχει ένας τρόπος να μειωθούν τα βλαβερά αποτελέσματα του τσιγάρου, η χρήση εναλλακτικών προϊόντων, κάτι που οδηγεί επιβεβαιωμένα σε μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας. Η στρατηγική αυτή μπορεί να μειώσει τις επιζήμιες συνέπειες του καπνίσματος, αλλά η νομοθεσία κατά του καπνίσματος δεν λαμβάνει υπόψη τα επιστημονικά δεδομένα. Αυτά αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια συζήτησης στο 6ο Επιστημονικό Συνέδριο για τη Μείωση της βλάβης από τον καπνό (6th Summit on Tobacco Harm Reduction).
Κρίσιμες επισημάνσεις έγιναν από τους επιστήμονες που συμμετείχαν σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, με θέμα, «Τι απαιτείται προκειμένου να επιδειχθούν τα οφέλη από τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα». Ο συντονιστής της συζήτησης, επικεφαλής του Καρδιολογικού Τμήματος της Ευρωκλινικής, Δημήτρης Ρίχτερ, αναφέρθηκε στην επικείμενη σύνοδο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) στον Παναμά, όπου θα συζητηθεί η μείωση της βλάβης από το κάπνισμα. Χαρακτήρισε άσκοπη τη συνεχή άρνηση του ΠΟΥ να αποδεχθεί τα προϊόντα μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα, όπως το snus, που περιόρισε σημαντικά το κάπνισμα και τις επιπτώσεις του στη Σουηδία. Σύμφωνα με τον κ. Ρίχτερ, κανένας δεν λέει πως τα προϊόντα αυτά είναι απολύτως ασφαλή, αλλά ότι προκαλούν μικρότερη βλάβη από το κάπνισμα.
Επικοινωνήστε τα δεδομένα
Ο Καναδός David T. Sweanor, επικεφαλής του Κέντρου για τη Νομοθεσία της Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα, ο οποίος έχει μακρά καριέρα στη μάχη κατά του καπνίσματος είπε ότι είναι πολύ σημαντική η εφαρμογή στρατηγικών μείωσης της βλάβης. Στην επιστήμη, καταγράφεται διαχρονικά η προσπάθεια να μειωθεί ο κίνδυνος για την υγεία. Αυτός είναι και ο λόγος που γίνονται κλινικές μελέτες για ασφαλή φάρμακα και εμβόλια, τεχνολογία για όλο και πιο ασφαλείς χειρουργικές επεμβάσεις κ.ά. Δεν υπάρχει λόγος να μην προσπαθούμε να μειώσουμε τη βλάβη από το κάπνισμα, όταν εκατομμύρια άτομα να πεθαίνουν κάθε χρόνο.
Ο κ. Sweanor είπε ότι η φορολόγηση των τσιγάρων ήταν το πιο αποτελεσματικό μέτρο καταπολέμησης του καπνίσματος, μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκαν τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού. Σε σχέση με την αδυναμία των κυβερνήσεων να αποδεχθούν τις επιλογές που παρέχει η τεχνολογία, ανέφερε πως οι κυβερνήσεις χάνουν αξιοπιστία και ότι ο κόσμος θεωρεί πως οι αρχές τον παραπλανούν. Πρέπει να επικοινωνηθούν τα επιστημονικά στοιχεία στους πολίτες. Τα πιο επικίνδυνα προϊόντα να υφίστανται περισσότερους περιορισμούς, προς όφελος όσων μειώνουν τον κίνδυνο. Για την καπνοβιομηχανία, είπε πως πρέπει να κάνει το βήμα, αλλάζοντας το μοντέλο από το κάπνισμα στα θερμαινόμενα προϊόντα.
Το παράδειγμα της Σουηδίας
Ο Fernando Fernandez Bueno, ογκολογικός χειρουργός στο νοσοκομείο Central de la Defensa Gómez Ulla, στη Μαδρίτη, είπε πως οι στρατηγικές μείωσης του καπνίσματος δεν περιλαμβάνουν ρεαλιστικές λύσεις αυτή τη στιγμή. Πρέπει να παραδειγματιστούμε από χώρες όπως η Σουηδία που κατάφερε να μειώσει τον αριθμό των καπνιστών στο 5,6%, το χαμηλότερο στην Ευρώπη. Υπήρξε μείωση κατά 41% στα περιστατικά καρκίνου και 38% των θανάτων που σχετίζονται με καρκίνο. Η Σουηδία τα κατάφερε αξιοποιώντας ένα εναλλακτικό καπνικό προϊόν, το snus. Στη Βρετανία, χάρη στην υιοθέτηση πολιτικών υπέρ των εναλλακτικών προϊόντων καπνού υπήρξε μείωση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες στο ποσοστό του πληθυσμού που καπνίζει και τώρα έχει μειωθεί στο 12%.
Σύμφωνα με τον κ. Bueno, οι πολιτικές ελέγχου καπνίσματος πρέπει να προβάλλουν ρεαλιστικές λύσεις. Η διακοπή καπνίσματος είναι πολύ σημαντική, όμως, έχοντας επιβληθεί ως μόνη λύση, δεν έχει επιτύχει τα τελευταία 20 χρόνια να μειώσει τον αριθμό των καπνιστών. Η στρατηγική μείωση της βλάβης είναι ένα συμπληρωματικό μέτρο. Η συνεισφορά αυτή θα είναι περιορισμένη, όσο περιορίζεται η υιοθέτηση ως στρατηγική από τις κυβερνήσεις και τους οργανισμούς.
Η περίπτωση της Νέας Ζηλανδίας
Η Marewa Glover, Διευθύντρια του Centre of Research Excellence: Indigenous Sovereignty & Smoking της Νέας Ζηλανδίας αναφέρθηκε στην εμπειρία της χώρας της, η οποία έχει προχωρήσει δυναμικά στην αντικαπνιστική πολιτική τα τελευταία 30 χρόνια. Πρόσφατα, απαγόρευσε την αγορά τσιγάρων και ηλεκτρονικών τσιγάρων σε νέους κάτω των 21 ετών. Η απαγόρευση τέθηκε σε εφαρμογή αλλά οι νέοι συνεχίζουν να τα προμηθεύονται από τη μαύρη αγορά, κάτι που προκαλεί επιπλέον προβλήματα στην υγεία τους.
Σημείωσε ότι η χώρα διαθέτει τόσο υψηλή φορολογία στα προϊόντα καπνού, ώστε να δημιουργούνται άλλα προβλήματα. Αναπτύσσεται παιδική παχυσαρκία σε οικογένειες χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου γιατί οι γονείς αγοράζουν χαμηλής ποιότητας τρόφιμα, προκειμένου να καπνίζουν. Η υψηλή φορολογία είναι πράγματι αποτελεσματικό εργαλείο κατά του καπνίσματος, αλλά υπάρχουν συνέπειες για τα χαμηλότερα στρώματα και άτομα με ψυχικά νοσήματα. Η χώρα είναι πολύ αυστηρή και για το άτμισμα, γεγονός που χαρακτήρισε εσφαλμένο, τη στιγμή που το 20% των χαμηλών στρωμάτων συνεχίζει να καπνίζει. Η κυβέρνηση απαγόρευσε την κυκλοφορία πολλών εναλλακτικών προϊόντων, όπως το snus που έχει σώσει ζωές στη Σουηδία.
Νομοθεσία με κριτήριο την επιστήμη
Ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο King Abdulaziz, και Senior Researcher Πανεπιστήμιο Πατρών, είπε πως η ακολουθούμενη πολιτική για το κάπνισμα θυμίζει λίγο την κάνναβη, η οποία ήταν αρχικά νόμιμη, έπειτα απαγορεύτηκε και τώρα υπάρχει τάση νομιμοποίησης. «Έχουμε ανθρώπους που αποφασίζουν ότι κάτι είναι κακό και στη συνέχεια αναζητούν στοιχεία να υποστηρίξουν την απόφαση», τόνισε.
Ο κ. Φαρσαλινός αναφέρθηκε σε μελέτη που έδειξε ότι η μεταστροφή των Σουηδών από το κάπνισμα στο snus τη δεκαετία του ’80 και του ’90, είχε θεαματικά αποτελέσματα στη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα. Αλλά η έκθεση SCHEER της Ε.Ε. για τα προϊόντα καπνού παρέλειψε να αναφέρει την περίπτωση του snus. Δεν μπορούμε να στοιχειοθετήσουμε μια επιτυχημένη στρατηγική κατά του καπνίσματος, όταν αγνοούμε τα αποδεικτικά στοιχεία της Σουηδίας που είναι η μόνη smoke-free χώρα στην Ευρώπη. Γιατί απαγορεύεται η κυκλοφορία του snus στην Ε.Ε., ενός προϊόντος μειωμένης βλάβης, για το οποίο ο FDA έχει δώσει άδεια κυκλοφορίας στις ΗΠΑ; Ο ΠΟΥ λέει ότι δεν έχουμε επαρκή δεδομένα για τα νέα εναλλακτικά προϊόντα και γι’ αυτό πρέπει να τα απαγορεύσουμε. Όμως, αν τα απαγορεύσουμε, τότε πως θα αποκτήσουμε επαρκή δεδομένα;
Οι φήμες του διαδικτύου
Την άποψη των καταναλωτών εξέφρασε ο Martin Cullip, συνεργάτης της Ένωσης Προστασίας Φορολογούμενων των ΗΠΑ, ο οποίος ανέφερε ότι οι καταναλωτές είναι ευάλωτοι σε φήμες που κυκλοφορούν μέσω διαδικτύου και δαιμονοποιούν ορισμένα εναλλακτικά προϊόντα που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να απομακρυνθούν από τα τσιγάρα. Ως παράδειγμα ανέφερε πρόσφατο δημοσίευμα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το οποίο η θερμότητα που αναπτύσσεται με το άτμισμα «βράζει» τους πνεύμονες των ατμιστών. Παρότι το δημοσίευμα στερείτο πλήρως επιστημονικής βάσης, κατάφερε να έχει σε μια ημέρα 334.000 views στο Τik Τok.
«Τα προϊόντα αυτά κυκλοφορούν 20 χρόνια και δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι δεν έχουμε γνώση. Γνωρίζουμε πολλά», σημείωσε. Σε σχέση με τα προϊόντα, όπως το snus, υπογράμμισε ότι υπάρχει μακρόχρονη εμπειρία και επιδημιολογικά δεδομένα.
